Minik kuş kafeste

Küçük kızımla ilgilenebilmek için birkaç gündür sömestr kaçkınıydım. Ama Twitter’ın sansür uygulayacağı haberini görünce gazeteci refleksim birden harekete geçti. Bu ne demek oluyordu; 2009 yılında İran’da rejim karşıtı yeşil devrim hareketini uyandıran, 2011 yılında Arap baharını canlandıran, ifade özgürlüğünün sembolü haline gelen Twitter, baskılara boyun mu eğiyordu?

KAFES. Dünya basınını şöyle bir gezindim. Twitter’ın simgelerinden olan mavi kuş kafesin arkasında resmedilmişti. Alman Die Welt Gazetesi’nin çizeri Twitter’ın gönüllü ‘sansür’ uygulamasını böyle sembolize etmişti.
Karara tepki gösteren Sınır Tanımayan Gazeteciler Örgütü’nün sitesinde ise mavi kuşun ağzına kırmızı banttan bir çapraz atılmıştı. Aynı örgütün direktörü Olivier Basille, Twitter’a yazdığı mektupta, “Twitter’ın ifade özgürlüğünü ülkeden ülkeye farklı yorumlaması kabul edilemez” diyordu.
Dünya, “Ülkeye göre ifade özgürlüğü olur mu” tepkileriyle kırılıyordu.
Twitter kullanıcıları, bu nedenle cumartesi günü bir günlüğüne mikro-haberleşme sitesine terk ederek sansüre karşı kısmi karartmaya gitti.

UYGULAMA. Şimdiye kadar şöyleydi. Herhangi bir Twitter mesajının silinmesi gerektiğinde bu tüm dünya kullanıcıları için siliniyordu, yani kimse göremiyordu. Yeni uygulamaya göre ise bir mesaj silindiğinde, söz konusu ülkede bu Tweet’in sansürlü olduğu gri bir kutucukla gösterilecek, ama bu mesaj diğer ülkelerin sayfalarında yer almaya devam edecek.
Ayrıca sansüre karşı kampanya yürüten Chilling Effects sitesinde engellenen mesajlar ile ilgili bilgi verilecek. Dolayısıyla neyin, kim tarafından engellendiği görünür hale gelecek.
Soru şu. İyi de Twitter bunu niye yapıyor? Twitter da Facebook gibi, YouTube gibi ticari bir işletme sonuçta. 300 milyon kullanıcısı ve 8 milyar doların üstünde bir piyasa değeri var. Geçtiğimiz aylarda Suudi Prensi Velid bin Tellal, şirkete 300 milyon dolarlık bir yatırım yaptı. Hatta şimdi ülkelere göre filtre sisteminde Suudi Prensin parmağı olup olmadığını sorgulayanlar bile var.

BÜYÜME. 100 milyar dolarlık bir piyasa değeri hedefleyen Facebook karşısında henüz ticari bir cüce Twitter aslında. Amacı büyümek. Yeni piyasalara girip yeni bürolar açmak istiyor. Ancak bunu yaparken personelinin hayatını tehlikeye atmak istemiyor. 500 milyon internet kullanıcısının bulunduğu Çin mesela ifade özgürlüğü kısıtlı olduğu halde cazip bir pazar. Yahudi soykırımının inkârının yasak olduğu Almanya ve Fransa yine Twitter’ın büyümeyi hedeflediği pazarlar arasında sayılıyor.
Öte yandan Twitter’ın sansür stratejisinin ters tepebileceği yorumları da var. Çünkü Chilling Effects sitesiyle yapacağı işbirliği sayesinde sansürcü ülkeler deşifre edilmiş olabilecek.
Aslında Twitter’ın sansür kararı Twitter’ın utancı değil. Esas kabahat, mikro-haberleşme sitesini sansüre zorlayacak ülkelerin. Minik kuşun yeni uygulaması tutarsa, sansürcülerin maskesi düşecek, düştükçe de tartışma büyüyecek gibi.

Meraklısına notlar

*  Twitter altı yıllık bir şirket. Sitede kullanılan mavi kuş simgesinin yaratıcısı Japonya’da yaşayan İngiliz grafiker Simon Oxley. Twitter, bu sembol için Oxley’ye sadece 6 dolar telif hakkı ödemiş.
*  2009 yılında 2 bin Twitter mesajı incelenmiş. Yüzde 40’ı hakara makara, yüzde 38’i mesajlaşma, yüzde 9’u pas edilen mesajlar, yüzde 6 kişisel tanıtım, yüzde 4 spam, yüzde 4 ise haberle ilgiliymiş.

Çankaya fotoğrafları

Dün Twitter’da ilgimi çeken ilk mesajlardan biri Cumhurbaşkanı Abdullah Gül’e aitti. Facebook sitesine konmuş Çankaya fotoğraflarıyla ilgili link atılmıştı. Cumhurbaşkanı’nın karlarla kaplı bahçede Türk bayrakları önünde çekilmiş görüntüleri makamın mesafesi ve kışın tüm soğukluğuna rağmen sıcak olmuştu. Fotoğrafları çekenlerin adını göremedim. Onları tebrik ederim.