Postmodern Savaş

Ayşe ÖZEK KARASU

Resimleri kafanızda canlandırmanız gerekiyor. Çünkü bu savaşta Körfez'deki gibi CNN'den canlı yayın yok. Savaşın en yakın tanıkları yaşadıkları sahneleri İnternet'ten dünyaya yayıyorlar. İşte anlatılan o sahnelerin belleklerde canlı resimlere dönüşmesi gerekiyor.

Savaş bilgileri Yugoslavya'daki rejim muhalifi kanallardan e-mail'ler ve henüz dokunulmamış web siteleri aracılığıyla dış dünyaya akın ediyor. NATO karşıtları da kendi kanallarından hücuma geçiyor; hatta propaganda yapmakla kalmayıp, ittifakın resmi web sitesine günde en az 2 bin e-mail atarak, ya da virüs göndererek sabotaj yöntemleri uyguluyorlar.

Bu haberleşme bombardımanı, bir tür postmodern savaş alanı yaratıyor. Dünyanın TV'lerden canlı yayınlanan ilk savaşından sonra, bu kez de İnternet'ten yansıyan ilk savaşa tanık oluyoruz. Tabii elektrik ve telefon hatları çalıştığı sürece... Telekomünikasyon uzmanları, bombardımanın Yugoslavya'daki İnternet altyapısına zarar vermesinden endişe ediyor.

Belgrad'ın bu haberleşmeye ne kadar izin vereceği de ayrı bir sorun. Priştine'de yayınlanan Koha Ditore gazetesinin modem bağlantıları kesildiği gibi 50 bin dolar ceza verilmiş. Beqe Cuvaj gazetesinin Bonn'daki muhabirinin anlattığına göre, bombardımanın başladığı gece gazeteyi basan Sırp polisler bekçiyi öldürüp bütün bilgisayarları imha etmişler.

Bombardıman başladıktan hemen sonra susturulan Belgrad'daki B-92 radyosu http://www.b92.net adresinden haber ve resim yayını yapıyordu, ancak geçen gün büroları tamamen boşaltıldı.

Bağımsız haber ajansı Beta, http://www.beta-press.com'dan yayın yapmaya devam ediyor. Ama, bu ajansın haberleri, NATO'nun bildirileriyle çelişiyor. Crisis Center To Stop Nato adlı bir girişim de http://www.yu adresinden tüm dünyaya hava saldırılarını protesto çağrısında bulunuyor.

CANLI TANIKLAR

‘‘Bombalar Priştine üzerine yağmur gibi düşüyordu. Bunlardan beşini gördük. Önce alev topu gibi beliriyor, sonra kayan yıldızlar gibi yere iniyorlardı.’’

Bu satırlar Sevdiye Ahmedi'ye ait. Kosova'nın güneyindeki bir manastırın web sitesinden chat'e giren Ahmedi, 24 Mart gecesi Priştine'ye düşen ilk füzeleri anlatıyor. 663 yıllık bu manastırın rahibi Sava Janjic, Kosova'da tek tük kalan haber kaynaklarından.

Arnavutluk sınırı yakınlarından gelen bir e-mail'de 33 yaşındaki bir rahip, sadece askeri hedeflerin değil, sivil yerleşim bölgelerinin de vurulduğunu anlatıyor.

Bombardıman başladıktan sonra Sırpların Kosova'daki önde gelen Arnavutları toplayıp idam ettiği haberi de bir e-mail aracılığıyla Washington Post'a ulaşıyor. Bir doktor şöyle yazıyor: ‘‘Topladıklarını idam ediyorlar. Ailemi kaçırmayı başaramadım. Onların akıbetinden çok korkuyorum.’’

Yugoslavya'da kişisel e-mail adresiyle rejimi eleştirmek tehlikeli olduğu için Anonymizer.com adlı Amerikan web sitesi ‘‘Kosovo Privacy Project’’i başlattı. Bu siteye girenler anonim e-mail'ler yazabiliyor.

Ama, cesur insanlar da var. Rewired adlı Alman-Amerikan ortak sitesinde, Belgradlı bir edebiyat profesörünün e-mail günlüğü yayınlanıyor. Vladislava Gordiç adlı bu kadın profesör şöyle yazıyor: ‘‘İlk NATO darbesinden sonra çok huzursuz bir gece geçirdik. Oradan oraya koşup durduk. Birkaç saat uyumak için evin sığınağından yukarı çıktık. O günden beri eve girer girmez yaptığım ilk şey yemek yemek değil, bilgisayarın başına oturmak. Elektrik, telefon ve modemim olduğu sürece yazmaya devam edeceğim. Lütfen bu kıyameti durdurmak için birşeyler yapın...’’

Ve Belgrad'dan başka bir mesaj: ‘‘Bulunduğum bina çok yüksek. Her an bir Tomahawk isabet edebilir. Şimdi kalkıp sığınağa iniyorum. Dünyanın bütün iyi yürekli insanlarına elveda...’’