TATÄ°LCÄ°LERE YOLA ÇIKMADAN ÖNCE SON TAVSÄ°YELER Türk

TATÄ°LCÄ°LERE YOLA ÇIKMADAN ÖNCE SON TAVSÄ°YELER Türk milletiyle baÅŸ etmenin kolay bir ÅŸey olmadığını yedi düvele bir kez daha gösterdik iÅŸte. Otel fiyatlarının dolar bazında olması, günlük fiyatının asgari ücreti aÅŸması, 'yabancı turistler var, gelmeyin' uyarıları, benzine haftalık zamlar, devalüasyon, tatil bölgelerine akını önleyemedi yine bu yaz.Biz iÅŸin sosyo-ekonomik boyutuna karışmayız ve bilemeyiz. Ama olaÄŸanüstü zor koÅŸullarda tatlı bir tatil hayaliyle yola çıkan vatandaÅŸlarımızın hastalıklara karşı çaresiz kalmasına da yüreÄŸimiz dayanmaz. Halen 45°C sıcakta hastalarımıza ÅŸifa vermek uÄŸruna hastanemiz sınırları içinde saçımızı süpürge ediyor olsak da, günün birinde elbet biz de serin sulara koÅŸarız. O yüzden bu hafta tatile çıkmadan önce ve sonra dikkat edilmesi gerekecek bazı saÄŸlık önlemlerini konuÅŸmak isteriz.Ãœlkemizde 'koruyucu saÄŸlık veya hekimlik' diye bir kavram henüz pek telaffuz edilemiyor olsa da tatilcileri hastalıklardan korumak fikri dünya bazında oldukça örgütlü bir oluÅŸum aslında. Bu konuda araÅŸtırmalar yapan ve aylık raporlar hazırlayan uluslararası kuruluÅŸlar var. Dünya SaÄŸlık Örgütü kendi bünyesinde 'Uluslararası Seyahat ve SaÄŸlık' birimi kurmuÅŸ (www.who.int/ith).Ãœlkeleri risk gruplarına göre ayırıyor ve karşılaÅŸabilecek hastalıklar hakkında bilgiler veriyor. Merak ediyorsanız, Türkiye Güney Batı Asya grubunda yer alıyor. Bahreyn, Ä°srail, Ãœrdün, Lübnan, Katar, Yemen gibi ülkelerle birlikte. Haziran raporunda ülkemize seyahat edecek yabancılar için sıtma, tifo, Malta humması (brusella), sarılık (hepatit A ve B) için dikkatli olmaları öğütleniyor. Haziran ayına ait son uyarılar arasında Kosova'da kanlı humma, Etiyopya'da menenjit, Peru'da sarı humma, BengladeÅŸ'te ise nörolojik sendrom salgınlarının sürmekte olduÄŸu belirtiliyor. Uluslararası Seyahat SaÄŸlığı DerneÄŸi bir diÄŸer kuruluÅŸ (www.istm.org). Çok profesyonelce hazırlanmış web sayfalarında deÄŸerli bilgiler veriyorlar. Uluslararası Seyahat Edenlere Tıbbi Yardım Örgütü (www.iamat.org) bu konuda önde gelen bir baÅŸkası. Özellikle başınız belaya girdikten sonra yapabilecekleriniz açısından yardımcı olabiliyorlar. Uluslararası Seyahat SaÄŸlığı Merkezi; Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezi (www.cdc.org) Amerikan kökenli yayınlar yapıyor. Artık öyle uzmanlaşılmış ki Seyahat SaÄŸlığı (Journal of Travel Medicine) adıyla bilimsel bir dergi bile yayınlanmakta. Son sayısını sizler için inceledik. Yazılan makalelerden örnekler verirsek: 'Seyahat eden Ä°talyanlar'ın sıtma hastalığına yakalanma oranları', 'Güney Afrika'da maceralı bir seyahat ve sonuçları' sanırız içerik hakkında bir fikir verecektir. Yine 27 Mayıs 2001 tarihinde Avusturya'nın Innsbruck kentinde 7. Uluslararası Seyahat SaÄŸlığı Konferansı düzenlendi. Tatilcilere öğütlenecek yeni fikirler tartışıldı. Gelelim bizim önerilerimize.Sizleri bilgilendirirken yukarıda adı geçen kaynaklar dışında ÅŸu anda Amerika'nın best-seller listesinde yer alan Kate Kelly'nin yazdığı 'Güvensiz bir dünyada güvenle yaÅŸamak' (Living Safe in an Unsafe World) kitabından yararlandığımızı da itiraf etmeliyiz. Kelly kitabın önsözünde seyahatlerde hastalık ve kazalar beklenmedik olaylar olsa da önceden yeterli hazırlık yapılırsa bunların bir çoÄŸundan kaçınılabilir veya olduktan sonra hafif geçmesi saÄŸlanabilir diye belirtiyor. Öncelikle yola çıkmadan cüzdanınıza adınız, adresiniz, telefon numaranız, acil durumlarda aranacak bir baÅŸka numara, hastalıklarınız ve kan grubunuzun bulunduÄŸu küçük bir kağıt parçasını yerleÅŸtirin. Başınıza gelebilecek tıbbi olaylar için elinizde geçerli bir sigorta sistemi olmasına dikkat edin. Özel sigortanız varsa kartınız veya emekli sandığı, SSK, BaÄŸ-kur belgeniz, memursanız kimlik bilgileriniz yanınızda olsun. Yurtdışına seyahat ediyorsanız mutlak bir uluslararası geçici saÄŸlık sigortası yaptırmalısınız. Günümüzde haftalık bir sigorta 55 Amerikan doları civarında seyrediyor. EÄŸer süregen bir hastalığınız (diyabet, astım, guatr, vb) varsa, tatile çıkmadan bir check-up yaptırmalısınız. Mümkünse bir haftayı aÅŸacak tatiller için bir diÅŸ hekimi muayenesinden geçebilirsiniz. Sonraki önemli plan bir saÄŸlık çantası hazırlamak. Bu çantayı otobüs veya arabanın bagajına vermeyin ve yanınızda bırakın. İçinde en azından neler olsun:Antibiyotikli bir krem, bandaj, gazlı bez, göz damlası, alkol ve dezenfektan bir sıvı, aÄŸrı kesici, antiasit, kusmayı önleyici haplar, böcek sokmalarına karşı ilaçlar, ishal engelleyici ilaç, kabızlık engelleyici ilaç, antihistaminik (alerji ilacı) yedek gözlük camları, kontakt lens koruyucu sıvısı, su temizleme kiti, makas, cımbız, toplu iÄŸne.Bu ilaçların ticari adlarının neler olduÄŸunu bir doktora baÅŸvurarak öğrenebilirsiniz. Süregen hastalığı olanlar veya önceden önemli bir ameliyat geçirenler eski kayıtlarının bir özetini yanlarında taşımalılar. Hani ÅŸu doktorların epikriz dediÄŸi belgeyi.EÄŸer bulaşıcı hastalık riski taşıyan ülkelere veya yurtiçindeki bölgelere gidiyorsanız, eksik aşılarınızı tamamlamalısınız. Bunların neler olabileceÄŸini bir hastaneye baÅŸvurarak öğrenebilirsiniz. Çok meraklıysanız www.cdc.org (Center for disease control and prevention) adresi size yardımcı olacaktır. Tatil ve dinlenme planları yaparken, içimiz mutlulukla dolmuÅŸken bu felaket habercisi de nereden çıktı demeyin. Tatile gidiyorsunuz diye ille de hasta olmanız gerekmez elbette. Bir baÅŸka bakış açısıyla deÄŸerlendirdiÄŸimizde daha saÄŸlıklı olmanız iÅŸten bile deÄŸil. Kendiniz ve ailenize daha fazla zaman ayırabileceksiniz. Yediklerinize ve içtiklerinize daha dikkat edebileceksiniz. Düzenli bir uykunuz olacak. Spor yapmak için ek imkan veya zamanınız olacak. Televizyon seyretmeyeceksiniz. Belki gazete bile okuyamayacaksınız.Biriken bütün stresinizi orada bırakıp dönebilirsiniz de şüphesiz. Evet evet böyle olacak merak etmeyin. Etmeyin ama..Testi kırılmadan ÅŸu naçiz yazarınızın söylediklerine bir göz gezdirin yine de..SaÄŸlıklı haftalar...Dr. Serdar GÃœNAYDIN - 25 Haziran 2001, Pazartesi Â