Mangalın tadı güzel, kendi zarar

Mangalda pişen etin, közlenen sebzenin tadına doyum olmuyor. Ancak uzmanlar, yüksek ateş ve kısa sürede pişen etlerin kanserojen olduğu uyarısında bulunuyor. Mide, bağırsak ve yemek borusu kanserleriyle etin pişirilmesi ve yeme sıklığı arasındaki direkt ilişki bulunuyor. Üstelik dumanı göğüs hastalıklarını tetikliyor. Dolasıyla, mangalın beslenmeyle ilgili zararlı etkilerinden korunmak istiyorsanız sık sık yemeyin, ateşten en az 15 santimetre yukarıda pişirin, yanında C vitamininden zengin yeşil salata ve meyve tüketin.
Beslenme ve Diyet Uzmanı Çağatay Demir, yüksek ısıya maruz kalan yiyeceklerin sağlık açısından son derece zararlı olduğunu hatırlatıyor. Özellikle yüksek ısı ve kısa sürede pişen yiyeceklerde en fazla riski, et gibi yüksek protein içerenler taşıyor. “Aslında bu tür beslenme tarzı çoğunlukla Uzakdoğu’ya ait. Besinlerini direkt ateşte pişirerek ya da tütsüleyerek tükettikleri için özellikle Japonya’da mide ve bağırsak kanserleri dünya ortalamasının çok çok üstünde” diyor. Malum, kebap ve mangalın çok yapıldığı Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde, mide ve bağırsak kanserleri ilk sıralarda yer alıyor.

KIRMIZI, BEYAZ ET FARKETMİYOR

Onkoloji Uzmanı Prof. Dr. Necdet Üskent, yüksek ateşte pişen ette ortaya çıkan nitrozaminlerin kanserojen etki yarattığını söylüyor. Özellikle de mide kanseri oluşmasında. Pişirme sırasında kanserojen maddelerden hetorosiklik aromatik aminler ve nitritler ortaya çıkıyor. Özellikle etlerin tuzda saklanıp pişirilmesi de benzer etki yapıyor. “Bu tarz pişirmeler en fazla mide, kolon, yemek borusu ve baş-boyun kanserlerine neden oluyor. Etin beyaz ya da kırmızı olması kanserojen etki açısından fark yaratmıyor. Risk bu pişirme şeklinde tüm gruplarda eşit” diyor.
Uzmanlar şu veya bu sıklıkta mangalda pişen eti yiyin diyemiyor. Ancak bu tarz beslenmeyi günlük hayatın bir parçası haline getirenlerde riskin arttığını söylemek mümkün.

SEBZELERİN KANSEROJEN ETKİSİ DAHA DÜŞÜK
 
Mangalda pişirilen besinler et ya da sebze farketmeden aynı miktarda karbonmonoksit ve kükürtdioksite maruz kalıyor. Sebzelerde su oranı, ete oranla daha yüksek olduğundan kanserojenik etkisi daha düşük. Ancak vitamin değerlerini önemli oranda yitirdiklerini gözardı etmeyin. Buharda veya fırında pişirme doğru hazırlama yöntemleri.

DUMAN GÖĞÜS HASTALIKLARINI TETİKLİYOR

Göğüs Hastalıkları Uzmanı Dr. Esra Sönmez, kronik akciğer hastalarının mangal dumanına maruz kalmasının da sorunlara neden olabileceğini söylüyor. Astım, KOAH gibi akciğer hastalığı bulunanların kısa süreli de olsa mangal dumanına maruz kalması, astım atağına veya KOAH alevlenmesine zemin hazırlıyor.