Paylaş
Amerikan Kongresi’nin eli kulağında.
Tatil dönüşünde, Ermeni Soykırım iddiaları ile ilgili bir karar tasarısını yeniden ele alacak. Ya oylayıp kabul edecekler veya bir olasılıkla gelecek yıla erteleyecekler. Bu karar tasarısının bağlayıcı bir yanı olmasa dahi, ABD Temsilciler Meclisi’nden geçtiğinden dolayı, diğer ülke parlamentolarının cesaretini arttıracak ve soykırım mücadelesinde yepyeni bir süreç başlatacak.
ABD Kongresi’nin oylamasını etkileyecek en önemli kesim de, Yahudi lobisi. Soykırım kelimesinin adetapatentini elinde tutan Yahudi lobisinin en önemli ve tanınmış kuruluşlarından biri de Elie Wiesel İnsanlık Vakfı (The Elie Wiesel Foundation for Humanity)’dır. Direktörlüğünü, Türkiye’deki çeşitli kesimlerin gayet yakından tanıdıkları David L. Phillips’in yaptığı bu vakıf, ilk defa Ermeni soykırımı konusunda bir tutum aldı.
Soykırım konusunda mümkün olduğunca dengeli bir yaklaşım benimseyen Vakıf, direkt olarak değil, ancak Nobel ödülü kazanmış 53 bilim adamına imzalattığı bir çağırıyı yayınlamakla yetindi.
Bu yaklaşım Ermeniler tarafından tepkiyle karşılandı. Onlar, Yahudi lobisini ikircikli davranmakla suçluyorlar. Net biçimde “Soykırım olmuştur ve bunu da Türkler yapmıştır” demelerini istiyorlar.
Bu son çağırının akıbeti de aynı.
Büyük olasılıkla hem Türkiye tepki gösterecek hem de Ermeniler. Ancak Vakıf ilginç bir dizi öneride bulunarak hem soykırım tanımlamasına kenarından köşesinde katıldı hem de yanından teğet geçti. Bunu yaparken de,bir sivil toplum örgütünün (Uluslararası Geçici Adalet Merkezi- International Center For Transitional Justice) 2003 yılında hazırladığı hukuki bir görüşe yer verdi.
Buna göre, ”1915-18 arasındaki olaylar, BM konvansiyonuna göre soykırım olarak adlandırılabilir; ancak zaman aşımı nedeniyle, Türkiye Cumhuriyeti bu olaylardan dolayı tazminatla cezalandırılamaz…” deniyor.
Aslında bu olayların soykırım olarak nitelenebilineceğini belirten rapor, bilimsel bir çalışma değil. Nitekim raporun tümünü okuduğunuzda, bu sonuca varabilmek için gereken tarihi verilerin yeterince tartışılmadığı da anlaşılıyor.
Ancak ne olursa olsun, 53 Nobel sahibi bilim adamı tarafından imzalanan bir çağrı, uluslararası kamuoyunda yankı yapacak ve Amerikan Temsilciler Meclisi’ni de, şu veya bu şekilde etkileyecektir.
Her ne kadar Türkiye’nin pek hoşuna gitmese dahi, bu çağrı, soykırım kargaşasının yarattığı yükten biraz dahi olsa kurtulabileceği bir yöntem de getiriyor. Hem Türkiye hem de Ermenistan’ın şu adımları atmaları isteniyor:
- Türk-Ermeni sınırını açın. Sınırları ve karşılıklı olarak birbirinizi tanıyan anlaşmaları uygulamaya sokun. Turizm ve ticareti arttırın.
- Sivil toplumlar arasındaki temasları, akademik ilişkileri ve öğrenci değişimini teşvik edin.
- Resmi temasları arttırın ve diplomatik ilişki kurun.
- Temel özgürlükleri işletin. Türkiye 301’inci madde gibi, kısıtlayıcı unsurları kaldırmalı, Ermeniler de otoriter uygulamalarından vazgeçmeli, adil ve açık seçimler yapmalı ve insan haklarına saygı göstermeliler.
- İki ülke, karşılıklı farklı algılarından kurtulmaya çalışmalılar.
Bu çağrıyı dikkate almakta çok yarar var.
Ermeniler’in pek aldırmayacaklarından eminim. Ancak bizler için durum farklı. Türkiye bunu ciddiye aldığını gösterir ve ilk adımları atarsa, sırtındaki yükü azaltmış olur.
Unutmayalım ki, dış politika bir satranç oyunudur.
* * *
ÇAĞRIYI İMZALAYAN NOBEL SAHİPLERİ
Peter Agre- Kimya Nobeli 2003 Sidney Altman- Kimya Nobeli 1989
Philip W. Anderson- Fizik Nobeli 1977 Kenneth J. Arrow- Ekonomi Nobeli 1972
Richard Axel-Tıp Nobeli 2004 Baruj Benacerraf- Tıp Nobeli 1980
Gunter Blobel- Tıp Nobeli 1999 Georges Charpak- Fizik Nobeli 1992
Steven Chu- Fizik Nobeli 1997 J.M. Coetzee- Edebiyat Nobeli 2003
Claude Cohen-Tannoudji- Fizik Nobeli 1997 Mairead Corrigan Maguire- Barış Nobeli 1976
Curl Jr., Robert F.- Kimya Nobeli 1996 Paul J. Crutzen- Kimya Nobeli 1995
Frederik W. de Klerk- Barış Nobeli 1993 Johann Deisenhofer- Kimya Nobeli 1998
John B. Fenn- Kimya Nobeli 2002 Val Fitch- Fizik Nobeli 1980
Jerome I. Friedman - Fizik Nobeli 1990 Donald A. Glaser- Fizik Nobeli 1960
Sheldon Glashow- Fizik Nobeli 1979 Roy J. Glauber- Fizik Nobeli 2005
Clive W.J. Granger- Ekonomi Nobeli 2003 Paul Greengard- Tıp Nobeli 2000
David J. Gross- Fizik Nobeli 2004 Roger Guillemin- Tıp Nobeli 1977
Dudley R. Herschbach- Kimya Nobeli 1986 Avram Hershko- Kimya Nobeli 2004
Roald Hoffman- Kimya Nobeli 1981 Daniel Kahneman- Ekonomi Nobeli 2002
Eric R. Kandel- Tıp Nobeli 2000 Aaron Klug- Kimya Nobeli 1982
Edwin G. Krebs- Tıp Nobeli 1992 Sir Harold W. Kroto- Kimya Nobeli 1996
Finn E. Kydland- Ekonomi Nobeli 2004 Leon M. Lederman- Fizik Nobeli 1988
Rudolph A. Marcus- Kimya Nobeli 1992 Daniel L. McFadden- Ekonomi Nobeli 2000
Craig C. Mello- Tıp Nobeli 2006 Robert C. Merton- Ekonomi Nobeli 1997
Marshall W. Nirenberg- Tıp Nobeli 1968 Sir Paul Nurse- Tıp Nobeli 2001
Douglas D. Osheroff- Fizik Nobeli 1996 Martin L. Perl- Fizik Nobeli 1995
John C. Polanyi- Kimya Nobeli 1986 Stanley Prusiner- Tıp Nobeli 1997
José Ramos-Horta- Barış Nobeli 1996 Richard J. Roberts- Tıp Nobeli 1993
Wole Soyinka- Edebiyat Nobeli 1986 Elie Wiesel- Barış Nobeli 1986
Betty Williams- Barış Nobeli 1976 Kurt Wüthrich- Kimya Nobeli 2002
Paylaş