Esnaf salgın yüzünden gelecek korkusunda

İzmir Esnaf ve Sanatkarlar Odaları Birliği, salgının üyeleri üzerindeki etkilerini, oluşan sorunları ve beklentilerle ilgili dosya hazırlamıştı. Başkan Zekeriya Mutlu, bu dosyayı açıkladı önceki gün. Esnaf ve sanatkarın işleri yüzde 83 oranında düşmüş, yüzde 20 istihdam kaybı yaşanmış.
Dosyada, bir bölüm esnafın işyerinin kapatıldığı, bir bölümünün çalışma alanlarının sınırlandırıldığı vurgulanmış, “Sosyal izolasyon nedeniyle işlerin azalmasından dolayı esnafımızın büyük çoğunluğu da işyerini açmamakta olup ticaret durma noktasına gelmiştir” denilmişti.

SAĞLIKÇIDAN SONRA BİZ
Esnaf ve sanatkarın mevcut sorunlarının, ödemeler (İşyeri kiraları, çalışan ücretleri, zamanı gelmiş çek ve senet, vergi, kredi, elektrik, doğalgaz, su vb.), tahsilat, hammadde tedariki, satış (talebin düşmesi) olarak sıralanan dosyada, “Dünyayı ve ülkemizi etkisi altına alan salgın, sağlık sektöründen sonra en çok esnaf ve sanatkara tehdit” görüşü dile getirilmiş, gelecekte yaşanabilecek sorunlar sıralanmıştı:

OLUMSUZ ETKİLENECEK
* İşten çıkartmalar artacaktır. * Bankalara ve piyasaya gerekli ödemeler yapılmadığından, nakit likidite sorunu artacaktır. * Sürecin devam etmesiyle işletme sermayesi güçlü olan az sayıdakiler dışında birçok işyeri kapanmak zorunda kalacaktır. * Turistik bölgelerde beklenen işlerin gerçekleşmemesi durumunda otel, pansiyon, ulaşım, hediyelik eşya satışı yapan işletmeler kapatmaya gidecektir. * İnşaat faaliyetlerinin azalması ya da durması bir çok esnaf ve sanatkarın işini olumsuz etkileyecektir. * Fuarların yapılamaması, başta imalatçı işletmeler olmak üzere birçok alandaki sektörel işbirliklerini ve ticareti olumsuz etkileyecektir.

İLAÇ OLACAK ÖNERİLER
Ve ilaç olacak bazı öneriler:
* Kiracı esnafa kira desteği. * Elektrik, doğalgaz, su gibi zaruri giderlerin alınmaması. * SGK ve Bağ-Kur ödemelerinin belirli süre (ticaret normal seviyelere ulaşıncaya kadar) alınmaması. * Vadesi gelen çek-senet ile kredilerin ileri tarihe faizsiz olarak ertelenmesi. * Döviz cinsi borçlar için kurların sabitlenmesi, vade uzatılması ya da faiz indirimi gibi önlemler alınması. * İcra işlemlerinin süreli olarak durdurulması, süreç bittikten sonra devletin alacakları ile ilgili bu süreci uygulamaması. * Esnafın tamamına koşulsuz ve minimum evrak ile faizsiz ve 1 yıl geri ödemesiz kredi verilmesi. * Ulaşım sektöründe faaliyet gösteren esnafımıza akaryakıtta KDV ve ÖTV indirimi yapılması.

İKİNCİ DALGA KORKUSU
Başkan Zekeriya Mutlu, önceki gün sorun, öneri ve beklentileri özetleyerek yineledi, tüm işletmelerin salgından olumsuz etkilendiğini, esnafın geleceğini net göremediğini vurguladı:
“Hazırlanan rapordan çıkan en belirgin sonuç; esnaf sanatkarların işyerleri ile ilgili yaşadığı ‘Gelecek Kaygısı’ olmuştur. Çünkü, salgının sürmesi ve ikinci dalga ihtimalinin güçlenmesi nedeniyle tekrar faaliyetlerinin sınırlanması veya durdurulması korkusu yaşamaktadır. Bazı üyelerimiz 15 Mart’tan bu yana çalışamaz durumdayken, bazı üyelerimiz de işyerlerini açtıkları halde eski iş potansiyellerini yakalayamamıştır.”

-----

BİR DEĞERLENDİRME
İçmesinler demekle olmuyor

SAHTE içki, ortalığı kasıp kavurdu, onlarca can aldı. İzmir’de bu yazıyı yazarken kayıp sayısı 19’du. Peki neden? Nedenlerin başında içki fiyatlarının çok yüksek olduğu sayılıyor. Daha doğrusu aşırı ÖTV ve KDV yüzünden fiyatların uçtuğu. Bayi karı ile 47 liraya satılabileceği iddia edilen bir şişe rakı fiyatı 160 lira. Çeşitli öneriler var.

BEKLENMEYEN DURUM MU
Sosyal medyada ilgili haberlere bakarken, Ege Bölgesi Sanayi Odası (EBSO) Meclisi Başkanı Salih Esen’in bir paylaşımı dikkatimi çekti:
“Sahte içkiden ölenlerin sayısı durmadan artıyor. Bu beklenmeyen bir durum mu? Alkollü içecekler bu kadar pahalı, etil alkol temini bu kadar zor iken bu işin arkası ne yazık ki, gelecektir. İçmesinler demekle olmuyor...”

ÇARE BULMAK ŞART
Önemli bir değerlendirme... Bana göre de sahte içki meselesi, etil alkol satışının yasaklanması veya benzeri bir takım yasaklarla önlenemeyecek gibi. Nitekim, insanlar dezenfektana içki esansı karıştırıp içti ve canından oldu. Vergiler düşürülerek içki fiyatlarının indirilmesi (ki mümkün görünmüyor) veya yasal firmalarca üretilen etil alkolün denetimli, bandrollü olarak marketlerde satılması akla gelen önlemlerden. 2-3 yıl önce ruhsatlı olarak satılabiliyordu. Etkililer, yetkililer mutlaka en iyisini bilir, ama önlem gerektiği gerçek. (Yaşamını yitirenlere rahmet, yakınlarına sabır diliyorum.)