Şairinizi, şiirinizi seçin

Çünkü, günümüzün, işiyle meşgul, uzmanlığının "dar hendesesi" içine kapanmış, değişik yoğun ilgiler ve "gönül çelen" çağrılara kapılan, zamanı kısalmış ve kısıtlanmış okurun şiire olan ihtiyacı tartışılmaz.

Toroslu Kitaplığı’nın Kendi Seçtikleri dizisinin yayımlanmış ilk 10 kitabını masamda gördüğümde, sevindim, işte ve evde ara ara okuyarak seçmelerin tadını çıkarmaya çalıştım, bildiğim şiirleri belleğimde tazeledim.

Dizinin editörü Cenk Gündoğdu oluşturma felsefesini şöyle açıklıyor:

"Şiir kitapları dizimiz, Modern Türk Edebiyatını temsil ettiğini düşündüğüm şairlerin kendilerinin seçtikleri şiirlerinden oluşuyor. Diziyi oluştururken herhangi bir kuşak, yıl, yaş ayrımıyla hareket ederek çalışmaya sınırlama getirmek istemedik."

Yazımda ilerde yayımlanacak yeni üç kitabın da adını bulacaksınız.

Umarım birçok okur, dizideki şairlerin şiirlerini, tek tek kitaplarını okumuştur ama iyi bir şiir okuru, yeniden gözden geçirmenin çağrısına hayır diyemez.

*

Başka bir açıdan da bakalım bu seçmeye...

Şairin seçtikleri ille de sizin beğendiğiniz şiirler olmayabilir ama şairin bir bildiği vardır; klasik gerekçe okumamızı sağlayabilir, neden bunu seçmiş sorusunun yanıtını ararken, beğendiğiniz şairin şiir haritasını da yeni alanların katkısıyla genişletebilirsiniz.

İlk 10 kitap hangileri? Yayınlanış sırasına göre yazdım.

arif damar - gitme kal

kemal özer - dalgayı haber veren yakamoz

abdülkadir budak - işaretler

salih bolat - yol ayrımı

tahir abacı - zamanın yüreğindeki gece

müslim çelik - kızbes

eray canberk - kuytu sularda zaman

mehmet taner - rüzgárdı dinleyen

haydar ergülen - yağmur cemi

ayten mutlu - ateşin köklerinde

orhan alkaya - mürekkep

hayati baki - yorgun sarkaç tamircisi

güven turan - serpintiler

*

Kitapların hazırlanma düzenini beğendim.

Başta yaşamı, yapıtları arka kapakta şairin şiiri/şiir üzerine görüşü, kapakların kulakçıklarında, şair hakkındaki yazılardan, eleştirilerden, tanıtımlardan seçmeler, her kitabın sonunda da şairle yapılmış bir söyleşi bulunuyor.

Kendi Seçtikleri ile başkasının seçtikleri arasındaki farka değinelim.

Şair kendi seçtiğinde, kendince en iyi, en başarılı saydığı, kendini temsil etme kalitesini taşıdığına inandığı şiirleri bu kitaba koyar, belki de bunlar değişimi, kendi şiiri içindeki aşamaları yansıtmaz. Onun için geçerli olan seçme ilkesi, en iyi şiirlerini buraya almaktır, okur onun şiir serüvenini bunlardan öğrenemez ama en iyi şiirlerini okur.

Oysa başkası seçtiğinde; özellikle, seçen bir eleştirmense, şairin değişim serüvenini, gelişim çizgisini yansıtan farklı dönemdeki şiirleri alır ki, okur o şairin tam bir şiirsel kimliğini, değişik yönleriyle öğrenebilsin.

Ben ikisini de ilgiyle, ayrı bakış açılarından, farklı yaklaşımlarla okurum, şairin kendi yapıtıyla olan organik, öznel bağının büyüsünü bütünüyle algılamak mümkün değildir, onun kendi yapıtlarından seçme yapmasının gizi buradadır.

Şiiri üzerine kendi açıklaması elbette ilgi çekicidir. Ne var ki çoğu zaman bunun kendi şiir dairesi içinde algılanmasından yanayım. Söylediklerini başka şairler için de uygulamaya kalkarsanız, bir şairin şiir anlayışıyla başka şairi yargılamış, değerlendirmiş olursunuz. Ne var ki o şair de sizin çok sevdiğiniz, favori şairlerinizden ise o zaman bu sevginizi, beğeninizi başkalarına aşılamak, teslim etmek isteyebilirsiniz, biraz haksızlık yaptığınızı unutmamak koşuluyla.

Kendi Seçtikleri’nin, bütün seçmelerin, tek tek kitaplara yöneltmek amacını gütmesini savunuyorum. Böylece şairi bütünüyle tanıyabilirsiniz.

Kendinize ya da sevdiğinize, edebiyatsever dostunuza şiirin güzelliğini bu seçmelerle bir kez daha ispatlayabilirsiniz.

Şairlerden seçmeler, kitaplığınız için gerekli kitaplar toplamı. Değişik kuşaklardan şairleri bir arada okumak, edebiyat ve şiir tarihi içinde geniş anlamda bir karşılaştırma yapmanız açısından da gerekli.

ŞAİRLER ŞİİRİNİ ANLATIYOR

Arif Damar: Toplumcuyum, gerçekçiyim ama...

1959’a kadar Toplumcu Gerçekçilik’i savunuyordum. Şiirlerim de o tanım içine girer. Fakat ondan sonra sezgilerimle, sürrealist akımın devrimci bir akım olduğunu kavradım. Uzak çağrışım, dolaylı anlatım, imgeleme yaslanan bir şiir anlayışına vardım. Toplumcu gerçekçilikte halk için yazmak diye bir şey var; halk için yazmak, halkın anlayacağı şekilde yazmak diye bir düşünce. Oysa halk için yazmak halkın anlayacağı biçimde yazmak değildir. Bu şekilde yazılmayan şiirler için kapalı şiir diyorlar. Halbuki Ritsos, Neruda bizim ülkemizdeki toplumcular gibi mi yazıyor? Şimdi tekrar söylemem gerekirse; ben toplumcuyum, gerçekçiyim; ama toplumcu gerçekçi değilim!

Kemal Özer: Şiirin temelinde "gereksinim"ler vardır

Sanatın, dolayısıyla şiirin, etkinlik olarak insan yaşamına girdiği ilk çağlardan bu yana, belli bir temele dayandığını söyleyebiliriz. Özetle vurgulamam gerekirse, bu temel ’gereksinim’dir. Şiir bir ’gereksinim’den doğar, bir ’gereksinim’i karşılamayı ve gidermeyi üstlenir. Ama salt orada kalmaz, ’gereksinim’ yaratmayı, insanı yeni ’gereksinim’lerle tartışmayı da amaçlar.

Haydar Ergülen: Şiir mırıldanmaktan ibarettir benim için...

Galiba şiirin bir ’iddia’, şairin de ’iddialı’ olması gerektiği tezine karşı olabildiğince ’iddiasız’ kelimelerle şiir yazmak gibi bir derdim var. O yüzden süslü, ’yüksek’, farklı ve çok özel kelimeler seçmem, seçemem. Şiir, mırıldanmaktan ibarettir benim için, mırıldandığım şeyleri, mırıldandığım haliyle yazmaya çalışırım. Onlar bazen şiir olur, bazen de mırıldandığımla kalırım.

GİTME KAL

Nice nice acıları aklına getir

Bunca yoksulluğu aklına getir

Gözyaşlarını aklına getir

’GİTME KAL’ var yok dinlemez bir çocuk isteğidir

Gitme aklına getir

Kıraç mı kıraç toprakların üstüne

Güneşler açar yağmurlar kesilince

Çırılçıplak kayada yeşerir incir ağacı

Dağların kuytusunda bir uslu çiçek

Dağıtır mavisini kendi kendine

Gitme beraberlik içinde

Nasıl sevinirdik aklına getir

(...)

Arif Damar

DOĞAN HIZLAN'IN SEÇTİKLERİ

Eyfel- Modern Zamanların Simgesi Enis Batur Alkım

İsveç Kibritleri Robert Savatier Sel

Tevfik Fikret- Düşünce Dergisi’nin Tevfik Fikret Özel Sayısı- Ölümünden Sonra Hakkında Yazılanlar Seval Şahin Kitap

Çağının Eleştirisi- 2 cilt Hüseyin Cöntürk YKY

Altın Ejder Krallığı İsabelle Allende Can