Ekonomide çok iyi gidiyoruz işçi atamadık özür diliyoruz

Ali Babacan ve Merkez Bankası Başkanı Süreyya Serdengeçti'nin imzasını taşıyan, IMF Başkanı Horst Köhler'e hitaben yazılan Niyet Mektubu'nda öncelikle ekonomideki olumlu gelişmeler dile getirilip, sonra da ileriye dönük özellikle çeşitli yasaların çıkarılması konusunda sözler veriliyor. KİT'lerdeki istihdamın yeterince azaltılamadığı ve ekim ayı verilerinin tamam olmaması nedeniyle faiz dışı fazla hesapları için ‘‘waiver’’ (özür) talebi yeralıyor.

Niyet Mektubu'yla birlikte kamuoyunda tartışılan bazı konular da açıklığa kavuşuyor. Niyet Mektubu'na göre 3 bin kişisi Tekel'den olmak üzere, yıl sonuna kadar KİT'lerde istihdam azaltımına gidileceği belirtiliyor.

Yılbaşına ertelenen ‘‘enflasyon hedeflemesi’’ne geçişin 2005 yılı başına bırakıldığı Niyet Mektubu'yla birlikte ortaya çıkıyor.

Niyet Mektubu'yla birlikte ABD'den alınacak 8.5 milyar dolarlık kredinin kullanımı konusu da açıklık kazanıyor. Bu kredinin kullanılması halinde parasal tabanlarda artırım istenirken, bu paranın Merkez Bankası'nda tutulacağı ve dış borç ödemelerinde kullanılacağı kaydediliyor. Mektupta ilk taksit için bu uygulama belirtilirken daha sonra yeniden değerlendirme yapılacağı yer alıyor. Mektupta, 8.5 milyar dolarlık kredinin kullanımı konusunda ihtiyatlı dil dikkati çekiyor.

Niyet Mektubu'nda belli bir özelleştirme geliri rakamı yer almazken, mektubun IMF İcra Direktörleri Kurulu'nda görüşülmesinden hemen önce rakamın belirlenmesi bekleniyor.

Programa bağlıyız ekonomi iyi gidiyor

IMF'ye gönderilen son Niyet Mektubu'nda öncelikle ekonomideki olumlu gelişmeler şöyle dile getirildi: ‘‘IMF destekli ekonomi programımız amaçlarına uygun bir şekilde devam etmektedir. 5. gözden geçirmenin tamamlanması ve devam eden yapısal reformlar piyasada güven ortamını iyileştirmiştir. Döviz rezervimiz programlananın üzerinde artmış ve net uluslararası rezervler program başladığından beri ilk defa pozitif olmuştur. Hazinenin borçlanma şartları önemli ölçüde iyileşmiş, Türk Lirasına olan güvenin göstergesi olarak ölçüt bononun faizi yüzde 30 un altına düşmüştür. Uluslararası piyasalarda en son 1.25 milyar dolarlık tahvil ihracımıza yüksek talep gelmiştir. Reel sektör performansı güçlenmeye devam etmiştir. Eylül sonu itibariyle yüzde 14'ün altına düşen kümülatif enflasyon rakamı yıl sonu hedefinin tutacağını göstermektedir. Yılın ilk yarısındaki sanayi üretimi, kapasite kullanımı ve ihracat göstergeleri yıl için yüzde 5 olan büyüme hedefini tutturabileceğimizi göstermektedir.’’

Tekel'den 3 bin kişi çıkarılacak

IMF'ye gönderilen Niyet Mektubu'nda KİT'lerde personel indirimiyle ilgili şu sözler veriliyor: ‘‘Yapısal reform tarafında, eylül sonu itibariyle 2002 yılı başından beri KİT lerde fazla personelin 33 bin 060 ü azaltılmıştır. (bu yılın ocak ayı sonu itibariyle 19 bin 400'dü). 7 bin kadro azaltılması kaldığı halde bazı KİTlerde hedefin 3 bin 100 üzerinde personel azaltımı sağlanmıştır. Bu hedefin üstündeki performansın dikkate alınacağına inanıyoruz. Aynı zamanda yıl sonu hedeflerine ulaşmak için gayret sarfedeceğiz. Personel azaltımı ile ilgili revize kanun tasarısını Meclis'e sunduk ve bu kanunun ekim ayı sonu itibariyle geçmesini bekliyoruz. Bunun yanında bu yılın son çeyreğinde özelleştirme kapsamındaki KİT'lerde personel azaltımına gidilecektir, bunun 3 bini Tekel'de olacaktır. Dünya Bankası'ndan kıdem tazminatı destek programlarını, kaynakların özelleştirme sonrası değil özelleştirme öncesi kullanılabilecek şekilde değiştirmelerini istedik.’’

Sosyal güvenlik ve vergi reformu olacak

IMF'ye gönderilen Niyet Mektubu'nda sosyal güvenlik ve vergi reformu konusunda şu ayrıntılar yer alıyor:

Sosyal güvenlik reformunun gelecek ayağı için mali hedeflerle çatışmayacak şekilde hazırlıklarımızı sürdürüyoruz. Sosyal güvenlik reformunda, 2003 sonunda değişik alternatiflerin mali etkilerini değerlendirme sürecini bitireceğiz. Reforma başlamadan önce reformun maliyetini telafi edecek mali tedbirleri alacağız.

Vergi tabanını genişletmek için IMF den teknik yardım istedik. Bu çalışma, kayıtdışı ekonominin vergi ağı içine alınması yöntemlerini ve gelir vergisi sistemimizin reforme edilmesini kapsayacaktır. Bu calışma sonucunda vergi idaresi reformu ile birlikte vergi gelirlerini artırmayı amaçlıyoruz. Bu konudaki hukuki düzenlemeyi Ocak 2004 sonu itibariyle hazırlamayı ve mart sonu itibariyle Meclis'ten geçmesini bekliyoruz.

BDDK'ya bağımsız bütçe geliyor

HÜKÜMET, IMF'ye Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu'nun (BDDK) bağımsızlığının güçlendirilmesi konusunda şu sözleri veriyor: ‘‘BDDK ile ilgili davaların hızlandırılması ile ilgili yasal değişikliği parlamentoya sunmuş bulunmaktayız. Önerilen yasanın ekim sonu itibariyle geçeceğini bekliyoruz (performans kriteri) Bu değişiklikler şöyle:

Danıştay'da BDDK'nın da dahil olduğu bağımsız kurulların davalarına bakacak ihtisaslaşmış daireler kurulacak.

BDDK'ya karşı açılmış olan davaların görüşülmesini katı süreler konularak hızlandırılacak.

Temyiz davalarından BDDK'nın haberdar edilmesi ve son karar verilmeden önce BDDK'nın dinlenmesi sağlanacaktır.

BDDK'nın bağımsızlığını korumak amacıyla yeni Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Yasası çerçevesinde BDDK'nın bütçesinin doğrudan Meclis'e sunması sağlanacaktır. Bağımsız kurullar konusunda Kamu Mali Yönetim ve Kontrol Yasası ile tutarlı yeni bir çerçeve yasa hazırlığımız devam ediyor.

Dalgalı kurdan dönüş yok döviz alımı sürebilir

IMF'ye giden Niyet Mektubu'nda dalgalı kurdan vazgeçilmeyeceği konusunda taahhüt verilerek, şöyle deniliyor: ‘‘Güçlü ödemeler dengesi ve ters para ikamesinin devam etmesi ışığındadöviz alım ihalelerine devam etmiş bulunmaktayız. Bu bize eylül sonu net uluslararası rezerv program hedeflerimizi 7 milyar dolardan fazla aşmamızı sağlamıştır. Bu nedenle yılsonu hedefimizi 4 milyar dolar artırmış ve yeni 2004 hedefi saptamış bulunmaktayız. Döviz kurlarındaki volatiliteyi azaltmak amacıyla bir kaç kere doğrudan müdahele yapılmış olsa bile bu tür müdaheleler sınırlı kalacaktır. Döviz arzına bağlı olarak döviz alım ihaleleri devam edecektir.’’

ABD'nin 8.5 milyar doları asla piyasaya çıkmayacak

IMF'ye gönderilen son Niyet Mektubu'nda da ABD'den gelmesi söz konusu 8.5 milyar dolarlık krediyle ilgili şu ayrıntılar yer alıyor: ‘‘8.5 milyar dolarlık finansman paketi için Amerikan yetkilileri ile anlaşmış bulunmaktayız. 1 milyar dolar hibenin karşılığı olan bu kredi 6 aylık dönemler halinde 4 eşit taksitte kullanıma hazır olacaktır. 2004 yılı borçlanma stratejimiz bu kredinin kullanılması dikkate alınmadan hazırlanmıştır. Bu krediyi kullanırsak, şu andaki projeksiyonlarımıza göre, bire bir Merkez Bankası'ndaki döviz mevduatımızı güçlendirecegiz ve döviz rezervini artıracağız. Eğer bu krediyi ileride kullanırsak, en azından ilk taksit için, döviz borçlarımızın ödenmesinde kullanacağız.’’

Enflasyon hedeflemesi 2005 yılına kalıyor

IMF'ye sunulan Niyet Mektubu'nda enflasyon hedeflemesi takvimi şöyle değiştiriliyor: ‘‘Merkez Bankası'nın para politikaları enflasyon hedefine odaklanmaya devam edecektir. Eylül 2003 sonu itibariyle bütün parasal hedefler tutturulmuş bulunmaktadır. Enflasyon hedefini tutturmakta TL'nin değerlenmesi ve beklentilerin iyileşmesi önemli bir rol oynamıştır. Bu bize faiz oranlarını düşürme olanağı sağlamıştır. TL mevduata olan talep artışı doğrultusunda yılsonu para tabanı hedefi revize edilmiştir. Enflasyon hedeflemesi şartları oluşturulurken, para tabanı programı 2004 sonuna uzatılmıştır. Geçen yıl da olduğu gibi para talebinde bir değişme olacağına dair güçlü göstergeler oluşursa program hedefleri revize edilebilir.

Pamukbank'ı satma işi yıl sonuna kadar biter

IMF'ye sunulan Niyet Mektubu'nda Pamukbank'ın satış süreci şöyle anlatılıyor: ‘‘Yapı Kredi'nin finansal durumu düzelmeye devam ediyor. Pamukbank süreci yıl sonunda bitme aşamasına gelecek. Tercih edilen opsiyon, bankanın satışı ve kalan varlıkların köprü bankası olan Bayındırbank'a devridir. Eğer satış gerçekleştirilemezse Pamukbank birleştirme veya tasfiye şeklinde çözümlenecek.

İmar Bankası ödemesi için plan devreye girdi

IMF'ye sunulan Niyet Mektubu'nda İmar Bankası ödemeleri şöyle yer alıyor: ‘‘Bankacılık sistemini güçlendirmek için reformlara devam ediyoruz. BDDK'nın bağımsızlığı güçlendirilmektedir. Pamukbank'ın çözümlenmesi ve varlık satışları konusunda planlandığı gibi ilerleme sağlanmıştır. İmar Bankası'ndaki bireysel mevduat ve bono sahiplerine ödeme yapmak üzere aksiyon planını başlatmış bulunmaktayız.’’

Vakıfbank'ın satışı için iki test daha yapılacak

IMF'ye gönderilen Niyet Mektubu'nda Vakıfbank ile Ziraat Bankası ve Halk Bankası'ın özelleştirme stratejileri şöyle dile getiriliyor:

Şubat 2004 sonuna kadar Vakıfbank'ın satışı için iki test yapılacak. Bunların sonucunda 1 ay içinde Vakıflar Genel Müdürlüğü'nün sahip olduğu hisselerin satış yöntemine karar verilecek.

Memura yeni kurallar geliyor

IMF'ye gönderilen Niyet Mektubu'nda iş ortamının daha da iyileştirilmesi için şu düzenlemelerden söz ediliyor:

‘‘İş ortamını daha da iyileştirmek için memurlar ve kamu yöneticilerinin uyması gereken kuralları oluşturan yasa hazırlıyoruz ve 2003 yılının sonuna kadar meclise sunmaya niyetliyiz. Ayrıca Türkiye'de yatırım ortamının iyileştirilmesi faaliyetlerine devam ediyoruz.’’