Bienal’i anlamak istiyorsanız bu beş eseri bilmeniz lazım

Koç Holding’in sponsor olduğu 12. İstanbul Bienali tam bir hafta sonra başlıyor. Bu yılın başlığı, küratörler tarafından ‘İsimsiz’ olarak belirlendi. İlham kaynağı ise 20. yüzyıl güncel sanatının en önemli isimlerinden Kübalı-Amerikalı sanatçı Felix Gonzalez-Torres.
1996’da ölen Gonzalez-Torres daha önce 5. İstanbul Bienali’ne katılmıştı. Sanatçının özelliği, eserlerinin büyük bölümünün isminin ‘isimsiz’ olması. Bizim Bienal o yüzden bu yıl isimsiz. O kadar isimsiz ki, katılan sanatçıların bile isimleri açıklanmadı.  Ana başlık altında beş tema var ki, bunların da adı isimsiz: ‘İsimsiz’ (Soyutlama), ‘İsimsiz’ (Ross), ‘İsimsiz’ (Pasaport), ‘İsimsiz’ (Tarih) ve ‘İsimsiz’ (Ateşli Silahla Ölüm). Her tema birer karma sergi aslında ve her biri Torres’in bir eserine gönderme yapıyor. Ancak bu işler İstanbul’da olmayacak. O yüzden Bienal’i anlamak istiyorsanız, önce bu beş eseri bilmeniz lazım.
Bu noktada büyük bir hizmet sunuyor ve beş eseri fotoğrafıyla birlikte tanıtıyoruz. Buyursunlar efendim.

İSİMSİZ (SOYUTLAMA): Gonzales-Torres’in İsimsiz (Kan Tahlili Sürekli Düşüş) eserinden esinleniyor. Bu; yatay ve dikey çizgileriyle kusursuz ızgara şeklini taşıyan bir kağıt. Minimalist şekilde düzenlenip grafitle çizilmiş bu şema, sol üst köşeden sağ alt köşeye doğru inen bir çapraz çizgiyle kesiliyor. Tertemiz ve klasik ızgara şeması, HIV’in içten içe yediği bir insanın bağışıklık sisteminin giderek zayıflayışını temsil ediyor. Grafikler, soğuk ve modernist sisteme benzeyen geometrisiyle medikal sistemi ironik biçimde taklit ediyor, bedensel olanın faniliğine dikkat çekiyor. Yükselen çizgi hayatta kalışın, alçalan çizgi ise ölümcül hastalıkların ve hatta ölümün ifadesi.

İSİMSİZ (ROSS): Sanatçının 1991’de yaptığı, renkli kâğıtlara sarılmış yüzlerce şekerden oluşan eserinden esinleniyor. ‘İdeal kilo’su yaklaşık 80 kg olan, azaldıkça yenilenen, ayrı ayrı çeşitli renklerdeki selofanlara sarılmış şekerlerden oluşuyor. Gonzales-Torres’in sevgilisi ve sanatçının birkaç eserine daha başlık olmuş Ross Laycock için bir saygı duruşu niteliğinde. Laycock, sanatçıdan beş yıl önce, 1991’de AIDS’ten ölmüştü. İzleyici bir şekeri alıp, paketini açıp yediği zaman, mecazi olarak Ross’un bedeninin bir parçasını yiyor. Kişiselliği politika, homoseksüel aşklar, ilişkiler, aile, kimlik, arzu, cinsellik ve kaybetmeyle birleştiriyor.

 İSİMSİZ (PASAPORT): Her biri fırtınalı bir gökyüzünde süzülen kuş imgesiyle süslenmiş çok sayıda kitapçığın üst üste durduğu bir desteden oluşan ‘İsimsiz’ (Pasaport #II) eserinden esinleniyor. Ulusal kimlik, sınırlardan geçiş, haritalama, ülke kavramı, ekonomik göçler, politik ve yabancılaşma üzerine.

 İSİMSİZ (TARİH): Çerçevelenmiş fotostatlardan oluşan ‘İsimsiz’ adlı eserinden esinleniyor. Tarihin yazılması, tarihin yazısı ve alternatif tarih okumaları üzerine yoğunlaşıyor. Siyah bir fon üzerinde, tarihsel ya da popüler kültürden isimler beyaz harflerle yazılmış. Bu isimler arasında sol bir gerilla grubu tarafından kaçırılan San Franciscolu genç mirasyedi Patty Hearst, Steven Spielberg’in hasılat rekoru kıran gerilim filmi ‘Jaws’, Bruce Lee ve sırasıyla Bouvier, Kennedy ve Onassis soyadlarını alan Jackie var.

İSİMSİZ (ATEŞLİ SİLAHLA ÖLÜM): Bölüme ilham veren eserin adı da aynı. Eser, 1-7 Mayıs 1989’da Amerika’da silahla öldürülmüş bütün kişilerin kimlik bilgilerinin bulunduğu üst üste konmuş büyük sayfalardan oluşuyor. Ölen 460 kişi; isim, yaş, yaşadıkları şehir ve eyaletlerine göre listelenmiş. Dünya çapında büyük bir hızla artan ateşli silah dehşetini silahları, katilleri ve kurbanları  sanat eserleri aracılığıyla farklı bir tarihsel sıralamayla anlatıyor.

600 engelli girişimci aranıyor

Mayıs ayı rakamlarına göre Türkiye’de 2 milyon 550 bin işsiz var. İş arayan işsiz engelli sayısı ise 83 bin. Büyük bölümü, ağır engelli olmayıp rahatlıkla bir işte çalışabilecek insanlar. Ancak onlar için bu ülkede sokağa çıkmak, bir alışveriş merkezine, parka veya sinemaya gitmek bile engellerle doluyken bir iş bulup çalışmak çok zor.
Eski milletvekili Lokman Ayva’nın genel başkanı olduğu Beyazay Derneği, bu sorundan hareketle yeni bir proje hazırladı. Adı ee-ticaret Projesi. Yani Engelli Elektronik Ticaret Projesi. 600 engellinin e-ticaret eğitimi alarak sektöre kazandırılmasını hedefliyorlar. Proje İstanbul Kalkınma Ajansı ve Kalkınma Bakanlığı tarafından da destekleniyor. İnternet bağlantılı pek çok iş kolu, bedensel engelliler için ideal çalışma ortamı sağlıyor.
Lokman Ayva, “Hayatı normalleştirmemiz lazım” diyor. “Bir girişimcide aranan özellikler nedir; risk alma ve yeni şeyler ortaya koyma. Bunlar engellilerde de var. Kendi işini yapan engelli bireyler ortaya çıkarmak istiyoruz. e-ticaretin yatırımı en fazla bin lira. 500 liraya netbook alırsın, kalanıyla şirket kurarsın. Ama engellilerin özgüveni yok. Geçmişte Halk Bankası özürlülere kredi vermek istedi iş kursunlar diye. Sosyal Yardımlaşma Fonu bu konuda çalışma yapmak istedi. Başvuru sayısı 15’i geçmedi.”
Bu ay sonunda başlayacak ücretsiz eğitimler, ilk etapta İstanbul’da; bir ay boyunca haftada iki gün olmak üzere dernek şubelerinde verilecek. Evden merkezlere servis hizmeti de olacak. Türkiye’nin her yerinden katılmak mümkün ama eğitim için mutlaka İstanbul’a gelmek gerekiyor. Ayva’ya “Neden bunu online yapmıyorsunuz? o zaman herkes evindeki bilgisayar başından eğitime katılabilirdi” diye sordum. Daha sonra online sisteme geçeceklerini ama ilk eğitimleri kasten böyle yaptıklarını, sinerji oluşturmak istediklerini söyledi.
Eğitim bittikten sonra üç ay boyunca danışmanlık hizmeti vermeye devam edecekler. Dileyen varolan bir e-ticaret şirketinde kendine iş bulabilir, dileyen e-ticaret platformunda bir sanal dükkan açıp ürün satabilir. ee-ticaret platformu şu anda boş ama mağaza sahiplerini bekleyen bir alışveriş merkezi gibi düşünebilirsiniz. Dükkan açmak için tek koşul var, başka biriyle aynı ürünleri satıp kazancına engel olmayacaksınız.
Bu arada verilecek dersler arasında genel internet bilgisi, pazarlama, satış, muhasebe, site kullanımı ve stok gibi başlıklar bulunuyor.

KİMLER KATILABİLİR

- Görme, işitme ve bedensel engelliler
- En az lise ve dengi bir okuldan mezun olanlar
- Üniversite öğrencisi ya da yeni mezunlar
- Kurumsal bir firmada bu konuda uzman olarak kariyer yapmak isteyenler
- Profesyonel iş yaşamında olup mesleğini değiştirmek isteyenler
- Profesyonel iş yaşamında olup ikinci bir iş olarak düşünenler
- e-ticaret uzmanı olarak profesyonel bir kariyer hedefleyenler
- e-ticaret uzmanı olarak freelance danışmanlık yapmak isteyenler
- e-fikri veya e-projesi olup hayata geçirmek isteyen girişimciler