Büyümenin anahtarı KADIN İŞGÜCÜ

15 yılı aşkın bir süreden beri kadın-erkek eşitliği raporlarıyla sıklıkla gündeme getiren TÜSİAD böylelikle Türkiye’nin en can alıcı meselelerinden biriyle 2016 yılını kapatmış oldu. Danışmanlık şirketi McKinsey’in dünyada 10 yıldan beri yapmakta olduğu “Women Matter” (Kadınlar Önemli) araştırmasının Türkiye versiyonunu TÜSİAD işbirliğiyle hayata geçirmesi vesilesiyle dün iş dünyasının önde gelen isimleriyle bir araya geldik.

McKinsey’nin, ülkenin önde gelen 102 şirketinin, en alt düzeyden genel müdür seviyesine kadar 240 bin beyaz yaka çalışanını kapsayan araştırması Türkiye’de bir ilk.

Dün sabah sonuçları açıklanan “Women Matter Türkiye 2016” araştırmasının ortaya koyduğu en somut sonuçlar şöyle:

 Türkiye’nin “lider şirketlerinde” kadınlar toplam çalışanların yüzde 41’i.

 Bu oranın göreceli olarak yüksek olmasında finans sektörünün etkisi büyük.

 Karşılaştırma yapmak gerekirse bizde yüzde 41 olan oran, Güney Amerika’da yüzde 43, ABD’de yüzde 53.

 Banka ve sigorta şirketleri yüzde 56’lık bir oranla kadın iş gücü havuzuna katkıda bulunan başlıca şirketler.

 Finans sektörü dışarıda tutulduğunda lider şirketlerde bile kadın temsili yüzde 30’a düşüyor.

ATATÜRK ETKİSİ

 Türkiye üst düzey yönetici oranında diğer ülkelere göre daha iyi durumda. Bizdeki oran yüzde 25 iken, bu oran ABD’de yüzde 17, Avrupa’da yüzde 20.

 Türkiye’nin üst düzey kadın yönetici oranında fark atmasını, araştırmanın sunumunu yapan McKinsey ortaklarından Bengi Korkmaz “Atatürk etkisi” olarak tarif ediyor.

 Korkmaz bununla ilgili “Kadınlar liderlikten uzak değil.  3 nesil bunu sorgulamamış bile” diyor.

 Ancak madalyonun öbür yüzü de var. Üst düzey yönetimdeki kadın oranı 102 şirket arasında ilk 25 şirket için ortalama yüzde 45 iken, son 20 şirkette sıfır.

2025’TE YÜZDE 20 ARTIŞ

Korkmaz, sürekli dile getirilen, istihdamda ve özellikle üst düzeyde kadın oranının yüksek olmasının ekonomi için yararını özellikle vurguluyor.

“Çeşitlilik olunca takımların kollektif  IQ’su artıyor” diyor. Türkiye söz konusu olunca insan kaynağı açısından şu önemli:

Üniversite mezunlarımızdan yüzde 49’u kadın.

Yüksek lisans yapanların yüzde 45’i, doktora yapanların ise yüzde 46’sı kadın.

Böyle bir potansiyeli istihdamda kullanmamak yazık değil mi?

Dünya Ekonomik Forumu’nun her yıl yayınladığı Cinsiyet Eşitliği Raporu’nda 144 ülke   içinde 130. sırada olan Türkiye, OECD ülkeleri arasında kadının iş gücüne katılım oranı en düşük ülke. Öte yandan McKinsey Global İnstitute’un ortaya koyduğu şu gerçek var:

Türkiye’de kadının iş gücüne katılım oranının yükselmesi GSYİH büyümesinin en etkili araçlarından biri. Türkiye kadın işgücü oranını, istikrarlı politikalarla yüzde 30’lardan OECD ortalaması olan yüzde 63’e yükselttiği takdirde GSYİH’sı 2025 yılında yüzde 20 oranında artacak. Böylelikle GSYİH, baz senaryolarda beklenenden 200-250 milyar dolar daha fazla olacak.

ALİ KOÇ: TÜSİAD’INADI DEĞİŞMELİ

KORKMAZ’ın sunumundan sonra düzenlenen panelin katılımcıları hayli kalabalık. Borusan CEO’su Agah Uğur, Koç Holding Yönetim Kurulu Başkan Vekili Ali Koç, Allianz CEO’su Aylin Somersan Coqui, TÜSİAD Yönetim Kurulu Başkanı Cansen Başaran Symes, Konda Genel Müdürü Bekir Ağardır, Eczacıbaşı Sağlık Grubu Başkanı Elif Çelik, TÜSİAD Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Çalışma Grubu Başkanı Nur Ger, Egon Zehnder İstanbul ofis lideri Murat Yeşildere, McKinsey ülke direktörü Özgür Tanrıkulu, ING Bank Türkiye CEO’su Pınar Ababay, Doğuş Dergiler Grubu Başkanı Seda Domaniç ve üniversite öğrencisi�Gül Hira Turhan.

Sıklıkla yazdığım kadın meselesinde çoğunlukla kadınların seslerini duyursam da bu kez erkeklerin meseleye nasıl baktıkları önemli. Paneldeki erkekler arasında hiç kuşku yok ki en açık sözlü olanı, en cesur çıkışlar yapanı Ali Koç.

Türkiye’de kadın eşitliğinin kapanması konusunda karamsar olduğunu gizlemeyen Ali Koç, “Önyargıları yıkmak, içinde yaşadığımız kalıplardan kurtulmak zor” diyor.

Kendisinden örnek vererek “Seyahate çıktığımda 8 yaşımdaki oğluma “Eve sahip çık” diyorum. Sonunda kızım haklı olarak isyan etti” diye konuşuyor.

BM Kadın’ın başlattığı, oyuncu Emma Watson’un gönüllü desteklediği HeForShe Kampanyası sayesinde Koç Holding’in yol aldığını belirten Ali Koç, “Kadın-erkek eşitliğine baş koyduk. Yolun başındayız ama iyi yoldayız” diyor.

Koç’un dünya liginde daha yukarı çıkmak için “yetenek havuzunu çeşitlendireceğini” söylüyor. Şu çok anlamlı örneği veriyor: Arçelik-LG fabrikasında çalışan Şafak Tankurt bir üretim bandında sadece kadınlara çalışması için şeflerini ikna etmiş.

Neticede sadece kadınların çalıştığı üretim bandı daha verimli olmuş. Çeşitli anekdotlarla konuşmasını sürüden Ali Koç, TÜSİAD’ın adının (Türk Sanayicileri ve İşadamları Derneği) neden değişmediğini de sorgulaması salondan alkış alıyor.

Panelde kadınlarla ilgili istatistikleri bol miktarda erkeklerden duyuyoruz. Örneğin Ali Koç, hiçbir sosyal etkinliğe katılmayan kadınların oranının yüzde 44 olduğunu, 0-6 yaş arası çocukları olan kadınların yüzde 69’unun evde oturduğunu söylüyor. En çarpıcı rakamı ise Murat Yeşildere veriyor:

“Türkiye’de kadın-erkek eşitsizlik uçurumu ancak 214 yılda kapanabilir.”