Tarihi Pangalti Lostra Salonu

80 yillik salonu, 55 yildir Ibrahim Varlik isletiyor. Varlik, isi babasindan devralmis. Kendini ‘‘bu isin profesoru’’ olarak niteleyen Varlik, televizyondaki ‘‘Kirmizi Koltuk’’ programindan esinlenerek salonunu kirmizi koltuklarla donatmis.

Koskocaman kirmizi koltuklarda oturmus, ayaklarini takozlara yerlestirmis insanlar. Bir yandan ayakkabi boyatirken bir yandan da caylarini yudumlayip sohbet ediyorlar. Yuksek bir bolume yerlestirilmis dort kirmizi koltugun dibindeki kucuk taburelere oturmus, ayakkabi boyayan dort boyaci haril haril calisiyorlar. Raflarda bazilari gunun modasina denk dusen, bazilari her daim gozde olan kadin ve erkek ayakkabilari...

Pangalti'daki 80 yillik Tarihi Pangalti Lostra Salonu'ndayiz. Lostra, Italyanca lo'stra kelimesinden geliyor. Sozluk anlami ayakkabi boyama isi. Ayakkabi boyanan yere lostra salonu deniyor. Lostraci ise ayakkabi boyacisi.

Ibrahim Varlik 55 yildir Tarihi Pangalti Lostra Salonunu isletiyor. Daha once ayni isi babasi yurutuyormus. Bugun kardesi Bekir Varlik ile lostraciligi yasatmaya calisiyor. ‘‘Babam burayi calistirirken oturup uzun uzun onun ayakkabilara nasil dokundugunu, nasil cilaladigini, boyayi nasil dosedigini seyrederdim. Ara sira da salonun onunden gecen tramvaylara bakardim. Sene 1947'diydi’’ diyor, sanki birkac gun evvelinden bahsedermis gibi.

Varlik, ilkokulu ucuncu sinifa kadar okumus. Okulu birakinca boyaciliga baslamis. Ama onun bundan bir sikayeti yok. ‘‘Yeniden dunyaya gelsem yine lostraci olurdum’’ diyor. Ancak kurt lostraci, meslegin gunden gune olmesinden sikayetci: ‘‘Bu meslegi surduren birkac kisi kaldik. Onlar da birakinca bu meslek olecek. Ben de yaslandim artik, birkac sene sonra koseme cekilmeyi dusunuyorum.’’

Kirmizi koltuklar

Ibrahim Varlik'a gore her ayakkabi boyacisinin lostracilik yapmasi mumkun degil. Iyi lostraci olabilmek icin iyi gozlemci olmak lazim. Lostracilikta kullanilan boya da keza onemli hususlardan biri. Varlik bu konuda cok titiz, kullandigi boyalarin hammaddesini yurtdisindan getirdigini ve boyalari bizzat karistirdigini soyluyor. ‘‘Iyi boya yapmak icin bir kimyager titizligiyle calismak gerekir’ diyerek hardal sarisi bir ayakkabiyi isaret ediyor, ‘‘Bu ayakkabi uc ayri renk boyanin karisimindan olusuyor. Uygun rengi bulana kadar calismak gerekir.’’

Daha sonra raflardaki boyalari gosteriyor. Kosele, rugan, nubuk vd. ayakkabilarda kullanilan onlarca cesit boya. Varlik'in soyledigine gore, boyle boyalardan anlayan cok az usta kalmis Istanbul'da. ‘‘Laf aramizda ben bu isin profesoruyum’’ diyor boburlenerek.

Salona her cesit insan geliyor. Varlik, musteri profilini anlatirken sunlari soyluyor: ‘‘Buraya copcu de gelir, yuksek tabakadan insanlar da. 15 yasinda delikanli da gelir, 70 yasinda beyefendi de.’’ Kadinlar da erkekler kadar ragbet ediyormus salona. Ayrica turistlerin de bir hayli ilgi gosterdiklerini soyluyor Varlik, bir de babasindan kalma ‘‘tarihi’’ musterilerini sayiyor ve ekliyor: ‘‘Buraya gelince gencliklerini hatirliyorlar. Sohbet de guzel olursa degmeyin keyiflerine.’’

Eskiden Rumlar cok gelirmis. Simdi de tek tuk gelenler oluyormus. Varlik'a, koltuklarin neden kirmizi oldugunu soruyoruz. ‘‘Kirmizi Koltuk’’ adli televizyon programindan esinlendigini soyluyor. ‘‘Buraya oturan atip tutmaya, dedikodu yapmaya basliyor. Dedikodu sadece kuafor salonlarinda yapilmiyor. Buraya oturanlarin cogu bir seyler itiraf ederler. Itiraflar, yalanlar, dedikodu, dertler, sevincler, vaatler... Onun icin kirmizi koltuklarla dosedim salonu. Orada politikacilar anlatiyor, burada musteriler.’’

Tarihi Pangalti Lostra Salonu'nda ayakkabi boyamanin yanisira tamir isleri de yapiliyor. Salonun kucuk bir kismi tamir islerine ayrilmis. Ayrica ayakkabinin yanisira mont, canta, araba minderi vs. de boyaniyor. Ayakkabi boyatmanin bedeli 500 bin lira. Boyanin kalitesi arttikca fiyat da artiyor. Renk degistirme ise uc milyon liraya yapiliyor.

Peki, lostraciliktan para kazaniliyor mu?

‘‘Allah cok sukur, gecinecek kadar’’ diyor Varlik ve ekliyor: ‘‘Ayda yuz elli iki yuz milyon lira kazaniyorum. Malzemeler oldukca pahali ve salonda alti kisi calisiyor. Yazin isler durur. Kisin tam isler acilir, yagmurlar bastirir, haydi isler gene duser. Inisli cikisli bir istir bu. Ama herseye ragmen ben meslegimi seviyorum.’’