KOAH sinsi ölüm

Çoğumuzun adını bile duymadığı KOAH, Dünya Sağlık Örgütü’ne göre, kalp-damar hastalıkları, zatürre ve AIDS’ten sonra 4’üncü en sık ölüm nedeni. Ölüm nedenleri arasında bu kadar üst sıralarda yer almasının ötesinde KOAH, yaşam kalitesini bozan, iş gücü kaybına neden olan ve kişiyi zaman içinde kendi bakımını bile gerçekleştiremeyecek hale getiren bir hastalık. Ülkemizde yaklaşık 3 milyon kişinin KOAH’lı olduğu tahmin edilirken, bu sayı tüm dünyada 600 milyona ulaşıyor.
KOAH’ın başlıca nedeni (yüzde 90 hastada) sigara. Yalnızca sigara değil, pipo ve puro kullanımı da KOAH’a yol açıyor. Sigara içenlerin beşte birinde bu hastalık gelişirken, içmeyenlere göre riski 30 kat artıyor. Sigaraya erken yaşta başlanması ve uzun süre çok miktarda içilmesi, KOAH’ın daha ağır seyretmesine neden olur. Sigara dışında bazı mesleki faktörler (madencilik, fırın/tahıl işçiliği, çiftçilik gibi) ve ısınma amaçlı tezek yakılması da KOAH’a zemin hazırlar.

HAVA YOLLARINDA DARALMA
Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Anabilim dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Alev Gürgün, bu hastalıkla ilgili şu bilgileri paylaşıyor:
“KOAH, sigara ve diğer tütün ürünlerinin içilmesine bağlı akciğerlerde hava yollarında daralma ve harabiyete neden olan ilerleyici müzmin bir hastalıktır. Uzun yıllar sigara içen bir kişide hava yollarında harabiyet ve balonlaşma sonucu ‘amfizem’ adı verilen hava kesecikleri oluşur. KOAH’ta hava yollarındaki daralma nedeniyle, hava giriş çıkışı rahat bir şekilde sağlanamaz. Bu nedenle bu hastalarda nefes darlığı çok belirgindir ve doğal olarak bu kronik hastalıktan kurtulmak amaçlı çareler ve arayışlar içine girerler. Kullanılan nefes açıcı ilaçlarla ne yazık ki tedavi edilemez. Bu hava kesecikleri ve baloncukların harap olmuş o akciğerden cerrahi olarak çıkarılıp alınması ile kurtulmak mümkün. Akciğer volüm (hacim) azaltıcı cerrahi, hastalığın kontrol altına alınamadığı ağır amfizemli hastalara uygulanan bir yaklaşımdır.

KİŞİYE ÖZEL TEDAVİ
1950’li yıllardan itibaren bu açık ameliyatlar yapılmaya başlanmış ve amfizemli alanlarının cerrahi olarak çıkarılması ideal yöntem olmasına karşın; ağır KOAH’lı olan olguların solunum fonksiyonları çok kısıtlı olduğu için günümüzde açık cerrahi yöntemler çok yaygınlaşamamış ve sınırlı yaklaşımlar olarak kalmıştır. Açık ameliyat komplikasyonlarından çekinceler üzerine, bu hava keseciklerine bazı spiral teller ya da tıkaç adı verilen küçük tıbbi ekipmanlar yerleştirilmesi yöntemleri 2000’li yıllardan sonra gündem tedavileri olmuştur.
Önemli olan nokta; bu işlemlerin ancak iyi seçilmiş, az sayıda amfizem ağırlıklı KOAH’lı hastalarda yarar sağladığının unutulmamasıdır. Doğru hastada işe yarayan yöntemlerdir. Her KOAH’lı birbirinden farklıdır. Değerlendirmeler ve tedaviler ‘terzi işi’ dediğimiz kişiye özel olmalıdır. KOAH’ın en iyi tedavisi sigara içmemektir.”