Maarif Takvimi'nden Arif Takvimi'ne

Doğan HIZLAN

Eski yılın son gününde annem bana ısrarla Saatli Maarif Takvimi'ni almamı hatırlatırdı. Van kedili aynanın üzerine, zamkla ağır takvimi yapıştırır, saatlerin gece yarısını vurmasını beklerdik.

On ikiyi bir geçe kırmızı üzerine yaldızlı sayfayı koparır, 1 Ocak tarihini ailece idrak ederdik. Kartonun üzerindeki tam yazı şöyleydi:

‘‘Evkatı Şer'iyeli, Hikâyeli, Manili, Faydalı Saatli Maarif Takvimi.’’

Ben hala, zaman göstergemin klasiği Saatli Maarif Takvimi'ni alırım, hikmetleri, yemek listesini, seçme sözleri de okurum.

Her saatte, her yerde günü öğrenebildiğimiz için, takvimlerin artık bir zevk zorunluluğu olduğu kanısındayım.

Her yıl Frankfurt Kitap Fuarı'nda takvim standı, zevk ve tercih çeşitliliğinin bir meşheridir. Otomobil meraklılarından doğa severlere, edebiyat tutkunlarına kadar herkesin seçebileceği takvimler var. Ben sadece edebiyatçıların yer aldığı takvimleri saklarım.

Sanırım biz bu çeşitliliğe, takvim türünde ulaşamadık, kısıtlı zevklerimiz ve hayalimizin doğal sonucu.

Yeni yıl takvimi armağan eden firmalar, yaşadığımız dönemin etkisiyle, Atatürk Takvimi armağan ettiler. Oysa benim gibi çeşitliliği arayan biri için, toplumsal, siyasal trendlerin tekdüzeliği doğurması şaşırtıcı.

***

BU yıl Arif Takvimi adını görünce meraklandım doğrusu ve bir kaç telefondan sonra bir tane edinebildim. Çünkü her yerde bulunmuyor. Arif'lerin azlığından olsa gerek.

Arif Takvimi'nin kartonunda (aynasında) Erkin 'Baba'nın (Koray) Öyle Bir Geçer Zaman ki şarkısından bir bölüm yer alıyor:

‘‘Günlere bakarsın katı katı/Üzerine çekersin perde/Yoldan geçenler var da /Her akşam gelenler ner'de/...Öyle bir geçer zaman ki/Dediğim ayniyle vaki...’’

Tolga Arvas - Aslı Tanrıkulu'nun hazırladığı takvim; hem takvim, hem bir edebiyat seçmesi, hem de önemli olayların tarihinin belirtildiği, önemli kişilerin doğum ve ölüm tarihlerinin yeraldığı bir çalışma.

Önemli kişiler sözünü burada kullanırken bir megalomani krizine tutulduğum zehabına kapılmayın, çünkü 23 Aralık 1998 tarihli yaprakta benim de adım var.

Arvas ve Tanrıkulu arşiv çalışmasına epey emek vermişler. Yaprağın yüzünde bu bilgileri verdikten sonra da arka sayfada edebiyat eserlerinden alıntılar, şiirler ve yemek tarifleri var.

Hoş değil mi? Klasik bir kalıbın içine modernizmi, ironiyi, yenilenmeyi koymak. Ciddiyetle zekayı dost etmek.

Tabii bir takım meşhur adların evlendikleri tarih ve eşlerinin adını bile bulabilirsiniz.

Arif Takvimi'nin bugünkü yaprağında ‘‘Bayan Indra Gandhi, başbakan oldu (1966)’’ ve ‘‘Tarihçi Halil İnalcık, Şevkiye Hanım ile evlendi (1945)’’ notları var.

Yaprağın arkasında da Bahçeli Cihan Kıraathanesi'nin 1933 tarihli ilanı var. Tarihini koyuyorum ki, tatil gününde Ankaralılar burayı aramasın diye.

Altında da Abdülhak Şinasi Hisar'ın Akşam Saatleri'nden bir alıntı.

***

ARİF Takvimi'ni okuyanlar,farklı bir 1998 idrak edeceklerdir. Çünkü onların gündemi alternatif bilgilerden oluşacaktır.

---