Gençlere Kariyer Yolculuklarında Tavsiyelerim

Yaklaşık iki hafta önce, söyleşiyi gerçekleştirdiğimiz Genç Fütüristler’den biri olan Bahçeşehir Üniversitesi öğrencisi Halit Danagöz arkadaşları ile “Yeni Nesil Kariyer” isimli bir kitap çıkaracaklarını ve bu kitap için benim de bir bölüm yazmamı rica etti. Bu kitap ile amaçladıklarının, kendilerinden daha genç, lise öğrencileri için “gençlerin gözünden kariyer tavsiyeleri paylaşmak” olduğunu belirterek; kitaptan elde edecekleri geliri de köy okullarını desteklemek amacıyla kullanacaklarını söylediler. Bu güzel projede “tuzum olması” adına, bugün Sizlerle paylaşacağım, kendi kariyer yolculuğumda öğrendiklerim, tecrübelerim ve tavsiyelerim doğultusunda bir makale kaleme aldım. Bugün, pek çok genç, gelecekleri için oldukça önemli bir dönüm noktası olan, Yükseköğretim Kurumları Sınavı’na girecekleri için de tavsiyelerimi içeren makalenin bir bölümünü bugün yayınlamak istedim.

Bunu paylaşmadan, önce hurriyet.com.tr için kaleme aldığım ilk yazım olan “Üniversitelerin Geleceği”nde (https://www.hurriyet.com.tr/gundem/universitelerin-gelecegi-41392631) belirttiğim şu iki analizi hatırlatmak isterim:

- Geleceğin üniversite eğitiminde “amaç odaklı eğitim” öne çıkacak. Alınacak olan “lisans derecesinden” ziyade, üniversite eğitimi sonrasında öğrencinin benimseyeceği “misyon” daha önemli hale gelecek. Bu doğrultuda, sosyal sorumluluk projelerinde yer almak, topluma fayda sağlayacak çalışmalarda bulunmak, üniversite eğitiminin öğrencilere aşılaması gereken özellikler olacak.

 -Öğretim görevlileri tek taraflı dersi anlatan uzmanlardan, interaktif eğitimi modere eden ve öğrencilere doğru mentorlük sağlayan birer danışmana dönüşecekler. Aynı şekilde, Üniversite öğrencileri de kendilerinden alt jenerasyonlar için bu rolü benimseyecek ve bilgilerini ortaokul/liseli gençlere aktarıyor olacaklar…

“Yeni Nesil Kariyer” kitabının yazarları olan genç arkadaşlarım, belirttiğim iki konuyu da özümsemiş ve bu alanda aksiyon almışlar bile. Bu gençleri yetiştiren ailelerine ve hocalarına teşekkür ederim; ayrıca bugün sınava girecek olan tüm gençlere başarılar dilerim…

…

Özellikle üniversitelerde vakit geçirmekten her zaman çok keyif alırım. Tertemiz beyinlerin bir şeyler üretmesini izlemek; pırıl pırıl gençlerin gelişimlerini gözlemlemek; fikirlerini, projelerini sunarken heyecanlarını paylaşmak büyük zevk… İçinde bulunduğumuz dönem, ne yazık ki gençlerin gelişimleri için ideal bir ortam değil. Üniversiteler kapalı, dersler tamamen online, dışarıdaki sosyal hayat kontrollü… Belirsizlik içeren süreç, pek çok bilgi kirliliği ile birlikte geleceğe yönelik endişeleri de beraberinde getiriyor…

Öte yandan, madalyonun bir de diğer yüzü var. Korona sürecinde, gençler ile gerçekleştirdiğim görüşmelerde, katıldığım video konferanslarda, hep şunu savundum: “Gençlerin bu süreci, belki de hayatlarındaki en büyük fırsatlardan biri olarak değerlendirip; krizi, yeni inovasyonları hayata geçirmek, kendilerini daha da geliştirmek için bir dönem olarak görmeleri gerekiyor. Çünkü, bütün dünyadaki yaşıtları, şu anda eşit şartlarda, yarış çizgisinin başlangıcında… Bu öngörülmeyen, ama hep birlikte yaşamakta olduğumuz fırsat eşitliği, belki de bir daha tanık olmayacakları global ölçekli, önemli fırsatları barındırıyor”. Bu doğrultuda, her şey yeni başlıyor, her sektör yeniden şekilleniyorken, yarını bugünden tasarlamaya başlayan gençler çok farklı yerlerde olacak…

Fikirlerine değer verdiğim, düşüncelerine önem gösterdiğim kanaat önderleri ile gerçekleştirdiğim sohbetlerde de, bu kişilerin gençlere tavsiyelerini mutlaka sorarım. Son dönemde, Sn. Birol Güven ile gerçekleştirdiğimiz röportajda, Birol Bey’in gençlere tavsiyelerini sorduğumda, tek cümle ile şunu belirtti: “Gençlere bir tek tavsiyem var; ben dahil hiç bir yetişkinden tavsiye almasınlar”… Birol Bey’in düşüncesini önemsememe ve çok değerli bulmama rağmen, açıkçası buna katılmıyorum. Gençlere bilgi, deneyim, tecrübe aktarmanın önemine inanıyorum. Ancak, tabii ki gençlerin de, kendilerinden tecrübeli, belli deneyimleri olan, güvendikleri insanların paylaşımlarını dinleyip, farklı bakış açılarını görüp, tüm bu dinlediklerinden kendi sentezleri ve değerlendirmeleri doğrultusunda anlamlar çıkarmaları ve kendilerine özgün bir yol haritası oluşturmaları gerekiyor.

Benim, gençler ile gerçekleştirdiğim paylaşımlarımda ve tavsiyelerimdeki temel amacım; “Benim yaşadığım ya da tanık olduğum problemleri yaşamamaları; güzel hayallerinin, projelerinin kötü niyetli insanlar tarafından harcanmaması; vakit kaybetmemeleri; ülkemizi daha da iyiye götürmek, insanlara faydalı işler yapmak için doğru yönlenmelerini sağlamak”. Bu doğrultuda, tavsiyelerimi hep çok yönlü aktarmaya çalışıyorum; başarılarım kadar, hatta daha fazla hatalarımı, öğrenimlerimi, hayal kırıklıklarımı da aktarmaya çalışıyorum ki hayatın gerçeklerini ve bu gerçekler doğrultusunda nasıl aksiyon almaları gerektiğini görsünler. İş yaşamının acımasızlığını, başarıların kolay kazanılmadığını anlasınlar…

Kendi düşüncem doğrultusunda, iş yapış felsefemde, şu inancı temel almaya çalıştım: Beni ben yapan, bana katkı sağlayan kurumlara, ardımda benden bir şeyler bırakmak, o kurumdan ayrıldığımda güzel anılmak, benden bahsederken insanları gülümsetebilmek… Türk iş dünyasının önemli liderlerinden, Garanti Bankası eski CEO’su Sn. Akın Öngör’ün “Benden Sonra Devam” kitabında belirttiği üzere, “bir başarı eğer sürdürülebilirse gerçek başarıdır!”.

Kariyer yolculuğumda dönüp baktığımda, en başarılı ve sürdürülebilir olduğunu düşündüğüm çalışmalarımın, hep yaşadığım ya da gözlemlediğim problemler doğrultusunda, doğru iş planı, deneyim ve teknik altyapı ile kurgulananlar olduğunu görüyorum. Şunu hiç unutmayın, hayatınızdaki problemleri çözdüğünüzde, ve bu problemler sizin gibi pek çok insanın hayatını kolaylaştırıyorsa, o uygulamalar insanların hayatlarında yer edecektir. Bunun için, yaratıcı fikirler geliştirebilmek için, sıradan görünen her şeye diğer insanlardan farklı bir gözle bakmak gerekiyor…

Özellikle girişimcilik ekosisteminde karşılaştığım, hiç sevmediğim, ancak ne yazık ki bilincinde olunması gereken bir yaklaşım var. Bazen yıllarınızı verdiğiniz fikirleri, projeleri hevesle, heyecanla, beklenti ile birilerine anlattığınızda, maalesef %90 oranında, karşınızdaki kişi (size ne kadar büyük görünürse görünürsün), anlatılanı tam olarak anlamadan, size nasıl yapılmayacağını anlatıp, bir de üstüne akıl verip, biraz tavsiyede bulunup sizi göndermeye bakar. Bu tarz insanlarla, bu tarz yaklaşımlarla hep karşılaşacaksınız. Ancak kimsenin hayallerinizle dalga geçip, bunlardan sizi vazgeçirmeye çalışmasına izin vermeyin. Einstein’in, bir de o efsane gol sonrası Alex de Souza'nın dediği gibi "hayal ederseniz, gerçekleştirirsiniz”.

Peki, yarının liderlerine, önderlerine, yöneticilerine, sanatçılarına, hayat kurtaracak doktorlarına, 0’dan yepyeni işler kurup, hantal düzeni daha iyi iyisini ortaya çıkarmak için yıkacak girişimcilerine benim tavsiyelerim neler olur? Öncelikle adaptasyon yeteneklerinizi geliştirin, değişime hazır olun, çalışmaktan sıkılmayın, “multi-tasking” olmak için kendinizi geliştirin, yeni teknolojilere hızlı adapte olabilmek için teknolojilere yakın olun, deneyin, test edin; bu teknolojiler ile neler yapılabileceğine, nelerin farklı yapılabileceğine odaklanın… Oyun oynayıp saatlerinizi harcamaktansa, projelerinizi oyunlaştırın. Merak edin, araştırın, sorgulayın, tartışın, inandığınız doğruyu sonuna kadar savunun; başkalarının yapamazsın dediği şeyleri yapıp herkese göstermeye odaklanın…

Kendinizi öyle bir geliştirin, öyle donanım kazanın ki, defalarca 0’dan başlamanız gerekse bile, hiç bir zaman arkanıza bakmayın… Başarısızlıktan korkmayın. Churchill’in dediği gibi: “Başarısızlık ölümcül, başarı son değildir; asıl önemlisi devam edebilme cesaretidir”. Kendiniz kadar, takım arkadaşlarınıza da yatırım yapın, her şeyi tek başınıza yapamazsınız. Harika işler, sizin önünüzü açan, ortak bir vizyonu paylaşan, yetenekli kişilerin oluşturduğu bir ekipten çıkar. Kendinizden ve ekibinizden başka kimseye güvenmeyin.

Bir de şunu unutmayın: Hiç bir zaman pes etmeyin. Devam edin…

Güzel bir gelecek için Sizlerden beklentilerimiz büyük. Unutmayın, eğitimli, donanımlı olmadan hiçbir savaş kazanılmıyor. Yeteneklerinizle, bilginizle, kendinize, birikiminize olan güveninizle bir yerlere gelmeye bakın. İnanın, güzel günler gelecek…