Yargıtay kasiyerlere polis yetkisi verdi

TÜRK bankaların kredi kartıyla yapılan alışverişlerde tüketicileri kimlik gösterme zorunda bırakan uygulamasıyla ilgili tartışma büyüyor. Buna da Türk bankalarının tüketicileri potansiyel suçlu gören kimlik uygulamasını Yargıtay'ın onaylaması neden oluyor. Yasa gereği sadece Emniyet görevlilerine verilen kimlik kontrol yetkisi, bu kararla birlikte kasiyerlere de tanınmış oldu. Güvenlik açısından imza kontrolünü yeterli bulan uluslararası kredi kartı kuruluşları ise gereksiz yere tüketiciler üzerinde güvensizlik ortamı yaratıldığı için bu uygulamaya karşı çıkıyor.

Türkiye'de ki bazı bankaların, firmalarla yaptıkları sözleşmelerde güvenliği gerekçe göstererek, kredi kartıyla yapılan alışverişlerde tüketicilerden kimlik sorulma zorunluluğu getiriyor. Bu da, uluslararası kredi kartı kuruluşların tepkisini çekiyor. Bu kuruluşlarından Mastercard, kredi kartıyla yapılan alışverişlerde kimlik gösterilmesini zorunlu tutan Türk bankalarına, ceza uygulama kararı aldı. Uluslararası kredi kartı kuruluşlarının bu kararına rağmen, Yargıtay 19'ncu Hukuk Dairesi, uygulamada sakınca görmeyerek, kredi kartıyla yapılan alışverişlerde kimlik kontrolünün devamı yönünde karar vermişti.

BAŞKA ÖRNEĞİ YOK

Arkadaşımız Zeliha Aslan, Yargıtay'ın kasiyerlere de polis yetkisi veren kararıyla ilgili olarak Bankalararası Kart Merkezi Genel Müdürü Uğur Güvenç'le görüştü. Kredi kartıyla yapılan alışverişlerde kimlik sorulmasına, güvensizlik ortamı yarattığı için karşı olduklarını söyleyen Güvenç, ‘‘Kart sahiplerinden kimlik sorulması, uluslararası kuruluşların onayladığı bir yöntem değil. Bu uygulama sadece Türkiye'de yapılıyor. Başka hiçbir ülkede de örneği bulunmuyor. Bankalar üye işyerleriyle imzaladıkları sözleşmelere kimlik sorulmasıyla ilgili ek bir madde koyuyor. İşyerleri de her işlemde bu hükmü uyguluyor’’dedi.

İMZA YETERLİ

Uluslar arası kurallara göre, işyerlerinin sadece imza kontrolü yapmakla yükümlü olduğuna da dikkat çeken Uğur Güvenç, ‘‘İmza kontrolü yaparken de kasiyerlerden kriminolog olmasını kimse beklemiyor. Azami ölçüde dikkati olmaları yeterli sayılıyor. Kimlik ancak, şüpheli bir durumla karşılaşıldığında sorulması gerekiyor’’ dedi.

Bankalar ise, sadece imza kontrolünün güvenlik açısından yeterli olmadığını savunuyor. Ziraat Bankası yetkilileri, ‘‘Bankalararası Kart Merkezi'nin kuralları göz önüne alındığında üye işyerinin kimlik sormasına gerek olmadığı düşünülebilir. Ancak, aynı kurallar arasında, süpheli durumlarda müşterilerden kimliklerini göstermeleri istenmeli deniliyor. Hangi durumların gereklilik yarattığı hususlarına bir açıklık bulunmuyor. Ayrıca, kartın çalınma durumlarında imzanın taklit edilme olasılığı da oldukça yüksek’’ dediler.

KISMEN UYGULANIYOR

Kredi kartı kullanımı sırasında kimlik sorulmasının kullanıcının güvenliği açısından doğru bir uygulama olarak değerlendiren HSBC yetkilileri de, üye işyerleriyle yapılan sözleşmelerde, kredi kartında kullanıcıların kimliklerini tespit etmek zorunluluğuyla ilgili madde yer aldığını aynı maddenin kredi kartı müşterileriyle yapılan sözleşmelerde de bulunduğunu söylediler.

Avrupa'nın birçok ülkesinde kısmen de olsa kredi kartı alışverişlerinde kimlik belgesi istendiğini savunan Yapı Kredi yetkilileri ise, ‘‘Ancak bu uygulama zorunlu tutulmuyor. Ayrıca birçok Avrupa ülkesi kimlik sorgulanmak sahtekarlık olasılığını düşürecek bir önlem olarak da değerlendiriyor’’ dediler.

MAĞAZA SORUMLU

Çalıntı kredi kartlarıyla yapılan alışverişlerde, belirtilen kurallar çerçevesinde çalışılmadığı taktirde sorumluluğun üye işyerlerinde olduğuna dikkat çeken Şekerbank yetkilileri de, ‘‘Zararı karşılamak istemeyen işyerlerinin kimlik sorması doğal’’ dediler.

‘‘Banka açısından geçerli ve önemli olan imza kontrolünün yapılmasıdır’’ diyen Garanti Bankası yetkilileri de, kayıp-çalıntı kartla işlem yapıldığında üye işyerinin sorumluluğu, gerekli kontrolleri yapmamaları durumunda başladığını söylediler. Bu kontroller sırasında gerekli özen gösterilmediği taktirde, harcamayla ilgili sorumluluğun işyerine geçtiğine dikkat çekiyorlar.


Mağazalar:Zorla kimlik soramıyoruz


Türkiye'de ki kanunlara göre kimlik kontrolünün güvenlik güçlerinin yetkisinde olduğuna değinen Gima yetkilileri, ‘‘Bankalar üye işyeri sözleşmelerine kimlik sorma zorunluluğu koysa da, bu durum mevzuata uygun düşmüyor. Kimliğini göstermemekte ısrar eden tüketicilere işyerlerinin yapabileceği fazla bir şey bulunmuyor’’ dediler.

Bankaların kredi kartıyla yapılan alışverişlerde müşteriden kimlik sorulma sorunluluğu getirdiğine dikkat çeken Tansaş yetkilileri de, ‘‘Kimlik gösterilmeden yapılan işlemlerde tüm sorumluluk üye işyerinin üzerinde kalıyor. Bu da, olası suistimallerde kimlik sorulmadığı takdirde üye işyeri görevini yapmamış sayılıyor’’ dediler.