Bu seçime yerel seçimdeki kadar motive misiniz?

RAKAMLARLA oynamak benim boş zaman eğlencelerimden biri. Hazır seçim yaklaşıyor; ben de geçmiş seçimlerle ilgili rakamlarla oynayayım dedim.
Ve rakamlarla oynayınca gördüm ki, geçen yıl, yani 30 Mart 2014’te yaptığımız yerel seçim, epey bir zamandan beri yaptığımız seçimlerden belirgin biçimde ayrılıyor.
2011’de yurtdışı seçmenler dahil toplam 52 milyon 806 bin 322 kayıtlı seçmen varmış. 2014’te ise yurtdışı seçmenler yerel seçimde oy kullanamayacakları için seçmen sayısı (artarken) azalmış; 52 milyon 608 bin 398’e düşmüş.
Yani, 2011’deki seçmen sayısını 100 kabul edersek 2014’te 99.62 seçmenimiz olmuş. Pazar günü yurtdışı dahil toplam 56 milyon 632 bin 889 kayıtlı seçmen var; endeks 107.25.
Toplam seçmen sayısı üzerinden yaptığımız bu alıştırmayı geçerli oylar üzerinden yapınca 2014’ün ayırt ediciliği öne çıkıyor. 2011’de 42 milyon 941 bin 763 geçerli oy kullanılmış; 2014’te ise 44 milyon 866 bin 446. Yani 2011’i 100 kabul edersek 2014’te bu rakam 104.48 olmuş.
Hatırlayın, yerel seçimde büyükşehir seçmenleri 4 ayrı oy kullandı; büyük şehir olmayan yerlerde 5 çeşide çıktı kullanılan oy sayısı. Yani genel seçime veya referanduma veya Cumhurbaşkanı seçimine göre çok daha karmaşık, yanlış oy verme ve dolayısıyla oyun geçersiz sayılması ihtimali yüksek bir seçimdi yerel seçim.
Ama buna rağmen toplam seçmen sayısı 200 bin kadar eksilse bile geçerli oyların sayısında 2 milyona yakın artış yaşandı. Yani partilerimiz seçmenlerini seçime katılmaya motive ettiler.
Acaba seçmen bu pazar yapılacak seçime ne kadar motive? Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, azalsa bile seçmende ve parti teşkilatlarında bir rehavet gördüğünü söylüyor, ‘Eski seçimler gibi değil bu seçim’ diyor.
Eğer seçmen 2014 yerel seçimindeki kadar istekli olursa seçime katılmaya, geçerli oyların sayısı 46-47 milyonu bulabilir.
2014’le ilgili bu özel motivasyonu, seçmen ilgisini hiç aklınızdan çıkarmadan okumaya devam edin:
AK Parti, 2011’den 2014’e 1 milyon 929 bin 242 oy kaybetti. Yani geçerli oy sayısındaki 2 milyonluk artıştan hiç yararlanamadığı gibi üstüne oy kaybetti. Partinin 2011 oyunu 100 kabul edersek 2014’te 90.98’e düştü. (Geçerli oy endeksinin 104.48 olduğunu hatırlayacak olursak AK Parti’nin kendi oylarında yaşadığı kayıp 9 endeks puanından daha büyük, neredeyse 14 puan.)
Buna karşılık MHP, 2011’den 2014’e toplamda 2 milyon 321 bin 554 oy kazandı. Yani, 2011’de 100’ken 2014’te 141.56’ya yükseldi.
CHP ve HDP’de de artış var ama çok sınırlı. CHP 2011’den 2014’e 337 bin 786, HDP ise 109 bin 083 yeni oy kazandı. Geçerli oy artışına bakınca bu iki partinin yerinde saydığını veya hafifçe gerilediğini varsayabiliriz; çünkü iki partideki oy büyümesi de (CHP 103.03, HDP 103.87) geçerli oy büyümesinin (104.48) altında.
Şimdi yeniden başa dönelim: Seçmen acaba 2014 yerel seçimindeki kadar motive mi, seçime iştahla katılacak mı?
Seçimin sonucunu o iştah ve istek belirleyecek çünkü.

‘Oy ve Ötesi’ne katılmak için geç değil

BİR ay kadar önceydi, Koç Üniversitesi ile Açık Toplum Vakfı’nın birlikte yaptığı bir araştırmada seçmenlerin yüzde 60’a yakın kısmının seçim sonuçlarına güvenmediği, seçimde hile yapıldığı şüphesini taşıdığı ortaya çıkmıştı. Bu seçimde hile yapıldığına inananlar muhalefet seçmenleri arasında daha fazla, iktidar seçmenleri arasında daha az ama yine de toplamda yüzde 60.
Seçime ilişkin böyle büyük bir güvensizlik neden var ve nasıl var oluyor, bence en önce siyasetçilerin şapkalarını önüne koyup düşünmesi gereken bir konu. Kaybeden siyasetçi ‘Hile yapıldı’ diye bağırıyor ama ortaya atılan iddiaların pek azı gerçek çıkıyor. Fakat bu arada zarar veriliyor; seçmende güvensizlik oluşuyor.
Türkiye’nin hayret verici biçimde iyi ve güvenilir yaptığı az sayıda işten biri seçim. Üstelik süreç tümüyle şeffaf ve denetime de açık.
O yüzden ‘Oy ve Ötesi’ gibi sivil girişimler bence çok anlamlı ve gerekli. Seçimde hile yapılacağını düşünen, böyle şüpheleri olan herkes ‘Oy ve Ötesi’ne gidip gönüllü olmalı ve pazar günü boyunca çalışmalı. Sandıklar, sayım sırasında boş kalmamalı, partili veya değil vatandaşlar oylarına sahip çıkıp onların doğru sayılıp sayılmadığını denetlemeli.
‘Oy ve Ötesi’ne katılmak için bugün bile geç değil.