Suriye krizinde İsrail nerede

Rusya’nın 30 Eylül’de Suriye’de Esad lehine sahaya inmesi dengeleri alt üst etti.

Suriye savaşında farklı cephelerde olmalarına rağmen kesişen çıkarları için ortak çalışabilen Moskova ve Ankara, Türkiye’nin ihlalde bulunan Rus uçağını düşürmesiyle neredeyse kanlı bıçaklı oldu.

Paris’teki terör saldırılarının ardından Fransa da var gücüyle Suriye’de IŞİD’e saldırmaya başladı.

Geçen hafta Alman Meclisi, Suriye’de keşif ve lojistik destek, İngiliz Parlamentosu, bombardıman için tezkere verdiler. 

Tüm bu askeri yığılma, Suriye’de IŞİD’in petrol güzergâhları ve liderlerine yönelik saldırıların artacağı anlamına geliyor.

*

Türkiye-Rusya krizinde Batı’nın tutumu ne?

Rusya’dan Türkiye’ye IŞİD ile petrol ticareti yapıldığına dair suçlamalar gelirken Batı’nın tepkisi, “Türkiye IŞİD’e karşı savaşta ortaktır.

Türkiye, hem bombardımana katılarak hem de üslerini açarak savaşa destek vermektedir” yönünde.

Cumhurbaşkanı Erdoğan ve ailesi aleyhinde IŞİD ile ticaret yaptıklarına yönelik iddialar reddediliyor. 

*

Bombardıman IŞİD’i bitirir, Suriye’yi kurtarır mı?

Tartışılan şu: IŞİD’i bombalamanın, petrol tesislerini imha etmenin, Suriye’deki alt yapıyı kullanılmaz hale getirmenin gerçekten söz konusu terör örgütünü bitirip bitirmeyeceği...

IŞİD’e karşı kara operasyonunun şart olduğu dillendiriliyor.

Öte yanda ise IŞİD’in bölgede baskılansa bile örgütün dünyanın diğer yerlerinde terör saldırıları düzenleyebileceği, Ortadoğu ya da Mağrip ülkelerindeki mevcudiyetini arttırabileceği konuşuluyor.

Tüm bu tartışmaların ortak bir noktası var.

O da savaşın daha yıllar süreceği tespiti...

* 

Gündemde Türkiye, İsrail yakınlaşması mı var?

Cumhurbaşkanı Erdoğan, ay sonunda Paris’teki zirvede İsrail’den bir radyonun ‘İsrail ile ilişkiler düzelebilir mi’ sorusuna ‘Neden olmasın.

Yeter ki şartlar yerine getirilsin’ yanıtını verdi.

İsrail Başbakanı Netanyahu, Türkiye’den Mavi Marmara dolayısıyla özür dilemişti, ancak tazminat ve Gazze’ye ablukanın kalkması gibi şartlar yerine getirilmemişti.

* 

Yakınlaşma için ortam elverişli mi?

Suriye’deki savaşta tarafsız bir çizgideymiş izlenimi veren İsrail, zaman zaman sınır ötesi hava saldırıları ve bazen silahlı gruplara desteğiyle gündeme geldi.

Rusya, Suriye’deki savaşa dahil olduğunda, İsrail Başbakanı Netanyahu, Rusya ile bölgede bir savaş kazası yaşanmaması için Moskova ile görüşmeye giden ilk liderlerden biriydi. 

İsrail için önemli olan Suriye’de savaş sonrası nasıl bir yapının şekillenecek olması.

Çünkü Rusya, İsrail’in bölgede en yakın tehdit gördüğü Lübnan kökenli Hizbullah’ın bir numaralı destekçisi İran ile birlikte hareket ediyor.

Laik çizgideki Esad yönetimi, baba Hafız Esad’dan bu yana İsrail’in bildik bir düşmanıydı.

İsrail açısından Hizbullah, IŞİD’e göre daha yakın bir tehdit.

* 

İsrail, Rusya’nın bölgedeki varlığına nasıl yaklaşıyor?

İsrail, anlaşılan Rusya’nın bölgedeki askeri mevcudiyetini temkinle izliyor.

Cuma günü Reuters Ajansı’nda bir haber vardı.

İsrail, ilkbaharda Yunanistan’ın Girit Adası’nda konuşlu Rus yapımı S 300 savunma füzeleriyle ile ilgili Yunanlarla beraber tatbikat yapmış.

Savaş oyununun amacı bu füze savunma sistemlerinin nasıl körleştirilebileceğini anlamakmış.

Rusya biliyorsunuz; bölgeye S-300 ve S-400 sistemleri yerleştirdi.

İki gün önce başka bir haber vardı.

İsrail, Suriye’de Esad’ın Scud füzesi taşıyan kamyonlarını vurdu diye.

İsrail bir yandan Rusya’nın varlığı konusunda askeri önlemini alıyor, öte yandan Suriye hava sahasında rahatça hareket ettiğine göre Moskova ile de işbirliğini sürdürüyor.

* 

Bu şartlar altında İsrail ile bir yakınlaşma olabilir mi?

Yine Reuters’ta bir haber vardı.

ABD’li bir yetkili Rus uçağını düşürdüğünden beri Türk uçaklarının, Suriye’ye sınır ötesi harekât yapmadığını söylüyordu.

Çünkü Rusya’nın Türkiye’ye misilleme yapabileceği ve krizin kontrolden çıkabileceği kaygısı söz konusu. 

Rus-Türk krizinin ortasında Ankara ile yakınlaşması İsrail’i de Moskova ile gerginliğe taşıyabilir.

Netanyahu da geçen ay söylemişti; Türkiye ile ilişkilerin normalleşmesinin gözden geçirildiğini.

Diplomatik krize rağmen Türkiye ile İsrail arasındaki ticaretin en yüksek seviye ulaştığını da eklemişti.

Ama bu açıklama Rusya ile uçak krizinden birkaç gün önceydi.

Rusya’ya rağmen Suriye’de rahatça faaliyetlerine devam ederken, Türkiye ile ekonomik ilişkilerini sürdürürken İsrail’in son gelişmeler ışığında yakında Ankara ile statükoyu değiştirmesi şaşırtıcı olur.