“Dünya Tütünsüz Günü”  

Dünya Sağlık Örgütü, 1987 yılında, 31 Mayıs tarihini “Dünya Tütünsüz Günü” (World No Tobacco Day) ilan etmiş bulunuyor. Bu özel günde dünya genelinde tütünün zararları vurgulanıyor. 

Sigara, puro, pipo, nargile, çiğneme tütünü, enfiye veya su ve tütünün karıştırılmasıyla elde edilen tütün suyu gibi ürünlerin kullanımı nedeniyle her yıl dünya genelinde ortalama yedi milyon kişi hayatını kaybediyor. Dünya Sağlık Örgütü acil önlem alınmaz ise bu rakamın giderek artacağını söylüyor. 

Sigara tüm dünyada en yaygın kullanılan tütün ürünü. Dünya Sağlık Örgütü’nün araştırması her gün 10-15 milyar sigara satıldığını ortaya koyuyor. Ülkemizde ise yaklaşık 17 milyon sigara bağımlısı bulunuyor. Türkiye’de bir yılda tüketilen sigara miktarı 2014 verilerine göre kişi başına 1500 ile 2500 arasında değişiyor. Bu durum pasif içiciliği de beraberinde getiriyor. Başkalarının içtiği sigaraların etkilerinden dolayı meydana gelen ölüm vakalarına, trafik kazaları ve uyuşturucu madde kullanımına bağlı ölümlerden çok daha sık rastlanıyor. 

Araştırmalar Türkiye’de her yıl 80 binden fazla kişinin sigara kaynaklı nedenlerle yaşamını yitirdiğini gösteriyor. Türkiye İstatistik Kurumu’nun 2016 verilerine göre Türkiye’de 15 yaş üzeri nüfusun %26,5’i her gün tütün ürünü kullanıyor. 

Tütün kullanımı çeşitli sağlık sorunlarına yol açıyor. Bu sorunların en önde gelenleri ise kalp-damar hastalıkları, bronşların daralması sonucu ortaya çıkan akciğer rahatsızlıkları ve KOAH, damarlarda tıkanma ve buna bağlı felç, midede gastrit, ülser ve mide kanseri, ciltte sararma, kırışıklık, cilt kanseri, ağız kokusu ve dişlerde sararma. 

Yeşilay’ ın internet sitesinde belirtildiğine göre, sigarayı bıraktıktan iki saat sonra nikotin vücudu terk etmeye, altı saat sonra da kalp atış hızı ve kan basıncı düşmeye başlıyor. On iki saat sonra kan dolaşımından sigara dumanı kaynaklı zehirli karbonmonoksit temizleniyor ve ciğerlerin daha iyi çalışması sağlanıyor. İki gün sonra tat ve koku duyuları keskinleşiyor. İki-on iki hafta içinde kan dolaşımı iyileşiyor; bu da yürüme, koşma, gibi fiziksel aktiviteleri kolaylaştırıyor. Üç-dokuz hafta sonra öksürük, nefes darlığı, hırıltı gibi problemler azalıyor ve akciğerler güçleniyor. Beş yıl içinde kalp krizi riski yarı yarıya azalıyor. On yıl sonra akciğer kanseri riski yarıya inerken, kalp krizi riski hiç sigara içmemiş bir kişinin riskiyle aynı orana düşüyor. 

Sigara dünyada ve ülkemizde önemli bir halk sağlığı sorunu. Ayrıca yüksek oranda nikotin içerdiği için bağımlılık yapma potansiyeline sahip. Sanırım bu yüzden sigaraya alışanların ondan ayrılmaları pek kolay olmuyor. Benim gibi sigara tiryakisi olmayanlar bu durumu anlamakta zorlansalar da gerçek, ne yazık ki, bu... 

Ben sigaradan hiçbir zaman hoşlanmamış olsam da eşim koyu bir sigara tiryakisiydi. Ne yaptıysam da vazgeçiremedim onu bu tutkusundan. Bir defasında on üç ay sigara kullanmadı ama sonra ‘bir taneden bir şey olmaz’ mantığıyla tekrar başladı içmeye. Netice olarak, eşimi dokuz yıl evvel akciğer kanserine kurban verdim. Yaşamının en verimli zamanlarını yaşıyordu. Ömrü yetseydi, daha pek çok güzel işe imza atabilirdi.

Eşim başaramadı… Ama umarım dünyadaki ve ülkemizdeki tüm sigara tiryakileri sağlıkları geri dönülmeyecek ölçüde zarar görmeden önce tütünsüz bir dünyaya merhaba demeyi başarabilirler. 

Engellerimizi hissettirmeyecek engelsiz günler dileği ile…