Yok mu maceracı bir Türk

Book dergisinin haziran sayısında yayınlanan Bütün Zamanların En Büyük 50 Serüven Kitabı listesinde tek bir Türk yazarına rastlamayınca, bizim neden maceraperest yazarımız yok, diye düşünüp deryalara daldım.

İlk beş tanesinin adını vereyim:

Homer'in Odysseus'u için, eleştirmenler, serüven kitapları onunla başladı, diyorlar.

Joseph Conrad'ın Karanlığın Yüreği, gerçek bir serüven olduğu için ikinci seçilmiş. Apocalypse Now adıyla sinemaya aktarıldı.

Herman Melville'in Moby-Dick'i ('Beyaz Balina' adıyla Türkçe'ye çevrildi, onun da Gregory Peck'in kaptan Ahab'ı canlandırdığı filmini sinemaseverler hatırlayacaktır) insana ait birçok kavramı ustaca işlemiş.

Apsley Cherry Garrard'ın 'Dünyadaki En Kötü Seyahat'i Kaptan Scott'un son Antarktika serüvenini psikolojik boyutlarıyla yansıtmış.

Miguel de Cervantes'in Don Kişot'u, iç ve dış macera duygusunu bir fanteziyle vermiş.

Belki serüven kitapları arasında Dante'nin İlahi Komedya'sını görünce şaşırabilirsiniz.

* * *

BİZDE neden yok?

Macera tek başına yaşanır, bireyci bir tavırdır. Galiba toplu biçimde yaşamaya alışmış göçebe toplumlardan maceracı çıkmıyor.

Yalnızlık kavramı bizim için dünyevi değil uhrevi bir özellik taşır.

Doğarken yalnızız bir de ölürken. Şarkın, insanı dışardan içe çeken felsefesi.

Macera olmayınca macera romanı da yok.

Akıncılar, fetihler, kuşatmalar. İçlerinden biri de kendi kaderini yaşamayı seçmedi.

Almanya'ya ilk giden işçiler maceraperest miydi? Onların hayatını yazan, orada yaşayan Türk yazarları bu kategoriye girebilir mi?

Ülkelerini terk edip, iyi şiirin serüvenle çakıştığını gösteren şairler?

Arthur Rimbaud, Charles Baudelaire, Paul Verlaine, Andre Chenier.

Derin, karmaşık meseleleri özet zeká cümlelerine dönüştürme ustası dostum bu tavrımızı açıklayıverdi.

Türkler, garanti duygusuna çok bağlıdırlar.

Garantici toplum maceracı yetiştirmiyor.

Dünyada tek başına kalamayışımızın gerekçesini de bulmuşuz:

Yalnızlık Allah'a mahsus.

* * *

MERAK ederim. Serüven kitaplarını okuyanlar, bu duygunun peşine takılırlar mı? Kahramanla özdeşleşirler mi? Alıp başını gitmek isteyen çıkar mı?