×
Esed ailesinin ve rejiminin önde gelen isimlerinin kaçışıyla ilgili haberler ise ilgi görmeye devam ediyor.
8 Aralık’ta Şam, Suriyeli muhaliflerin eline geçti. Esed kaçtı, BAAS rejimi çöktü. Ancak Esed’in kaçışıyla ilgili sürecin ise 1 gün önce başladığı anlaşılıyor.
BİLETİ DOHA’DA KESİLDİ
Muhaliflerin Şam’ı ele geçirmek üzere olduğu 7 Aralık günü Katar’ın başkenti Doha’da Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Rusya Dışişleri Bakanı Lavrov ve İran Dışişleri Bakanı Arakçi’nin katıldığı Suriye konulu toplantı yapıldı. Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Esed’in kaçışıyla ilgili kararın verildiği anı şöyle anlatmıştı: “Doha’da hem Ruslarla hem İranlılarla bir araya geldik ve bazı konuları konuştuk. Yani burada bir şey konuşmak istemiyorum ama bir noktadan sonra onlar da artık telefon ettiler, o akşam da Esed gitti.”
ESED KAÇIŞINI NASIL ANLATTI
Beşşar Esed de günler sonra ülkesini terk edip sığındığı Moskova’da Suriye’den kaçışıyla ilgili yazılı açıklama yaptı. Esed, “Rusların talebi üzerine Suriye’yi terk ettim” dedi. 8 Aralık sabahına kadar Şam’da olduğunu anlatan Beşşar Esed, muhaliflerin Şam’ı ele geçirmesi üzerine Rusya’nın koordinasyonuyla Lazkiye’e doğru harekete geçtiğini söyledi. Esed, kaçışıyla ilgili süreci ise şöyle anlattı:
“O sabah Hmeymim Hava Üssü’ne vardığımda kuvvetlerimizin cephe hatlarından tamamen çekildiği ve mevzilerin düştüğü de görüldü. Bölgedeki saha durumu kötüleşmeye devam ederken Rus askeri üssü de yoğun insansız hava saldırılarına maruz kaldı. Rusların talebi üzerine Suriye’yi terk ettim.”
KAÇIŞ NASIL
Türkiye’de Kürt sorunun çözümü ve PKK terör örgütünün tasfiyesi konusunda birkaç kez çözüm süreçleri yaşandı.
ÇÖZÜM SÜREÇLERİ
Özal, Erbakan ve Erdoğan döneminde çözüm süreçleri işletildi. Sonuca ulaşamadı. İlk çözüm sürecini İngiltere, ikincisini ABD sabote etti. PKK ise her defasında çözüme karşı direndi, süreçleri sabote eden güçlerin yanında yer aldı. Kimi zaman Türkiye’yi bölme kimi zaman Suriye’de bir uydu devlet kurma heveslerine kapıldı. İngiltere’nin, ABD’nin kendilerine devlet kurduracağına inandılar. Hiçbir zaman Türkiye merkezli gündemleri olmadı. Kandil bu hedefinden vazgeçmiş değil. Ama çanlar onlar için çalıyor.
GÜÇ DENGESİ DEĞİŞTİ
Çünkü konjonktür değişti. PKK-YPG, siyasi desteğini kaybetti. Suriye’de yeni güç dengesi ortaya çıktı. Suriye’de saha konuşur. Sahada da Türkiye’nin sözü geçiyor. PKK-YPG, Suriye’de Centcom komutanı McGurk’un planları doğrultusunda özerk bir yönetim için haziran ve ağustos ayında iki hamle yaptı. Ama Türkiye’nin tavrını koyması üzerine geri adım atmak zorunda kaldı. Esed’in yönettiği, ABD’nin borusunun öttüğü Suriye’de bunu başaramadılar. 8 Aralık’tan sonra Suriye’de güç dengesi değişti. Baas rejimi çöktü, Esed kaçtı, Suriye muhalefeti ülkenin yönetimini üstlendi. Rusya ve İran’ın rolü zayıfladı, Türkiye’nin etkisi güçlendi.
SURİYE’NİN ANAHTARI
ABD’nin seçilmiş başkanı Trump’ın belirttiği gibi, “Suriye’nin anahtarı Türkiye’nin elinde”. Trump, “Erdoğan çok zeki birisi. Esad rejiminin devrilmesinin arkasında Türkiye var” dedi. Trump’ın da işaret ettiği gibi Türkiye, hem sahada hem masada güçlü. Türkiye’nin olduğu Suriye’de PKK-YPG’ye yer yoktur. PKK-YPG’nin ayağının altındaki halı çekildi.
PKK-YPG’YE YER YOK
Çünkü Betimar Araştırma’nın bir önceki ayda yaptığı anketi size aktarmıştım. Devamlılık ilkesi gereğince yeni anketten çıkan sonuçları da paylaşmak istiyorum.
Gürkan Duman’ın başkanı olduğu ve güvenilir bir araştırma kuruluşu olan Betimar’ın 11-12 Aralık tarihleri arasında 1750 kişi üzerinde yaptığı ankete göre CHP’deki gerileme sürüyor, AK Parti ise yükseliş eğilimine geçmiş durumda.
CHP’DE DÜŞÜŞ
Kararsızlar dağıtıldığı takdirde ankete katılanların yüzde 33.6’sı AK Parti’ye oy vereceğini söylerken, CHP’ye oy vereceğini söyleyenlerin oranı yüzde 27 çıkıyor.
CHP ve AK Parti’yle ilgili verilerin trendi önemli. Çünkü 31 Mart 2024 tarihinde yapılan yerel seçimlerde CHP, 1977’den sonra yüzde 38 oranında oy alarak birinci parti olarak çıktı. AK Parti ise 3 Kasım 2022 seçimlerinden sonra yüzde 35 oranında oy alarak ilk kez ikinci parti konumuna düştü.
İBRE NE YÖNDE
Yerel seçimlerden sonra CHP’nin oy oranının yukarıya doğru mu gideceği merak konusuydu. Çünkü İstanbul ve Ankara başta olmak üzere büyükşehirlerin önemli bir bölümünü kazanmıştı. ‘CHP’de ibre yukarıya doğru mu gidecek, CHP yüzde 40’ı aşacak mı’ soruları gündemdeydi. ‘AK Parti’deki gerileme devam edecek mi, AK Parti kendini toparlayıp yeniden yükselişe geçecek mi’ sorusu geçerliydi.
5 AY SÜRDÜ
Trump, Suriye’deki değişimde Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın rolüne ilişkin bir değerlendirme yaptı. ‘Trump, Erdoğan’a övgüler dizdi’ denilebilir ama ben ‘Erdoğan’ın hakkını teslim etti’ demeyi daha çok tercih ederim.
Suriye’de saha konuşur ve bunlar Suriye sahasındaki gerçekler. O nedenle övgü demiyorum. Kolay mı 61 yıllık Baas rejimi yıkıldı, Esed kaçtı.
TRUMP’TAN DEĞERLENDİRMELER
Trump, Cumhurbaşkanı Erdoğan hakkında ne diyor?
-Erdoğan çok akıllı bir adam ve çok güçlü
- Erdoğan iyi anlaştığım biri. Büyük bir askeri gücü var. Ve bu gücü savaşlarda yıpranmadı. Çok güçlü ve etkili bir ordu kurdu
- Suriye’nin anahtarı Türkiye’nin elinde olacak. Bunu söyleyen kimseyi duymamışsınızdır ama bu böyle.
TÜRKİYE ÖVGÜSÜ
7 Aralık Cumartesi günü muhalifler Şam kapısına dayanmıştı. Katar’ın başkenti DOHA’da ise Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Rusya Dışişleri Bakanı Lavrov ve İran Dışişleri Bakanı Arakçi’nin katıldığı Suriye zirvesi vardı. Dışişleri Bakanı Hakan Fidan’ın açıklamalarından anlaşılıyor ki Esed’in bileti orada kesilmiş.
ESED’E KAÇ TELEFONU
Hakan Fidan o anı şöyle anlattı: “Doha’da hem Ruslarla hem İranlılarla bir araya geldik ve bazı konuları konuştuk. Yani burada bir şey konuşmak istemiyorum ama bir noktadan sonra onlar da artık telefon ettiler, o akşam da Esed gitti.”
Cumartesi günü çok kritik bir gündü. Televizyonlar son dakika olarak Esed’in televizyona çıkıp açıklama yapacağını geçiyordu. Esed’in TV’ye çıkış saati bir iki kez değişti. Son olarak saat 20.00’de ‘Esed TV’ye çıkıp açıklama yapacak’ denildi ama saat 20.00 oldu Esed ortalarda gözükmedi. Meğer o sıralarda kaçış yolundaymış. Meğer o haberler şaşırtmacaymış.
Esed sığındığı Moskova’dan açıklama yaptı. “Moskova, 8 Aralık Pazar akşamı üsten Rusya’ya derhal tahliye ayarlanmasını istedi” dedi. Demek ki pazar günü sabaha karşı Rusların Hmeymim üssünden kaçmış. Başka ayrıntılar da var. Özellikle İsrail’in rolüne ilişkin. Zamanı gelince yazacağım.
ANKARA UYUMUYORMUŞ
Hakan Fidan üstü kapalı konuştu. Ne de olsa yıllardır MİT Başkanlığı yapmış birisi. Televizyonlarda ‘Esed saat 20.00’de televizyona çıkıp konuşma yapacak’ diye alt yazılar geçerken, birileri Esed’in kaçış yolunda olduğunu biliyormuş. Yani Ankara’da birileri uyumuyormuş.
LİSTELERİ
Suriye’de birçok başlık var. Ama ben bu yazının çerçevesini Suriye’deki SDG-PKK-YPG ile Türkiye’deki PKK ile sınırlı tutmak istiyorum.
SİLAHLI ÖRGÜTLERE YER YOK
Yeni Suriye’de PKK-YPG’ye yer yok. Colani, “Silahlı grupları dağıtacağız” dedi. 13 yıl devam eden iç savaş nedeniyle Suriye, terör örgütlerinin yuvası haline geldi. Kimine göre, Ortadoğu’nun Peşaveri oldu. Bunu da ABD-İran-Rusya ve Esed rejimi sayesinde başardılar. Bir devlette meşru tek bir güç bulunur. Yeni Suriye yönetimin en önemli hedefi silahlı grupları tasfiye etmek.
FİDAN: YPG’Yİ TANIMAZLAR
Colani, bunu “Savunma Bakanlığı, tüm grupları feshedecek ve Suriye devleti otoritesi dışında silah bulunmayacak” diye özetledi. Dışişleri Bakanı Fidan ise, “Suriye’nin artık milli bir hâkim hükümeti var. Bunlar gelecekler, YPG tanımazlar. Başka güç de tanımazlar” dedi.
Hiçbir devlet kendi toprakları üzerinde başka devletlerin güdümde silahlı güçlerin bulunmasına izin verir mi? Devlet gibi devlet olursa izin vermez. Yeni Suriye yönetiminin yapmak istediği de bu. Bunu başarmaları için en büyük desteği ise Türkiye veriyor.
SURİYE’DEKİ PLAN
Bu girişi Dışişleri Bakanı
Suriye’de rejim devrilip PKK-YPG’nin varlığı tehlikeye girince ABD Dışişleri Bakanı Blinken, apar topar Türkiye’ye geliyor.
Blinken, Türkiye’ye gelirken güç dengesi PKK’nın aleyhinde. Blinken seçimi kaybetmiş bir yönetimin Dışişleri Bakanı. 38 gün sonra ABD’de Blinken diye biri olmayacak. Vereceği hiçbir sözün geçerliliği yok.
RÜZGÂR PKK’NIN ALEYHİNE
1. 20 Ocak’ta görevi devralacak olan Trump ise, “Suriye kendi başının çaresine baksın” dedi. PKK, Suriye’de ABD’nin desteğiyle ve Esed rejiminin kendisine açtığı alanlarda hüküm sürüyordu. Esed desteğinden mahrum, ABD desteğini ise kaybetmesine sayılı günler kaldı. PKK’nın üzerine oturduğu zemin yok.
TÜRKİYE GERÇEĞİ
2. Suriye’de moral üstünlük, Esed rejiminin düşmesi, Tel Rıfat ve Menbiç’in PKK’dan temizlenmesi nedeniyle Türkiye’den yana. Türkiye, Suriye’yi dizayn eden güçlerden biri.
ABD SİHA’SINI DÜŞÜRDÜ
3.
Esed kaçtı, rejim düştü ama Suriye kaosa sürüklenmedi. Kısa süre içinde Geçici Yönetim kuruldu. Bu da gösteriyor ki Esed’in devrilmesini organize eden irade, Esed’den sonrasını da planlamış. Bu Colani’nin yapabileceği bir iş değil.
KRİTİK NOKTALAR
Bizim açımızdan 4 nokta çok önemli.
1. Esed’in devrilmesi ve Baas rejiminin sona ermesi.
2. Suriye’nin iç savaş ve kaosa sürüklenmeden geçiş sürecinin başarıyla sağlanması.
3. Suriyeli mültecilerin ülkelerine dönüşü.
4. PKK’nın Suriye’den söküp atılması ve sınırımızdaki terör koridorunun güvenlik koridoruna çevrilmesi.
Şimdi bu hedeflere adım adım ilerleniyor. “