Sağlık

Gündüz TEZMEN

OKUR MEKTUPLARI

‘‘Annemin bağırsağı düğümlenmiş’’

Annem 55 yaşında. Yaklaşık üç yıl kadar önce, kadın hastalıklarından büyük bir ameliyat geçirdi. O zamandan bu yana önemli bir şikayeti yoktu. Bundan, yaklaşık bir ay kadar önce bir gün şiddetli karın ağrısı çekmeye başladı. Götürdüğümüz doktor bir iğne verdi. Ancak şikayetleri hafiflemediği gibi, daha da arttı. Bu kez bir hastaneye götürdük. Yapılan tetkiklerden sonra bağırsak düğümlenmesi olduğu söylenerek acilen ameliyata alındı. Annem şu anda iyi. Gerçi karnındaki ameliyat yerinden ufak tefek şikayetleri varsa da, bunlar onu pek rahatsız etmiyor. Bizim merak ettiğimiz konu annemin teşhisi... Annemin bağırsaklarından bir şikayeti yoktu. Durup duruken bağırsak düğümlenmesi nasıl olur? Bizi bu konularda aydınlatır mısınız?

E. Ş. / ESKİŞEHİR

Bağırsak düğümlenmesi genel bir tanımlamadır. Bağırsağın içeriğinin ilerlemesini engelleyen tüm durumlara verilen addır. Bağırsak içeriğinin ilerlemesini engelleyen haller başlıca iki grupta incelenir. Bunlardan birincisi mekanik engeller, ikincisi de bağırsak felcidir. Öncelikle bağırsak felcini ele alıp inceleyelim. Tıp dilinde paralitik ileus olarak adlandırılan bu durumda, bağırsak hareketleri durmuştur. Hareketler durunca da bağırsağın içinde bulunan ve atılması gereken toksik maddeler kana karışarak hastanın hayatını tehdit eder.

Bağırsak felci, karın içindeki ameliyatlardan hemen sonra görülebileceği gibi, karın içindeki iltihaplı hastalıklar, bağırsağı besleyen damarların tıkanması, genel durumu ileri derecede bozan sistemik ve metabolik hastalıklara bağlı olarak gelişebilir. Bağırsak tıkanmasına yol açan etkenlerin ikinci grubu mekanik engellerdir. Bunlar bazen bağırsağın içinde, olabileceği gibi bazen de karın içindeki diğer olaylardır. Bağırsağı içinden tıkayan etkenler arasında tümörler, safra taşları, bağırsak kurtlarının yumakları, taşlaşmış dışkılar sayılabilir.

Bağırsağı dışından tıkayan olaylar da vardır. Bunlardan birinin annenizdeki durum olduğunu söyleyebilirim. Karın içinde yapılan ameliyatlardan ya da geçirilen ciddi iltihaplardan sonra bazı yapışmalar görülebilir. Karın zarları arasında, mağaralardaki sarkıt ve dikitler gibi bantlar oluşabilir. Bağırsak, bu bantlar arasına girip sıkışırsa, görev yapamaz hale gelir. Benzer durum fıtıklarda da görülür. Fıtık kesesinin içine giren bağırsak geri çıkamazsa boğulacaktır. Bu boğulma bazen bağırsağın çürümesine neden olacak kadar ciddi olabilir.

Bağırsak düğümlenmesi ciddi ve tehlikeli bir olaydır, acilen müdahele edilmezse hayati tehlike yaratabilir. Yapılacak müdahale de genellikle ameliyatla, bağırsağın çalışmasını engelleyen etkenin ortadan kaldırılmasıdır. Annenizde yapılan ameliyat doğrudur ve onun hayatını kurtarıcı olmuştur.

Böbrekte tüberküloz olur mu?

l958 doğumlu, bir çocuk annesiyim. l990 yılının başlarında dünyaya getirdiğim ikinci çocuğum 8 gün kadar yaşadıktan sonra öldü. Bu durum beni fazlasıyla üzdü. Bu olaydan sonra aşırı derecede kilo kaybetmeye başladım. Ağustos ayında şiddetli ağrı ve kanlı idrar yapmaya başladım. Yapılan tetkiklerden sonra bana böbrek tüberkülozu teşhisi konuldu. Ben bugüne kadar böbrek tüberkülozu diye bir şey duymamıştım. Bana 6 ay ya da bir yıl kadar süreyle ilaç kullanmam gerekeceğini söylediler. Uzunca bir süre ilaç kullandım. Herhangi bir sorun olmuyordu. Ancak, kontrollerden birinde karaciğer tahlillerimin yükseldiğini söyleyerek hemen ilaçları kestirdiler. O günden beri ilaç kullanmıyorum. Ancak ben hala tereddüt içindeyim. Böbrekte tüberküloz olur mu? Ben zaman zaman böbrekten taş düşürürdüm, bu şikayetler ona bağlı olabilir mi? Bu hastalık tamamen geçer mi? Siz bir yazınızda, tüberkülozlu kadınların hamile kalamayacağını belirtiyordunuz. Ben tekrar çocuk doğuramayacak mıyım?

N. Ş. / İZMİR

Tüberküloz ya da halk arasındaki tanınmasıyla verem, hemen her organı tutabilir.Böbrekler de tüberküloz mikrobunun sıklıkla yerleşerek hastalık yaptığı odaklardan biridir. Çoğu zaman,daha önceden başka bir organda, örneğin akciğerlerde tüberküloz hastalığı olan kişilerde, daha sık görülür. Daha önceden başka bir organında örneğin akciğerlerinden tüberküloz geçirmiş olanlarda daha sık görülmesinin nedeni, önceki hastalığın tamamen tedavi edilememiş olmasıdır. Yeterince tedavi edilmemiş tüberküloz vakaları, daha sonra vücut direncinin düşmesiyle tekrar faaliyete geçebilir.Sizde vücut direncini düşüren etken, gebelik ve daha sonraki büyük üzüntü olmuş.

Tüberküloz ilaçlarının bazıları karaciğere yan etkiler yaratabilir. Bu açıdan hastaların sürekli kontrol altında tutulmaları gerekir. Nitekim sizde 2-3 aylık bir tedaviden sonra karaciğer etkilenmesi başlamış. Bu bir şanssızlık. Gereken süre kadar ilaç kullanmanızı engellemiş. Şimdi karaciğeriniz düzeldiğine göre bence tedaviye tekrar başlamanız yararlı olacaktır. Öte yandan, gebelik ve tüberküloz konusundaki yazıyı yanlış anladığınızı sanıyorum. Daha önceki yazılarda değindiğim husus, tüberküloz tedavisi görürken gebe kalmamak gereği ile tıp dilinde periton olarak adlandırılan karın iç zarının tüberkülozunda, kadının üreme sisteminin de etkilenebileceği ve tüplerin tıkanabileceği konusu idi. Böbrek tüberkülozu geçiren bir kişinin gebe kalma yeteneğinin ortadan kalkması söz konusu değildir.