Doğan Hızlan

Çok severek okuduğum Alberto Manguel’in kitabından bir not.

 

“Ayakkabı bağlamayı 17 yaşında öğrenince yazarlıktan başka bir iş yapamayacağımı anladım” diye yazmış.

Aşağı yukarı benim de öğrenmem o yaşlara rastlıyor, belki ben de bu gerekçeyle ilk karalamalarımı çiziktirmeye başladım. İlk yazım 1954’te yayımlandı.

Manguel İstanbul’a geldiğinde bu satırları ona okudum, kaderimizin kesiştiği noktaya değindim. O da kitabını, “Fantastik dostum Doğan Hızlan’a” diye imzalayıp verdi.

Henüz tam öğrenmiş değilim, en münasebetsiz yerde çözülüyor bağlarım.

Köpekler, kediler sizin zaaflarınızı hemen fark ederler.

İzmir’in tanınmış adlarından Benal Arıman’a bir çay davetine gitmiştim, şimdi cinsini hatırlamadığım bir köpecikle birlikte kekimizi yedik. Sanırım ona sempatik bakmamışım ki, geldi ayakkabımın bağlarını gözümün içine bakarak çözdü. Eve kadar bağsız gittim.

Kısa gezilere gidenlerin çabuk valiz hazırlayanlarına imrenirim. Sözgelimi birçok insan cuma akşam giderler, pazartesi günü de dönerler. Valiz hazırlamak da ayrı bir sanattır. Bir tekstil firması, valiz nasıl hazırlanır diye bir kitapçık çıkarmıştı. Ben her şeyim yanımda olsun istediğim için seyahatlerden pek hoşlanmıyorum.

Hıfzı Topuz’un edebi ve aydın kişiliğinin belirgin özelliği nedir diye sorsanız, size iki cümleyi geçmeyen bir yanıt veririm.

Osmanlı’dan Cumhuriyet’e uzanan serüvenimizi, seyir defterimizi belgesel bir anlayışla bize aktarmıştır.

Hakkında yazdığım iki yazıma gönderme yapacağım, biri seksen beş diğeri yüz yaşı için yazdığım yazılar, ayrıntılı bilgiyi onlarda bulursunuz.

Onu çok yakından tanımam TRT’de göreve geldiği dönemdir. İsmail Cem onu radyonun başına geçirmişti.

Severek yaptığım programları anımsıyorum.

Daha sonra da Şakir Eczacıbaşı’nın kurduğu Kültür Politikaları grubunda çalıştık.

Yurtdışında önemli görevleri üstlenenler kendi ülkeleriyle olan bağlantılarını keserler, o tam tersine UNESCO’daki görevi sırasında bizi dünyaya tanıttı. Edebiyatçılarımızı, ressamlarımızı kitaplarıyla, anılarıyla ölümsüz kıldı.

Gazeteci, yazar

'Zamanın ve Mekânın Büyüsünde Bir Ressam Şevket Dağ’ başlıklı sergi Şişli Bozlu Art’ta açıldı.

Sergi için hazırlanan kataloğun ilk sayfasında Halife Abdülmecid Efendi’den bir alıntı var:

“Dinin ruha ne kadar keskin nüfuzu varsa, Şevket Bey’in tabloları da o nispetle bir kuvvete maliktir. Ruhu okşayan, nezih, latif kimliği ile şarkın hissiyatını, renklerini böylesine aksettiren bir ressama daha malik değiliz. Bütün asarında cazibe-yi milliye mevcuttur. Leonardo da Vinci senelerce sevgilisinin bir hafif tebessümünü tersim ettiği gibi, Şevket Bey de âsar-ı İslâmiye’nin âşığı bir şairidir.”

Bu sayfadan sonra Sabiha Bozcalı’nın çizdiği ressamın portresi bulunuyor.

İçindekiler:

- Dr.M. Sinan Genim

Nev-i Şahsına Münhasır Bir Sanatçı Şevket Dağ

- Fahri Özdemir

Işığa Hükmeden Palet: Şevket Dağ

Türünün ustalarını her zaman aynı zevkle, aynı duyarlılıkla dinlerim.

Hiç kuşkusuz bunların başında Âşık Veysel gelir. Onu kendi icrasının yanında başka solistlerden de dinlemeyi severim, yorum farkı besteyi zenginleştirir.

Yeni bir kaydını dinlerken yazdıklarım, okuduklarım, düşündüklerim yeniden belleğimde tazelendi.

Dinlediğim LP:

Âşık Veysel/ Arşiv Serisi

Yapım: Kalan Müzik/ Hasan Saltık

Yayımı Hazırlayan: Melih Duygulu

LP’nin iç kapağında yaşamı ve sanatı üzerine bir yazı yer alıyor.

Oradan birkaç cümleyi yazıma aldım:

Bir çok ilde sinema festivalleri düzenleniyor, ödüller veriliyor. Sinemaya emek vermiş kişilerin hatırlanması, unutulmadıklarını gösteren, onları onurlandıran bu davranışı destekliyorum.

Yıllar öncesinde, belli kentlerin tekelinde olan ödüllendirmenin yaygınlaşması sanatın Türkiye coğrafyasında önemsenmesini sağlıyor.

Sinemanın tarihini hatırlatmanın, ustalarını unutturmamanın, kalıcı kılmanın arkasındaki önemli isimlerden birini, Türker İnanoğlu’nu anmak gerekiyor. Bireysel çabası örnek olmalı.

Biyografi kitaplarının eksikliğini sık sık yinelerim, İnanoğlu konusunda da Scognamillo’nun yazdığı kitabı okumalarını isterim.

Festivallerin bir başka işlevi de sanatçılar hakkında biyografi kitapları yayımlanmasıdır.

Ancak bunların okura ulaşması mümkün değil, herhangi bir ödüllü sanatçı ya da ünlü bir yönetmen hakkında yayımlanmış bir kitabı bulamazsınız. Ne yazık ki kitap dağıtımı bizim halledilemeyen sorunumuz.

Festival kitaplarını satın alacağınız bir yer yoktur. İnternet satışlarında da bu kitaplara pek rastlamadım.

Bir sanat kolunun tarihini bilmek, onun üzerine doğru yargılar verilmesini sağlar. Kitapçıların da sadece çok satanlar ekseni çevresinde dolanmasını hatalı bir ticaret anlayışı olarak yorumluyorum.

Böyle bir çalışmayı yapanın kütüphaneye gitmesini salık vereceksiniz ama benim için yeterli değil.

Bugün tanıtacağım kitap, sinema yazarlarının, festivallerde jüri üyeliği yapacakların, hatta seyircilerin bile Türk sinemasının dününü, bugününü anlamak için okumalarında fayda gördüğüm bir çalışma.

'Kurtuluş Kayalı

Türk Sineması

İliklerimize İşlemiş

Ruhumuza Sinmiş

Bir Sanat Pratiği’

Kurtuluş Kayalı, Türk Sineması’nı incelerken onu bir kültür platformu içinde değerlendiriyor.

Kitapta; Türk Sineması’nın kültürel ortamdaki yerini tayin ediyor Kayalı.

HER enstrümanı ustasından dinlemek benim için doyulmaz zevktir.

Çingene müziğinin ustası Selim Sesler’i de bu kategorinin içinde düşünmek gerekir.

Kalan’dan çıkan ‘Keşana Giden Yollar’ zaman zaman dinlediğim CD’ler arasındadır.

Melih Duygulu’nun ‘Türkiye’de Çingene Müziği -Batı Grubu Romanları’nda Müzik Kültürü’ kitabı bu türle ilgili ayrıntılı bilgi edinmek için okunması gereken bir çalışma.

Selim Sesler

Yazar kime ithaf etmiş:

“Edirneli ‘Klarnetçi Selim’in (Selim Kızılcıklılar) aziz hatırasına.”

Önsöz’den: “Türkiye’de etnik grupların müzik kültürlerini ele alan çalışmaların azlığı kadar bu alanın büyük sorunları ve hassasiyetleri barındırdığını konuya ilgi duyanlar yakından bilirler. Üstelik konu çingenelerse bu hassasiyetler ve sorunlar daha da görünür hale gelir.

90’lı yılların ilk çeyreğinde başlayıp bugün de devam eden çingene kültürü araştırmalarım yalnızca müzikle sınırlı olmayıp kültür hayatının diğer alanlarında da sürmektedir.”

Herhalde fotoğraf denince aklınıza ‘özçekim’ gelmiyordur.

Herkesin baş başa verip fotoğraf çekmesine bir türlü alışamadım.

1950 kuşağı yazarlarının fotoğraflarını ben çekmiştim. Hepsi de yakın arkadaşımdı, meslektaşımdı.

Ara Güler’le birlikte birçok çekime gittiğim için kulaktan dolma bilgiler de edindim.

Susan Sontag’ın ‘Fotoğraf Üzerine’ kitabına yeniden göz gezdirirken, bir mesleğin tutkuya nasıl dönüştüğünü fark ediyorsunuz. Bir de arkasındaki felsefe, size bir fotoğrafın ötesine bakmasını öğretiyor.

Denemeleri içinde ‘Sanatçı Örnek Bir Çilekeş’i anmalı.

‘Fotoğraf Üzerine’ kitabını dilimize usta bir çevirmen ve yazar olan Osman Akınhay çevirdi.

Kitap,