Vikinglerin dönüşü

Kuzey Avrupa’dan çıkan kitaplar vitrinden inmiyor, dizileri ekrana mıhlıyor, yemekleri yüz binlerce insanı yollara döküyor. Meseleyi yerinde inceledik, dönüşüme katkıda bulunan şöhretlerin izini sürdük.

Kopenhag caddeleri, Oslo sokakları tabiatı itibariyle doğal bir gerilim filmi seti. Hem de kan göstermeden adamın kanını donduran cinsten! Puslu havalar, çıt çıkmayan sokaklar, ara ara kurşun gibi çöken sis ve güneşin yüzünü unutmuş bir halk... Hayat akmıyor, gün doğmuyor, zaman geçmiyor. Peki, zamanında açık sandviçleriyle, ABBA’sıyla, legolarıyla, cep telefonlarıyla yaşamımıza yön vermiş İskandinav kültürü nasıl buzlarından dirildi, bir anda tekrar tüm dünyayı etkisi altına aldı?

Edebiyat

Larsson’ın ensesindeki 3 yazar

Arne Dahl: Asıl adı Jan Arnald. Türkçeye çevrilen ilk romanı ‘Ölümün Sesi’ bir banka soygunu ve rehine kriziyle başlıyor. Roman, polis dedektiflerini merkeze koyan polisiye serisinin ilk kitabı.BBC tarafından diziye çevrilen seri, yazara uluslararası ün kazandırdı.
Jo Nesbø: Norveç çapında bir buçuk milyonluk bir satış elde etmiş ve eserleri kırk dile çevrilmiş polisiye yazarı. Aynı zamanda müzisyen ve eski futbolcu.
Camilla Läckberg: İsveç’in en çok satan yazarı. Buz Prenses adlı romanı bizde de yayımlandı. Her biri rekor kıran kitapları sırayla yayımlanacak.

Gastronomi

Çiçeği, börtü böceği bol porsiyonlar

Üç yıl üst üste dünyanın en iyi restoranı seçilen Kopenhag’daki Noma’nın şanı öyle bir yürüdü ki bu yıl zirveyi El Celler de Can Roca’ya kaptırması nedense kimsenin umrunda olmadı. Dünyanın en iyi restoranı denince akla hâlâ tek bir isim geliyor: Noma. Yemeklerinde misksığırı ve tekesakalı çiçeği gibi sadece İskandinav bölgesinde yetişen malzemeler kullanan şef Rene Redzepe’nin Kızılderelilerden farkı yok. Tek derdi doğanın verdiğini en basit, en yalın, en lezzetli bir biçimde sunmak. Son ödül törenine restoranın 8 yıllık bulaşıkçısı Ali Sonko’yu göndermesi tevazu anlayışının bir parçası. Bölgenin gastronomideki başarı Noma ile sınırlı değil. Yüksek mutfak, tasarım tabak ve nadir bulunur lezzet bölgenin günlük hayata, ara sokaktaki restoranlarına kadar inmiş durumda. Kopenhag’ın Hösk’ü, Oslo’nun Fiskebaren’i, Stockholm’un Bakfickan’ı duruma şahane örnekler.
3 yenİ güç daha...
1. Fäviken, Järpen:
İsveç’in 1500 nüfuslu köyünde, Stockholm’un 750 kilometre kuzeyinde, medeniyetten uzakta 16 kişilik bir restoran.
2. Geranium, Kopenhag:
Dünyanın en iyi 50 restoranında kendine yeni yeni yer bulmaya başladı. Gelecek yıllarda daha da konuşulacak.
3. Lile B, Oslo:
İki Michelin yıldızlı Bagatelle’in kardeş restoranı, yeni bir trendin habercisi. Michelin yıldızlı markaların nasıl da yavrulayabileceğine kanıt. Daha ‘günlük’, daha ‘hafif’ konsept restoranla herkese Michelin farkını deneyimletme çabasında.

2008

Milenyum Serisi’nin yazarı Stieg Larsson, artık dünyanın en çok satan ikinci yazarı.

2010

Borgen dizisinin ilk bölümü ekranlarda. Şov başlasın.

2010

H&M, Türkiye’deki ilk mağazasını İstanbul Forum AVM içinde açtı.

2011

Hollywood usulü, ‘James Bond’ Daniel Craig’li ‘Ejderya Dövmeli Kız’ Oscar yarışında.

2012

Sekiz yıldır ‘Dünya’nın en iyi 50 restoranı’ listesindeki Noma, üçüncü kez dünyanın en iyisi.

2012

Norveçli ressam Edvard Munch’un ‘Çığlık’ adlı tablosu Sotheby’s’de120 milyon dolara alıcı buldu.

2013

Bloomsberg’ten açıklama: IKEA’nın kurucusu Ingvar Kamprad; Avrupa’nın en zengini.

TELEVİZYON

Kusursuz cinayet coğrafyası

Fitili çeken iki dizi var: Forbrydelsen ve Borgen. Kim derdi ki sakin Danimarka’dan çıkan bir politika dizisi bir yılda Türkiye dahil 74 ülkede izlenmeye başlansın, global bir fenomene dönüşsün? Son yılların en sıkı cinayet dizisi Forbrydelsen’in etkisiyse Türk ekranına kadar geldi. Geçenlerde ilk bölümünü izlediğiniz Engin Altan Düzyatan’lı, Nurgül Yeşilçay’lı ‘Cinayet’, bir ‘Forbrydelsen’ uyarlaması, hatta replikası! Çıkar Yeşilçay’ın üzerindeki kalın haki montu, geçir orijinal dedektif Sofie Gråbøl’un üzerine ‘cuk’ oturur.
Gizemli bir cinayete kurban giden bir kız, işkolik dedektif ve akıl almaz politik meseleler formülü öyle tuttu ki gerisi çorap söküğü gibi geldi: Durgun olay akışıyla, gerilim yüklü tabiatıyla kendini izlettiren polisiye dizisi Wallander ve Danimarka ile İsveç arasındaki sınırda bulunan bir cinayetle başlayan gerilimi anlatan The Bridge, bu furyanın başını çeken iki iddialı dizi oldu.
3 yenİ güç daha...
1. Arvingerne: Nordik gözüyle bir aile draması. Sağlam karakterler, karanlık sular, derin ilişkiler. Borgen’deki hikâye anlatacılığını sevenler başlamalı.
2. Badehotellet: Hollywood’un Gatsby’si varsa Kuzey Avrupa’nın da Badehotellet’i var. Dönem ayrı (20’lerin sonu), anahtar kelimeler aynı (parti, zengin oğlan, aşk ve ihtişam), iklim farklı.
3. 1864: İskandinav televizyon tarihinin en pahalı prodüksiyonu. Almanlarla girilen büyük savaşı anlatan dizinin galası Berlin Film Festivali’nde yapılacak. Manidar!