Doğan Hızlan: Osmanlı'nın görkemini yansıtan sergi

Doğan HIZLAN

Sultanahmet Meydanı'nda İbrahim Paşa Sarayı Türk ve İslam Eserleri Müzesi'nde açılan Savaş ve Barış. 15-19.Yüzyıl Osmanlı-Lehistan İlişkileri Sergisi'ni mutlaka gezin.

Osmanlı İmparatorluğu'nun gerçek gücünü, dünya devleti olarak siyasal ve askeri kimliğini belgelerden ve bilgilerden bu sergiden öğrenebilirsiniz.

Müze Müdürü Nazan Ölçer, bir röportajında (Osmanlı Polonya İlişkileri Sergisi, Hami Çağdaş, Hürriyet Gösteri Dergisi, Haziran 1999) serginin özelliği konusunda önemli notlar sunuyor:

'Her sergide olduğu gibi bu sergide de bir can alıcı nokta var.O da İkinci Viyana Kuşatması'nda Osmanlı ordusunu yenen Avrupa ülkelerinin ortak ordusuna komuta eden Lehistan kralı 3.Jan Sobieski'nin Polonya'ya götürdüğü Osmanlı eserleri.'

Kara Mustafa Paşa, Viyana'yı alacağından o kadar emin ki, bir zafer alayı düzenleyeceğini düşünerek, en süslü, görkemli eşya ve silahları yanında getirmiş.'

Serginin Savaş ve Barış olarak adlandırılması gerçekten bütün ilişkileri özetliyor.

Savaş ve barış kavramının devletlerarası ilişkilerde madalyonun iki yüzü olduğu gerçeğini bu sergide çok daha iyi anlayabilirsinz.

Evet, Osmanlı Tarihi çoğu zaman bu iki kavramın çevresinde saltanatını sürdürmüştür.

* * *

NAZAN Ölçer'in verdiği bilgiye göre, müzede sergilenen eşya 26 kaynaktan toplanmış.

Başta Polonya'da değişik kentlerdeki müzeler olmak üzere, arşiv, kilise, başpiskoposluk, kütüphaneler ve saraylar.

Önce Ataköy'de kurulan Osmanlı Köyü'ndeki çadırı görün, sonra da Türk ve İslam Eserleri Müzesi'nde sergilenen Merzifonlu Kara Mustafa Paşa'nın çadırını görün. Aradaki farkın utandırıcılığına resmi makamlar, yerel yönetim nasıl tahammül ediyor, neden burayı yıktırmıyor hayret ediyorum.

Leh papazlarının tören elbiselerinin Osmanlı kumaşından dikildiğini gördüğünüzde, güzelliğin, estetiğin dostluğu ve düşmanlığı aşan bir hükümdarlık olduğu gerçeğini kabullendim.

Hiç kuşkusuz serginin önemi bir yabancı devletin Osmanlı'ya bakışı, ve Osmanlı'nın yabancı devlete karşı tutumu. İkisini bir arada incelemek mümkün.

Karlofça Barış Antlaşması'nın özgün metnini, Merzifonlu Kara Mustafa Paşa'nın Viyana Müzesi'ndeki yağlı boya portresini görebilirsiniz.

Osmanlı Köyü'ne avuç dolusu para verenlerin, bu sergiye karşı hasis davranışlarını anlamak mümkün değil.

İlber Ortaylı ve Cemal Kafadar bu sergiyi gezerken, Osmanlı üzerine bir çok yeni bilgiyi bu sergiden öğrendiklerini söylemişler.

Sanırım daha önceki haftalarda Murat Bardakçı'nın bu sergi üzerine yazdıkları da, o sergiyi görmenin şart olduğu hususunda yeterli bir referanstır.

Serginin gerçekleşmesi için emek veren resmi ve gayrıresmi bütün kişilere teşekkür borçluyuz.

Savaş ve Barış'ın kalıcı kılınmasını sağlayan katalogun sponsoru Kaya Turgut'a ben teşekkür ediyorum.

* * *

TARİHİ gerçekleri,dünya devleti Osmanlı'yı öğrenmek için bu sergi bulunmaz bir fırsat. Fırsatı kaçırmayın.