Soğuk nevale Enceladus hayat vaad ediyor

500 kilometre çapında, yüzeyi buzullarla kaplı küçük bir uydu Encedalus. Adını Yunan Mitolojisi’nde yeryüzünü temsil eden Tanrıça Gaia ve Gökyüzü Tanrısı Uranos’un oğlu Enceladus’tan alan uydu, son dönemlerde uzayla ilgilenen herkesin ilgi odağında.
Bilim insanları ona ‘kartopu’ diyor. Yüzey sıcaklığı da -201 derece olarak ölçülmüş. Tüm Güneş Sistemi’nin en parlak cisimlerinden biri. Bunun sebebi, özel yapısı nedeniyle aldığı güneş ışınlarının tamamını yansıtması. Zaten Enceladus’un Enceladus’un yeniden gündeme gelmesinin sebebi, bu kendi küçük marifeti büyük uydunun üzerinde yaşam barındırabileceği fikrinin yaygınlaşması. Son araştırmalarda Enceladus’un bir atmosfere sahip olduğu, hatta organik bileşenler içeren gayzerlerinden uzaya su fışkırttığı tespit edildi. İskoçya, Edinburg Üniversitesi’nden Prof. Charles Cockell’e göre, Mars veya Jüpiter’in buzlu uydularında yapılan araştırmalardan vazgeçimeli ve bir an önce yüzeyini incelemek üzere Enceladus’a uzay aracı gönderilmeli.

DÜNYA’DAKİ OKYANUSLAR GİBİ

Enceladus’un bilim dünyasında böylesine ilgi çekmesinin bir sebebi Cassini uzay aracı. 1997’de yola çıkan Cassini, Enceladus’a iki gezi düzenledi. Sekiz yıldır da Satürn ve uydularını uzaktan inceleyerek bilgiler ve fotoğraflar gönderiyor.
2004’te Satürn’ün yörüngesine girerken, Cassini’nin ilk bulgusu, Enceladus’un bir atmosfere sahip olduğuydu. Sonra Enceladus’un güney kutbuna yakın bölgelerinde değişik boyutlarda 90’dan fazla gayzer keşfedildi. Bu gayzerler su buharı, buz parçacıkları ve organik bileşikler püskürtüyor.
Gezegen bilimci ve NASA’nın Cassini uzay aracı görüntüleme alt sistemi lideri Carolyn Parco da bu buluşlardan heyecanlanan bilim insanlarından: “Cassini birkaç kez bu gayzerlerin üzerinden uçtu ve örnekler aldı. Buz parçacıklarında su ve organik maddelerin yanı sıra tuzun da bulunduğunu tespit ettik. Ve tuzluluk oranının dünyadaki okyanuslarla aynı seviyede olduğunu gördük. Kısacası Enceladus’ta buz tabakasının altındaki deniz bir organik madde ve enerji kaynağı. Dünya’da yeraltında bulunan ekolojilere benzer bir ortam var orada. Buna göre Dünya’dakine benzer bir hayat tarzına Enceladus da ev sahipliği ediyor olabilir.”

KAR GİBİ ORGANİZMALAR

Enceladus’u özel yapan noktaların başında yaşanabilir bölgesine kolay erişilebilmesi geliyor. “Kulağa çılgın gelebilir ama burada yüzeyde kar şeklinde yağan organizmalar olma ihtimali var. Sonuç olarak Enceladus, astrobiyoloji araştırması için bildiğim en ümit verici yer. Yüzey üzerinde kazmaya bile ihtiyacımız yok. Fıskiyeler içinden uçup örnekler alabiliriz. Ya da yüzeye inebiliriz, arayabiliriz ve hatta dilimizi dışarı çıkabiliriz. Yüzyıllardır aradığımızı bulmaya çok yakınız” diyor Parco.
Uzay araştırmaları ve sonucunda elde edilen veriler yoğunlaşsa da bilim insanları dünya dışında yaşam belirtisi olup olmadığına dair sorulara kesin cevaplar bulunması için en az 30 yıl daha beklememiz gerektiğini söylüyor.

DEVRİM UYDUSU

Enceladus, İngiliz gökbilimci William Herschel tarafından Fransız Devrimi’nin meydana geldiği 1789’da keşfedildi. Kütlesi Dünya’nınkinden 95, hacmi 750 kat büyük Satürn gezgeginin bu minik uydusu sadece 499 kilometre çapında.

SİZE UYDU KOLEKSİYONUMU GÖSTEREBİLİR MİYİM

Güneş’e uzaklık sırasına göre altıncı gezegen olan Satürn adeta minyatür bir Samanyolu gibi. Bugüne kadar gözlemlenmiş tam 62 uydusu var. Bu uydulardan 53’ü Yunan ve Roma mitolojisinden esinlenen isimlere sahip. En büyüğü Titan. Titan, Dünya’nın uydusu Ay’dan yüzde 50 daha büyük ve Jüpiter’in Ganymede uydusundan sonra Güneş Sistemi’ndeki en büyük ikinci uydu. Çoğunluğu nitrojenden oluşan atmosferiyle Güneş Sistemi’nin en yoğun atmosfere sahip uydusu Titan’ın da yüzeyinin altında göl ve nehirler olabileceği düşünülüyor.

ARAŞTIRMASI DAHA UCUZ

Uzayda yaşam belirtisi bulma çabası yıllardır devam ediyor. Son dönemde çalışmaların odağında kızıl gezegen Mars ve Jüpiter’in uyduları var. Yüzeyden çok derinde bulunan su kütlelerinde bakteriye benzer yaşam formlarına ev sahipliği yaptığı düşünülen bu gezegenlere düzenli keşif araçları gönderiliyor. Ancak çok derinlerdeki bu su kütlelerine ulaşmak için uzun kazı çalışmaları yapmak gerek. Bu durum araştırmaları hem zaman hem de maliyet açısından olumsuz etkiliyor. Enceladus’un avantajıysa derinlerindeki suyu gayzerleri aracılığıyla kendiliğinden yüzeye püskürtmesi.

RAKAMLARLA KARTOPU

-Çapı 499 kilometre.
-İkinci büyük gezegen Satürn’ün altıncı uydusu.
-Dünyadan 1 milyar kilometre uzaklıkta.
-Satürn’ün çevresini yaklaşık 1.37 günde dolanıyor.
-Atmosferinin yüzde 99.9’u su.
-Yüzey sıcaklığı -201 santigrat derece.
-Uyduyu inceleyen uzay aracı Cassini 3.6 milyar dolarlık (yaklaşık 6 buçuk milyar lira) toplam bütçesiyle NASA’nın bugüne kadarki en pahalı aracı.

SAÇ TELİ KADAR İNCE BUZ PARÇALARI

Enceladus’un yüzeyine 50 kilometre kadar yaklaşan Cassini, gök cisminin ‘kaplan çizgileri’ adı verilen güney kutbunu gözlemledi ve buz parçacıkları topladı. Bu buz parçacıkları saç teli kadar inceydi ve saatte 1300 kilometre hızla yüzeyden uzaya doğru püskürüyordu.