Cepten tamamladılar

KABUL edelim, sağlıkta bugünkü uygulama daha fazla sürdürülemez.

Yakında vatandaş ya sağlık hizmeti almakta zorlanacak ya da cebinden daha çok para harcayacak ki, harcamaya başladı bile. Kamu yönetimi ise sağlık hizmetini bedava sunma politikasında ısrarcı olursa sistem tıkanacak ki, tıkanma başladı bile. Bu tespitim özellikle büyük şehirler için geçerli.

Neden, böyle bir tespitte bulundum; anlatayım ama önce bazı rakamsal verileri paylaşayım. Kişi başına sağlık harcamamız bin 110 TL ve bu rakam her geçen yıl artıyor. Sağlık harcamalarının yüzde 79’a yakını devlet bütçesinden karşılanıyor.

Vatandaşın cebinden yaptığı harcama, toplam sağlık harcamasının yüzde 17’si civarında ve bu oran da artıyor.

İşin ilginci 2000 yılında bu oran yüzde 25’lerde iken 10 yıl içinde yüzde 15’lere düşmüş, son yıllarda ise artmaya başlamış. Son açıklanan verilere göre de vatandaşın cebinden çıkan sağlık harcamalarının 15 milyar TL’yi bulacağı tahmin ediliyor.

Ortalama yıllık hekime müracaat sayımız ise 8 ki, doktora gitmede dünya ülkeleri arasında ilk 7’nin içindeyiz.

Peki, bu rakamlar neyi anlatıyor? Özetle, sık sık doktora gidip, bol bol sağlık harcaması yapıyoruz, yapılan harcamanın yüzde 80’e yakınını devlet ödüyor, eskiden cebimizden daha az para çıkarken şimdi sağlığımız için daha çok harcamak zorunda kalıyoruz.

SAĞLIKTA TIKANMA BAŞLADI

Gelelim, sağlık hizmetindeki mevcut duruma. Çok kısa özetleyeceğim. Kamu ile üniversite hastanelerindeki durum malum; yoğunluk, tahlil ve tetkiklerde beklenen sıralar. Eminim birileri, ‘randevumuzu alıp, doktora muayene oluyoruz’ diyecektir. Sorun da burada. Bir doktorun, günde yüz hastaya baktığı, birkaç tahlil yaptırıp, ilaç yazdığı devlet ve üniversite hastanelerinde düzgün sağlık hizmeti almaktan bahsedilemez.

Sosyal Güvenlik Kurumu’nun (SGK) anlaşmalı olduğu özel sağlık kuruluşları ise hastalardan yüzde 200 fark alıyor. Yani, gidiyorsunuz sözleşmeli hastaneye, çıkışta önünüze 300 lira fatura koyuyorlar, bunun 100 lirasını SGK karşılıyor, 200 lirayı cepten ödüyorsunuz. Gerekçe; SGK, kısa adı SUT olan, Sağlık Uygulama Tebliği üzerinden ödemeleri yapıyor da ondan. Tabi bir de ilaç katkı payı var.

Bu çerçevede uygulanan sağlık politikasının maliyetine bakacak olursak; Genel Sağlık Sigortası’nın (GSS) zorunlu hale gelmesi ile birlikte bugün SGK’nın, sağlık harcamaları yıllık 50 milyar TL’ye ulaşmış durumda ve kurum, 20 milyar TL’nin üzerinde açık veriyor.
Gelinen noktada tablo aynen şöyle: SGK, neredeyse 77 milyon kişiye sağlık hizmeti sunmaya çalışıyor ki, dünyanın hiçbir ülkesinde tüm sağlık giderlerinin karşılandığı başka bir sistem yok.

Ama bakıyorsunuz devlet artan maliyetlerin altından kalkamıyor, vatandaş hem hizmet alamamaktan hem de cebinden çıkan paranın artmasından şikayetçi, hastaneler para kazanamamaktan yakınıyor, sağlık çalışanları ise günde yüz hastaya bakmaktan dertli.

SÜRDÜRÜLEMEZ HALE GELDİ

Bu durum daha ne kadar sürdürülebilir? Sürdürülemeyeceği görüldü ki, önce geçen yılın başında genel sağlık sigortasında revizyon gündeme geldi, ardından ufak ufak kısıtlamalara gidildi. Ama kesin çözüm ortaya konmadı. Konabilir mi? Konamaz, çünkü günün sonunda sağlık, siyasetçiler için oy kapısı.

Peki, çözüm nedir? Şu aşamada tek çözüm, tamamlayıcı sağlık sigortası. SGK, bugün olduğu gibi belli miktarı karşılayacak, karşılamadığı ve hastaneye ödenen fark için de sigorta şirketinden tamamlayıcı sigorta yaptırılacak. Yani vatandaş, sağlık harcaması için cebinden ödeyeceği tutarı sigortalayacak.

Daha açık şöyle anlatayım: SGK ile anlaşmalı özel hastaneye gittiniz; doktor, tahlil derken harcamanız 500 lira tuttu ve SGK da bunun 150 lirasını karşıladı. Cebinizden ödeyeceğiniz 350 lira için tamamlayıcı sigorta yaptırabileceksiniz.

Hastane, 150 lirayı SGK’dan, 350 lirayı sigorta şirketinden alacak siz de ücret ödemeden çıkıp gideceksiniz.

İşin aslı, yapılan birtakım yasal düzenlemelerle tamamlayıcı sigortanın önü açıldı ve son iki yıldır da uygulanıyor. Her ne kadar hükümet, hem açıkladığı ekonomik planlarda hem de sağlıkta alınacak önlemlerde tamamlayıcı sağlık sigortasını sık sık gündeme getirse de uygulama tam olarak oturmadı, oturmadığı için de yaygınlaşamadı.

Açıkça söyleyeyim, sağlıktaki tablo ortada ve mevcut yapının sürdürülemeyeceği de kabul ediliyor. Çözümün tamamlayıcı sigorta olduğunda da herkes hemfikir. Vakit kaybetmeden tüm tarafların masanın etrafında toplanıp, eksikliklerin giderilip, tamamlayıcı sigortanın yaygınlaşması için harekete geçilmesi gerekiyor.