Zencefil formülü

Kolalı mendilleri, zencefilli akide şekerlerini, hakiki ev baklavalarını, bayram panayırlarını, en çok da artık sarılamadığım büyüklerimin hasretini çekerim.
Bu bayram işte tam da bu nedenle daha zor benim için.
Babasız ilk bayramım. Kaç yaşında olsanız da bir annenin, bir babanın kaybı ağır geliyor insana. Daha bir hüzünlü, daha bir kırılgan, daha bir duygusal, daha bir hesaplaşma içinde oluyorsunuz.

AZRA bebek mesela. Babasını hiç göremeyecek o küçücük yavru. Van depreminin sembolü olan, dünya manşetlerine çıkan o prematüre kız bebek. Ve annesiz, babasız, evsiz, okulsuz kalmış diğer deprem çocukları. Kara kışta çadır kente mahkûm olmuş minik yürekler.
Ya onların bayramı?
Merak ediyorum; Azra ve diğerleri, bir gün karşımıza çıkıp depremde yakınlarının niye öldüğünü sorduklarında, ne diyeceğiz?
O çok öğündüğümüz jeo-stratejik konumun aslında jeolojik bir bedeli olan depremle niye onlarca yıldır yaşamayı öğrenemediğimizi nasıl açıklayacağız?

BÜYÜK deprem yaşayanlar bilir. Sarsıntı asabını bozar insanın, ruhunda fay hatları açar, artçı şoklar yaşatır. Psikolojinizin ayarı kaçar.
Benzer bir durumu yaklaşık 8 ay önce de Japonya yaşadı. Depremden çok, yarattığı tsunami can aldı orada, nükleer santralın yaydığı radyasyon korku saldı. 20 binden fazla kişi öldü ya da kayboldu. Binlercesi hâlâ otel ve geçici konutlarda kalıyor.
Japonya Sağlık Bakanlığı, şimdi 30 bin tsunamizede üzerinde 10 yıllık bir araştırma başlattı. Amaç, afetlerin, insan psikolojisini nasıl etkilediğini öğrenmek ve gelecekte bunlardan ders çıkarmak.

ARAŞTIRMANIN ilk verileri geçtiğimiz günlerde yayınlandı.
- Anksiyete ve depresyon en çok rastlanan şikâyetler arasında.
- En yaygın tespit edilen rahatsızlık ise uykusuzluk. 
- Katılımcıların yüzde 43’ü eskisi gibi iyi uyuyamadığını söylemiş. Yüzde 37, “11 Mart felaketini istesem de unutamıyorum” demiş.
- Yüzde 20’si daha fazla alkol alıyor, yüzde 34’ü daha fazla sigara içiyormuş. Ruhsal enkazlar yetmezmiş gibi bir de üzerine her gün artan işsizlik eklenmiş. Tsunami ve santral bölgesinde işsizlik yüzde 70’e çıkmış.

JAPONYA gibi depreme hazırlıklı olduğunu sanan bir ülke bile büyük bir darbe yedi aslında. Nükleer enerjiye en bağımlı üçüncü ülkede, kaza yaşanan Fukuşima nükleer santralının yanı sıra mevcut santralların beşte biri devre dışı kalmış durumda.
Çünkü fay hatlarına yakın reaktörler kuran Japonya tedirgin, bir kısmını bakımdan geçiriyor. Ve halkı enerji tasarrufu için uyarıyor.
“Kalın giyinin. Soğuk günlerde arkadaşlarınızla birlikte nabe (bir çeşit güveç) pişirip yiyin. İnsanın hem içini, hem dışını ısıtır. Buharıyla da ev ısınır. Yine kök sebzeler ve zencefil yemek, ayrıca metrodan bir durak önce inip yürümek de aynı etkiyi yapar.”

SÖZÜN özü şu ki, doğal afetler hiçbir şeye benzemiyor. Az buz değil. 10 yılda dünyada 780 bin kişi depremden ölmüş. Şimdi o acılardan, kötü tecrübelerden ders çıkarma, bilinçlenme, önlem alma zamanıdır.
Ancak böylece Azra çocuklar, yarın karşımıza geçtiklerinde onlara verecek bir yanıtımız olur.
Başta da söyledim, akide şekerini severim ama, zencefil formüllerine muhtaç kalmayalım. Bayramınız kutlu olsun.