Enerji fiyatları mali disiplin için tehdit

Bütçe disiplini için, çok aşırı harcama olmadığı takdirde, mevcut konumun korunacağı rahatlıkla söylenilebilir. Özellikle bu yıl beklentilerin üzerinde gelen büyümenin getireceği gelir etkisi, 2012 yılı bütçesini kurtarabilir. Tabi ki hesapta olmayan gelir aksaklıkları ya da harcama artışı olmazsa.
Bütçe dengesi tamam, ama toplam kamunun mali dengesinin korunması, disiplinin sürdürülmesi konusunda, hesapta olmayan etkilerin gündeme gelebileceğine dikkat çekmek gerekiyor. Özellikle KİT dengesine dikkat etmek gerekiyor.
KİT dengesi dediğimizde ilk akla gelen, doğal olarak enerji KİT’leri oluyor. Herkes biliyor ki; yapılmayan zorunlu zamların getirdiği ciddi bir yük söz konusu. Ekonomi bürokratları uzun zamandır aksayan zamlar nedeniyle, dengenin şaştığını, bir türlü normal seviyelere gelinemediğini söylüyorlar. Örneğin; 2012 yılının ilk 3 ayı içinde doğalgaz ve elektrik fiyatlarına yapılması gereken zam miktarı, şimdiden yüzde 30’u bulmuş durumda. Bu zam, hem de ilk 3 ayda, yapılmadığı takdirde bütçe ve toplam kamu dengesi için yapılan hesaplar şaşacak. Bu takdirde zaten yüksek belirlenen BOTAŞ zararı başta olmak üzere enerji KİT’lerin zararı, toplam kamu dengesini etkileyecek boyutlara ulaşabilir.
Cari açıktan sonra enflasyon konusunda da umutlar azaldı ve yeni yıla çift haneyle giriyoruz. İşte bu nedenle yapılması gereken doğalgaz ve elektrik zamları ekonomi yönetiminde ciddi endişe oluşturmaya başladı. Enerji yetkililerine “bu zam gerekiyor ama yapılacak mı?” diye sorduğumuzda aldığımız yanıt, “Sanmıyoruz, Başbakan izin vermez” oluyor.
Eğer enflasyon korkusu nedeniyle bu zamlar zamanında yapılmazsa, KİT dengesinin mali disiplini tehdit eder konuma ulaşabileceğine dikkat çekmek gerekiyor. Bu zamlar yapılırsa da enflasyon tüm 2012 yılı boyunca çift hanede kalabilir.
Bu zam gereği, en asgaride saptanmış, hem de mevcut dünya enerji fiyatlarının mevcut seyrinin devamı halinde geçerli. Piyasa uzmanlarının bir süredir “2012’de dünya petrol fiyatları ne olur?” diye sorduğunu, cari açık, enflasyon ve büyüme tahminleri için bu varsayıma büyük ihtiyaç duyduğunu görüyoruz. Dolayısıyla dünya enerji fiyatları arttığı takdirde, yüzde 30 olarak belirlenen zam gereği de çok daha yüksek oranlara çıkacak.
SU SIKINTISI CABASI
Enerji konusunda sıkıştığımız ortada. Bunun asıl nedeni ise  özellikle zam ihtiyacının zamanında yerine getirilememesi, yani alınan yanlış kararlar.
Bu yanlış kararlar sadece mali disiplin için tehdit oluşturmuyor aynı zamanda yabancı sermaye gelişini de olumsuz etkiliyor. Doğrudan yabancı sermaye girişi için en uygun alan enerji. Özelleştirme ve yeni yatırımlar için yabancı sermayenin enerjiye girmesini hep bekliyoruz ama bir türlü istenilen girişi göremiyoruz. Bunun en önemli nedenlerinden biri genel enerji politikasında, özel olarak da enerji fiyatlarında yapılan yanlışlar. Yabancılar siyasi kaygılarla baskı altında tutulan fiyatları görüp, yatıracakları paradan zarar edebileceklerini, bir sistem kurulmadığı takdirde yatırımın akılcı olmayacağını düşünüyorlar. Bu kapsamda tümüyle regülasyon kurumlarının, özelde de Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu (EPDK)nun siyasi iktidara bağımlı çalışması, başta yabancılar olmak üzere yatırımcıları ürkütüyor. Yanısıra gelmek isteyen yabancı kuruluşlara, iktidara yakın belli yatırımcıların ortaklık için adres gösterilmesi de, bir başka ciddi endişe kaynağını oluşturuyor.
Yabancı sermayenin gelmemesi,vergi dışı gelir planını, yani bütçeyi de olumsuz etkileyecek.
Bu arada enerji fiyatlarındaki kötü yönetimin getirdiği bir başka sonuç ise su sıkıntısı olacak.. Bilindiği gibi barajlarda su seviyesi çok düştü ve ileride ciddi su sıkıntılarından söz ediliyor. Bunun nedenlerinden biri, gerekli zam yapılmadığı için, elektrik maliyetini düşürmek için ucuz maliyetli hidroelektrik santrallerine fazla ağırlık verilmesi. Yani zam yapmamak için su kullanılarak elektrik üretimine ağırlık verildiği için, kullanılacak su seviyesi de azalıyor.