Kırım Savaşı'nın müzikal cephesi

Savaş ve Barış: Kırım 1853-56 (Kalan Plak) CD'sini dinlerken, İmparatorluk günlerinin akşam güneşini sesle çizdim, yaşadım.

İhtişamın içinde gelecekteki çöküş ezgilerin içinde duyuluyor muydu?

Emre Aracı'nın yönettiği Londra Osmanlı Saray Müziği Akademisi'nin Savaş ve Barış: Kırım 1853-56 CD'sinde, müzikal cephe'nin bütün ayrıntılarını duyacak ve okuyacaksınız.

Solistler; mezzo soprano Ezgi Saydam, kemancı Cihat Aşkın. Yapımcı Ateş Orga.

O yıllarda, bizim ses haritamız, yaşama biçimimiz nasılmış? Batı bizi nasıl görmüş ve müziğine nasıl yansıtmış?

Kırım Savaşı başkumandanı Ömer Paşa için valsler bestelenmiş, ki ünlü romancı İvo Andriç, onun için Omer Pasha-Latas adlı bir kitap yazmıştır.

Ya Ömer Paşa'nın Macar asıllı eşi İda (Saide). Peçeli ama savaşta eşini yalnız bırakmayan, Osmanlı ordusu için Oltenikza ve Silistre marşlarını besteleyen kadın.

* * *

CHARLES LOUIS NAPOLEON d'ALBERT'in İstanbul Kadrili'ni (Constantinople Quadrilles) dinlerken hálá fetih rüyası görebilir misiniz? Besteci Çanakkale'ye, Edirne'ye ve İstanbul'a sesle uğruyor.

Gözünüzü kapatın, bildik yerlerde ses eşliğinde gezin.

Herman Koenig'in Sultanın Şehri Polkası, bize Avrupa'nın müzikal bakışının beğendiğim bir örneğiydi.

Emre Aracı'nın daha önceki çalışması da Osmanlı Sarayı'ndan Avrupa Müziği adını taşıyordu. Önemli bir CD idi.

Avrupa ile müzik bağlantısını ortaya koyan önemli çalışmalar yaptı Aracı.

Müzik tarihimizin bilinmezlerini aydınlatırken, siyasi, toplumsal, kültürel açıdan Avrupa sorunsalına bakışımıza yeni açılımları kazandıracak, yazı ve ses belgelerini bize sunuyor.

Kimdir Emre Aracı?

34 yaşında 1987'den beri Londra'da yaşayan, Osmanlı'da Batı müziğini araştıran bir araştırmacı, besteci. İngiltere'de sahaflarda dolaşıyor, arşivleri tarıyor, belgeler buluyor, notaları keşfediyor ve ilk icralarıyla bize duyuruyor.

Albümün kitapçığında yer alan, Emre Aracı'nın Kırım Savaşı ve Müzik yazısında dönemin müzik havasını ve yaşamını öğrenebilirsiniz:

‘‘Kırım Savaşı sırasında bilhassa İngiltere'de Türk, İngiliz ve Fransız müttefikliğini işleyen pek çok müzik eseri bestelenmiştir. Bu yapıtlarının savaş marşlarının yanı sıra devrin ihtişamlı balolarında dans edilmek üzere, vals, quadrille, polka ve shottishe gibi popüler dans formlarında bestelendiği ve şık edisyonlar halinde piyasaya sürüldüğü dikkat çekmektedir.’’

Bir adın, bir bestenin ardında öyle serüvenler vardır ki, belki de müziği dinledikten sonra, ansiklopedilere, tarih kitaplarına koşmak ihtiyacını hissedersiniz.

* * *

İKİ CD'yi de bir arada dinleyin. Yeni çıkan Savaş ve Barış: Kırım 1853-56 ile Osmanlı Sarayı'nda Avrupa Müziği'ni.

Avrupa kültürü ve biz ve müzik. Bu CD'leri dinledikten sonra yeniden düşünün.

Emre Aracı'ya ayrıca teşekkür ederim. CD'yi Vedat Kosal'ın anısına adamış. Sanatçı duyarlığı böyledir.