BU akşam saat 21.00’de Fulya Sanat Merkezi’nde İKSV’nin düzenlediği İstanbul Film Festivali’nin 30’uncu, Claire Denis ve Tindersticks işbirliğinin 15’inci yılı nedeniyle özel bir gösteri var.
İngiliz grup, Denis’in filmlerinden görüntüler eşliğinde canlı müzik yapacak. Müzik, sessiz filmlerin ilk yoldaşıdır. Sessiz filmler piyanonun eşliğinde gösterilirdi. Önceki yıllarda özellikle Türk filmlerinde, filme özgü müzik yapılmazdı, şarkılardan, türkülerden yararlanılırdı. Şimdi bizde de filmler için özel besteler yapılıyor. Üstelik onların, sound track’leri de çıkarılıyor. Filmi izleyenler bu CD’leri de alıyorlar. Kendi kendime çok sorarım. Görüntüsüz film müziklerini dinlerken, o kareler belleğimize düşer mi? O ezgiler, müziğin çalındığı görüntüleri çağrıştırır mı?
* * *
GRAMOPHONE’da (*) hazırlanan The Film Music Issue başlıklı dosya bu konuyu yazdırdı bana. Star Wars’ın başındaki trompeti, Psycho’nun yaylı çalgılar girişini kim unutabilir ki, diyor yazar. Film müziği nedir, sorusunun yanıtını/yanıtlarını dosyaya koymuşlar. Bir besteci onun için, ortak bir sanat formu diyor. Son günlerin iki iyi, çok seyredilen filmi için, bestecilerin söyledikleri, iyi bir tartışma alanı açıyor bize. Zoraki Kral filminin müziğini yapan, besteci Alexandre Desplat’ın görüşü şöyle: “Film müziği filme hizmet eder. Biz geniş bir yaratıcı sürecin bir parçasıyız.” Siyah Kuğu filminin müziklerini yapan Clint Mansell, Çaykovski’nin Kuğu Gölü balesinin müziğini unutmadan, başka bir ortamda ve zamanda yaşadığımızı da göz önünde bulundurduğunu belirtiyor. Klasik müziğin ustalarının, opera bestecilerinin de film müziklerinde sıkça yer aldığını belirtmek bilineni tekrarlamaktır. Bach’tan Mozart’a, Şostakoviç’e kadar zengin bir ad listesi oluşturabiliriz.
* * *
DOSYADA iki kişiye özel bölüm ayırmışlar. Biri John Barry (1933-2011), diğeri de Ennio Morricone. Barry’nin müziğini yaptığı filmler arasında, James Bond filmlerinden From Russia with Love, Goldfinger da var. Buna Geceyarısı Kovboyu ve Kurtlarla Dans’ı da ekleyebiliriz. Bach ve Mozart etkilerini taşıyan Morricone’nin müzikleri arasında, Once Upon a Time in America’yla başlayan başarılı besteleri sayabiliriz. Ses/görüntü ortak belleğimizde kalanlardan bir anımsatma yapayım. Aşk Hikâyesi, Indiana Jones, Star Wars, Kwai Köprüsü, Doktor Jivago, Casablanca, Hair, Pembe Panter, Apocalypse Now, Fitzcaraldo, Ve Gemi Gidiyor, Amarcord, Bir Avuç Dolar İçin, İyi Güzel Çirkin.
* * *
ÇOK iyi, ayrıntılı hazırlamış bir dosya, seçme CD’ler konusunda da size yardımcı olacak.
(*) The Film Music Issue, s.30, Gramophone, April 2011.