×
Zamlı emekli maaşları bankalara yatmaya başlayınca, bankalar arası promosyon yarışı da kızıştı. Emekli maaşını taşıyana kimi bankalar 5 bin lirayı da geçen promosyon veriyor. Öyle ki, kimi bankalar 2 bin lira emekli maaşı alana 2 bin lira promosyon ödüyor. Bazı bankalar da maaşını taşıyıp bir de yakınını getirene ekstra ödeme taahhüdü verirken, bazıları da promosyon ödemesinin yanında düşük faizli kredi imkanı ile kredi kartına ekstra bonus fırsatı sunuyor.
Emeklilere, maaşını bir başka bankaya taşıyarak, promosyon imkanından yararlanma hakkı ilk olarak 2017 yılında başladı. Bu imkandan SSK, Bağ-Kur, Emekli Sandığı emeklileri ve dul ve yetim aylığı alanlar yararlanıyor. Emekli maaşını taşıyacak emekliler, taşıdıkları bankaya 3 yıllık taahhütte bulunuyor ve bu üç yılda da maaşlarını bir başka bankaya taşıyamıyor. Bunun karşılığında da bankanın promosyon imkanlarından yararlanıyor. Üç yıllık süre dolduğunda da isterlerse maaşlarını başka bankaya taşıyor ya da maaş aldıkları bankanın promosyon imkanı daha avantajlı, yeni bir taahhütle maaşlarını almaya devam ediyor.
YENİ EMEKLİLER NE YAPACAK?
Peki, yeni emekli olup da ilk maaşlarını alacak olanlar ne yapacak? Yeni emekli olacakların, Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) formunda maaş almak istedikleri bankayı seçme hakları bulunuyor. İstedikleri bankayı seçebilirler ve seçtikleri bankanın emekli maaş promosyonundan yararlanabilirler. Yok, banka tercihi yapılmazsa emekli maaşı SGK tarafından Ziraat Bankası’na yatırılır. Hatırlatmakta fayda var; Ziraat Bankası da emekli maaş promosyonu veriyor ve ilk emekli olanlar üç yıllık taahhütte bulunarak, Ziraat Bankası’ndan promosyon alabiliyor. İsteyen daha sonra emekli maaşını başka bir bankaya da taşıyabiliyor.
31 TEMMUZ SON TARİH
Gelelim emekli maaşını başka bir bankaya aktaracakların dikkat etmeleri gereken birkaç hususa. Çoğunluk bankanın maaş aktarımı için verdiği süre 31 Temmuz’da doluyor. Yani, 31 Temmuz tarihine kadar emekli maaşınızı bir başka bankaya aktarıp, promosyon imkanından yararlanabilirsiniz. İkincisi, aktarım yapılacak banka 3 yıllık taahhüt istiyor. Bu üç yıl içinde bir başka bankaya geçemezsiniz. Dikkat edilecek başka husus da maaşınızı taşırken, promosyon kapsamında düşük faizli kredi kullandıysanız ya da yine promosyon kapsamında bankanın kredi kartı imkanlarından veya maaş ek hesabı gibi imkanlardan yararlandıysanız ve bu imkanlardan dolayı bankaya borcunuz varsa, emekli maaşınızı başka bankaya taşıyamazsınız veya banka taşımanıza izin vermeyebilir. Bu durumları bankanız ile konuşmakta fayda var.
NASIL TAŞIYACAKSINIZ?
Hazır yeri gelmişken, bilmeyenler için SEDDK’dan kısaca bahsedeyim. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK), benzeri; düzenleme ve denetleme kurumunun sigortacılık ve özel emeklilikte de kurulması neredeyse 20 yıldır konuşuluyordu. 2019’un Ekim ayında, Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile SEDDK kuruldu ve 2020’nin ortalarında da atamalar yapılarak, faaliyete geçti. Yani, SEDDK’nın hepitopu iki yıllık mazisi var.
EKONOMİYE KATKI SAĞLIYOR
Bu süreçte de önüne gelen sigorta şirketi kurmasın diye sermaye tavanının artırılmasından başta ticari alaca sigortası olmak üzere finansal sigortaların yeniden inşasına, bireysel emeklilik sisteminde 18 yaş altının sisteme girmesinin önünün açılmasına kadar birçok düzenleme, çok kısa sürede hayata geçirildi. Son 8 aylık süreçte de başta özel emeklilikte devlet katkısının yüzde 25’ten 30’a çıkarılması, katılım sigortacılığının geliştirilmesi gibi hem ekonomiye katkı sağlayacak hem de finansal piyasalara da derinlik kazandıracak önemli düzenlemeler hayata geçirildi.
Yine yeri gelmişken bir noktanın daha altını çizeyim. Hatırlayın; Rusya, Ukrayna savaşı başladıktan sonra Rus ve Ukrayna karasularının yüksek riskli bölge ilan edilmesiyle, uluslararası sigorta piyasasından teminat bulamayan hububat yükle gemiler hareket edemediği için Türkiye’de de ciddi sıkıntı yaşandı. Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati, bir gecede, SEDDK ve Özel Riskler Yönetim Merkezi aracılığı ile sigorta sistemini harekete geçirdi, gerekli teminat sağlandı ve gemiler yola çıkarak, Türkiye’ye geldi.
300 MİLYAR TL’LİK FON
Diyeceksiniz ki, ‘geçmişte böyle değil miydi, düzenlemeler yapılmıyor muydu?’. Beş, on yıl önce de düzenlemeler yapılıyordu ama birincisi, uzun sürüyor, hatta yıllar alıyordu; ikincisi ‘gündem farklı’ denip sigorta ve özel emekliliğe sıra gelmiyordu, bu arada da bazı önemli düzenlemeler rafa kalkıyordu. Şimdi ise bir taraftan sektörün ihtiyacı olan düzenleme ve denetleme kurumunun varlığı, diğer taraftan Hazine ve Maliye Bakanlığının sigorta ve özel emekliliğe ayrı önem vererek, sürekli olarak gündemin üst sıralarında tutması, sektörü desteklemesi ile sigortacılığın finansal piyasalar içindeki ağırlığı artıyor. Bireysel emeklilik sistemindeki fon büyüklüğü de 300 milyar lirayı aşmış durumda. Belki bu rakam birilerine bir şey ifade etmeyebilir ama şöyle anlatayım, bugün İşsizlik Fonu’nda biriken tutar bile 105 milyar lira.
Şunu da belirteyim, SEDDK’nın, gündemi düne göre daha da yoğun. Öncelikle tüm sigorta şirketlerinin zarar ettiği ve zararların devasa boyutlara ulaştığı bir trafik sigortası sorunu var. Özel emeklilik sistemi ve finansal sigortalar alanında yapılacak yeni düzenlemeler var. Öğrendiğime göre de Hazine ve Maliye Bakanlığı, bu noktada sigorta sektörünün gerek duyduğu desteği vermekte kararlı.
Kıdem tazminatının tavanı yüzde 41.69 artarak 15.371 lira oldu. Çalışanların alacakları kıdem tazminatının tavanı, yani üst sınırı, her yılın ocak-temmuz ve temmuz-aralık dönemlerinde Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın yayınladığı Sosyal Haklar Genelgesi ile belirleniyor. 2022 yılının temmuz-aralık için belirlenen kıdem tazminatı tavanı da 15.371,40 lira olarak açıklandı. 2022’nin ocak-haziran döneminde ise tazminat tavanı 10.848 lira olarak uygulanıyordu. Böylece tazminat tavanı 2022 ikinci yarısında yüzde 41.69 artırılmış oldu. Yeni tazminata göre, işçi statüsünde çalışanların kıdem tazminatı hesaplanırken, işveren tavan ücreti olan 15.371 lira üzerinden hesaplayacak.
BİR YIL ÇALIŞMA ŞARTI
Kimler kıdem tazminatı alabiliyor? Öncelikle, çalışanın işveren tarafından işten çıkarılmış olması gerekiyor. Çalışan kendi isteği ile ayrılırsa, kıdem tazminatını alamıyor. Çalışan işyerinde bir yıl çalıştıktan sonra kıdem tazminatına hak kazanıyor. Bir yıldan az çalışanlar kıdem tazminatına hak kazanamıyor. Erkeklerde askerlik nedeniyle, kadınlarda evlilik nedeniyle işten ayrılma halinde kıdem tazminatı alınabiliyor. Çalışan emekli olduğunda kıdem tazminatını alabiliyor. Çalışan emeklilik için gerekli prim gün sayısını doldurduğunda yaşı beklemeden kıdem tazminatına hak kazanıyor. Hazır yeri gelmişken bu konuyu biraz daha açayım.
İŞTEN AYRILANA TAZMİNAT
İlk kez sigortalı olduğu tarih, 8 Eylül 1999 tarihinden önce olanlar 15 yılı doldurup, 3 bin 600 prim gün sayısını tamamladıklarında kıdem tazminatı alıp, kendi istekleri ile işten ayrılabiliyorlar. Farklı işyerlerinde, farklı sürelerde çalışılsa dahi toplam çalışma süresinin 15 yıl, 3 bin 600 prim günün doldurulması tazminat almak için yeterli. Tazminat, son işyerinde ne kadar süreyle çalışılmışsa o süre üzerinden hesaplanıyor. İlk sigortalı olduğu tarih 8 Eylül 1999-30 Nisan 2008 tarihleri arasında olanlar ya 25 yıl çalışıp, 4 bin 500 prim günü doldurduklarında kıdem tazminatı alabilirler ya da çalışma yılına bakılmaksınız 7 bin prim günü doldurduklarında işyerinden kıdem tazminatı alıp, işten ayrılabilirler. İlk sigortalı olduğu tarih Mayıs 2008 ve sonrası olanlar da 5 bin 400 prim günü doldurmaları halinde kıdem tazminatına hak kazanırlar.
KIDEM TAZMİNATI NASIL HESAPLANIYOR?
Asgari ücret çalışanları ilgilendiriyor olsa da sosyal güvenliğe konu neredeyse tüm işlemler asgari ücrete göre belirleniyor. Buna göre asgari ücretteki yüzde 30’luk artış sosyal güvenlik ile ilgili tüm alanlara da yansıdı. Yeni asgari ücretle birlikte; doğum ve askerlik borçlanmasından işsizlik maaşına, genel sağlık sigortası priminden isteğe bağlı sigortalılık ödemelerine kadar tüm ödemeler de değişti. Temmuz başından yılsonuna kadar sigorta primine esas günlük kazanç alt sınırı 215.70 TL, aylık kazanç alt sınırı 6.417 lira olurken; günlük kazanç alt sınırı 1.617.75 TL, aylık kazanç üst sınırı 48.532.50 TL oldu.
İŞTE MADDE MADDE SOSYAL GÜVENLİKTEKİ DEĞİŞİKLİKLER
İşsizlik Maaşı: Çalışanın adına son 4 ay içinde SGK’ya bildirilen prime esas kazanç dikkate alınarak işsizlik maaşı hesaplanıyor. Sigortalının ortalama brüt kazancının yüzde 40’ı kadar maaş ödeniyor. En fazla işsizlik ödeneği ise aylık brüt asgari ücretin yüzde 80’ini geçemiyor. 2022 yılının Temmuz ayından itibaren uygulanacak en düşük işsizlik maaşı 2.588 lira, en yüksek işsizlik maaşı ise 5.176 lira olacak.
Sağlık Primi: Temmuz ayından itibaren Genel Sağlık Sigortası (GSS) için ödenecek prim de değişti. Aynı hanede yaşayan aile içinde kişi başına düşen gelir asgari ücretin üçte birinin altında olanlar gelir testine girecek ve gelirlerinin düşük olduğu tescil edilirse GSS primlerini devlet karşılayacak. Geliri asgari ücretin üçte birinin üzerinde olanlar asgari ücretin yüzde 3’ü üzerinden GSS primi ödüyor. Temmuz ayından itibaren genel sağlık sigortası için aylık 194 lira, yıllık da 2.329 lira prim ödenecek.
AÇIKLANAN yeni zam oranları ile birlikte SSK ve Bağ-Kur, dul ve yetim aylıkları da arttı. Ölüm aylığı alanlar da ocak ve temmuz olmak üzere senede iki kere ve bir önceki 6 aylık dönemde gerçekleşen, TÜİK tarafından açıklanan enflasyon oranına göre maaşlarını zamlı alıyor. TÜİK, emekli maaşlarına konu olan, 2022 Ocak-Haziran enflasyonunu yüzde 42.35 olarak açıkladı. Buna göre; SSK, Bağ-Kur dul ve yetim aylığı alanlar 2022’nin temmuz ayında maaşlarını yüzde 42.35 zamlı alacak. Zamlı maaşın üzerine ek ödeme de eklenecek. Buna göre de temmuz ayında yüzde 25 hisse oranına göre en düşük ölüm aylığı ek ödeme ile birlikte 877 lira olacak. Yüzde 75 hisse oranına göre de en yüksek ölüm aylığı ek ödeme dahil 10 bin lirayı geçecek.
KİMLER ALABİLİYOR?
Ölüm aylığından, vefat eden sigortalının eşi, çocukları ve bazı şartlara göre de anne ve babası yararlanabiliyor. Vefat eden sigortalının dul eşine yüzde 50 oranında aylık bağlanırken, sigortalının çocuğu yoksa ve eşine kendi sigortalılığı nedeniyle gelir ya da aylık bağlanmamışsa yüzde 75’i oranında ölüm aylığı bağlanıyor. Çalışmayan ya da kendi sigortalılığı nedeniyle gelir veya aylık bağlanmamış çocuklardan; 18 yaşını, lise ve dengi öğrenim görmesi halinde de 20 yaşını, yükseköğrenim yapması halinde 25 yaşını doldurmayanlara maaşın yüzde 25 oranında aylık bağlanıyor.
NOT: Maaş zamları SSK ve Bağ-Kur’dan ölüm aylığı alanlar için geçerlidir. 2022 Ocak maaşınız ek ödemesiz maaşınızdır, temmuz maaşınız ise ek ödeme dahil elinize geçecek maaştır.
BİTTİ
Görevdeki memurlar 2022’nin Temmuz ayında maaşlarını yüzde 41.69 zamlı alacak. Aile yardım ödeneği ile maaşlar daha da yükselecek. Görevdeki memurlar ocak-temmuz, temmuz-aralık olmak üzere senede iki kere maaşlarını zamlı alıyor. Zam oranları ise toplu sözleşmeye göre önceden belirleniyor. Üzerine, geçmiş 6 aylık enflasyondan kaynaklı fark oluşursa da bu fark maaş zammına yansıyor.
TÜİK, 2022 Ocak-Haziran, 6 aylık enflasyonu yüzde 42.35 olarak açıkladı. Buna göre de görevdeki memurlar temmuz ayında maaşlarını; yüzde 7 toplu sözleşmeden kaynaklı zam ve yüzde 7.5’i aşan enflasyon farkı ile birlikte toplam yüzde 41.69 zamlı alacak.
GENEL MÜDÜR MAAŞI 29.809 TL
Yeni zamla birlikte kamuda görev yapan genel müdürün (1/4) maaşı 29.809 liraya çıkarken, şube müdürünün maaşı 15.848 liraya yükselecek. 4’üncü derecenin 1 kademesindeki öğretmenin maaşı ise 12.276 lira olacak. Temmuz ayında başkomiser (3/1) 15.810 lira, polis (8/1) 13.747 lira, uzman doktor (1/4) 18.853 lira, profesör (1/4) 25.984 lira, 5’inci derecenin 1’inci kademesindeki hemşire ise 11.828 lira maaş alacak. Aile yardımı ödeneği dahil en düşük memur maaşı 9 bin 105 liraya yükselecek.
NET AYLIK 14.783 LİRA OLDU
Hazine ve Maliye Bakanlığı 2022 Temmuz ayından itibaren uygulanacak Mali ve Sosyal Hakları da yayınladı. Buna göre de kamuda sözleşmeli olarak çalıştırılacak personelin ücret tavanı 16.277 liraya yükselirken, kamuda tavan ve taban ücretler yüzde 41.69 artırıldı. Kamuda ortalama ücret toplamı üst sınırı ise 33.226 liraya yükseldi. 1’inci derecenin, 1’inci kademesindeki şube müdürüne ödenen her türlü zam ve tazminatlar dahil net aylık tutarı temmuz ayından itibaren 14.783 lira olacak.
TÜİK, emekli maaşlarına konu olan, 2022 Ocak-Haziran enflasyonunu açıkladı ve memur emeklilerinin zam oranı belli oldu. Buna göre memur emeklileri temmuz maaşlarını yüzde 41.69 zamlı alacak. Memur emeklileri, ocak-temmuz, temmuz-aralık olmak üzere senede iki kere maaşlarını zamlı alıyor. Zam oranları toplu sözleşmeye göre önceden belirleniyor. Üzerine, geçmiş 6 aylık enflasyondan kaynaklı fark oluşursa da bu fark maaş zammına yansıyor. Enflasyon farkının oranı da toplu sözleşmede yer alıyor. TÜİK, 2022 Ocak-Haziran, 6 aylık enflasyonu yüzde 42.35 olarak açıkladı.
EN DÜŞÜK AYLIK 5.839 TL
2022-2023’teki mali ve sosyal hakları belirleyen 6. Dönem Toplu Sözleşmeye göre de memur ve emeklileri temmuz ayında maaşlarını yüzde 7 zamlı alacak. Yine toplu sözleşmeye göre ocak-haziran dönemindeki 6 aylık enflasyonun yüzde 5’i aşması halinde de aradaki fark maaş zammına eklenecekti ancak sene başında alınan kararla temmuz ayında memur emeklilerinin alacağı enflasyon farkı oranı yüzde 7.5’e yükseltildi. Böylece memur emeklileri temmuz ayında maaşlarını; yüzde 7 toplu sözleşmeden kaynaklı zam ve yüzde 7.5’i aşan enflasyon farkı ile birlikte toplam yüzde 41.69 zamlı alacaklar. En düşük memur emekli aylığı 4.121 liradan 5.839 liraya yükselecek.
EK ÖDEMELER DE ARTTI
Memur emeklilerinin her ay aldıkları ek ödeme de artacak. Zamla birlikte memur emeklileri maaş tutarlarına göre temmuz ayından itibaren 233 lira ile 1.490 lira arasında ek ödeme alacaklar. Memur emeklileri bu yılın başında toplu sözleşmeden kaynaklı yüzde 5 zam, enflasyon farkı ve yüzde 2.5 oranında ilave artış ile birlikte ocakta maaşlarını yüzde 30.95 zamlı almışlardı. Temmuzdaki yüzde 41.69’luk zamla 2022’deki toplam zam yüzde 72.64 oldu.
MEMUR EMEKLİLERİNİN 2022 TEMMUZ ZAMLI MAAŞLARI (TL)
NOT: Tabloda; 4 kademinin 1. derecesi ve ek göstergesi 9000 ila 6000 arasındaki memurların 30-25 hizmet yılına göre ocak ayı zamlı maaşları yer almaktadır. Ayrıca 40-50 hizmet yılına göre 1/4 bazı memur emeklileri ile 25 ve 30 hizmet yılına göre; derece ve kıdemi 1/4, 4/1, 5/1, 3/1 olan emekli polis, öğretmen, akademisyen, hemşire, yargı üyeleri, kaymakam, müftü, teknisyen, mühendislerin 2022 Temmuz ayı zamlı maaşları da yer almaktadır. 2021 Ocak ayı maaşı, ek ödeme hariç maaştır. Zam oranı, ek ödemesiz maaş üzerinden hesaplanır.
YARIN: GÖREVDEKİ MEMURLARIN ZAMLI MAAŞLARI
EMEKLİNİN beklediği zam oranı belli oldu. Temmuz ayında hem görevdeki memurlar ve memur emeklileri hem de SSK, Bağ-Kur ve tarım emeklileri maaşlarını zamlı alacak. Yeni zamlardan dul ve yetim aylığı alanlar da yararlanacak. Bugünden itibaren tüm emeklilerin zamlı maaşlarını, ek ödemelerini ve temmuz ayında eline geçecek maaş tutarını kuruşu kuruşa yayımlayacağız. Önce SSK, Bağ-Kur ve tarım emeklileri ile başlıyoruz.
EN DÜŞÜK AYLIK 3500 TL
Emekliler ocak ve temmuz olmak üzere senede iki kere ve bir önceki 6 aylık dönemde gerçekleşen, TÜİK tarafından açıklanan enflasyon oranına göre maaşlarını zamlı alıyor. TÜİK, emekli maaşlarına konu olan, 2022 Ocak-Haziran enflasyonunu açıkladı. Buna göre; SSK, Bağ-Kur ve tarım emeklileri 2022’nin temmuz ayında maaşlarını yüzde 42.35 zamlı alacak. Resmi Gazetede yayımlanan kararla da en düşük emekli aylığı 3.500 lira olacak. Sene başında ise en düşük emekli aylığı 2.500 liraya yükseltilmişti, şimdi ise 3.500 liranın altında emekli aylığı olmayacak.
YANLIŞ HESAP YAPMAYIN
Önemli bir noktanın altını çizmekte fayda var ki, okuyucular yanlış hesap yapmasın. Temmuz ayında en düşük emekli aylığı 3.500 lira çıkartılıp, üzerine yüzde 42.35 zam yapılmayacak. Yeni zamla maaşı 3.500 liranın altında kalanların maaşları 3500 liraya tamamlanacak. Şöyle anlatayım. 2021’in Aralık ayında en düşük emekli aylığı 1.911 liraydı. 2022’nin Ocak ayında 1.911 liranın üzerine yüzde 25.47 artış yapıldı; böylece maaş 2.383 liraya çıktı, 2.500 liranın altında emekli aylığı olmayacağından 2.383 lira, 2.500 liraya tamamlandı. Temmuz ayındaki yüzde 42.35’lik zam ise 2.500 lira üzerinden değil, 2.383 lira üzerinden hesaplanacak. Böylece maaş 3.393 lira olacak. Yeni kararla da emekli maaşı 3.500 liraya tamamlanacak. Temmuz zammıyla birlikte SSK, Bağ-Kur ve tarım emeklilerinin 2022 yılının tamamında maaşlarına yansıyacak toplam zam oranı yüzde 67.82 oldu.