Reyan Tuvi sorularınızı cevaplıyor

‘Erzurum’da görmeye deÄŸer bir tarih var mı?’ diye soruyor bir Hürriyet Seyahat okuru... Reyan Tuvi, Erzurum’un gezilebilecek yerlerini anlata anlata bitiremiyor. Bir baÅŸka okuyucu ‘Ani Harabeleri’deki fotoÄŸraf yasağının kalkıp kalkmadığını merak ediyor. Tuvi müjdeyi veriyor: Evet kalktı... Bu haftanın soruları ve cevapları bunlar...Ani Harabeleri’nde son durum?Ani Harabeleri’ndeki son durum nedir? Geziliyor mu? FotoÄŸraf yasağı kalktı mı? AÅŸkın Kalay/ ErzurumGezmek ve fotoÄŸraf çekmek serbestKars’ın 48 kilometre doÄŸusunda, Ermenistan sınırında bulunan Ani Harabeleri’ni gezmek ve fotoÄŸraf çekmek serbest. FotoÄŸraf yasağı, 2004 Mart ayında kaldırıldı. Yazın giriÅŸte bilet satan bir görevli var. Kışınsa her zaman bir görevli bulunmadığından, bileti Kars Müzesi’nden (haftasonu dahil her gün, yazın 08.30- 17.30 kışınsa 08.00- 17.00 saatleri arasında açık, 0474 212 38 17) almak gerekiyor. Bu arada, küçük ama DoÄŸu Anadolu’nun en zengin koleksiyonlarından birine sahip müzeyi de gezmeyi de ihmal etmeyin. Arkeolojik ve etnografik iki bölümü var. Ani, Kars ve Ardahan gibi bölgelerde bulunan eski çanak ve çömlekler, Urartu ve Roma devri eserleri sergileniyor. 19. yüzyılda Avrupalı gezginler tarafından farkedilen Ani Harabeleri’ni fotoÄŸraflarken sırtınızı Ermenistan’a vermeniz tavsiye ediliyor. Aksi takdirde, karşı taraftan haber geliyor ve fotoÄŸraf çekmenize o andan itibaren izin verilmiyor. Ayrıca içeride piknik yapmak yasak. Ocaklı köyünün hemen ilerisindeki Ani’ye Kars’tan gitmek bir saat sürüyor. Ani’nin ortaçaÄŸ Ermeni kilise, manastır ve kalelerini rehbersiz gezecekseniz, internetten ya da bir baÅŸka yerden basit bir haritasını bulmaya çalışın. Ayrıca orada en az üç saat geçireceÄŸinizi ve kışın güneÅŸin erken battığını göz önünde bulundurmanızda da yarar var. Turizm Danışma Bürosu’ndan (0474 212 68 17) Yusuf Bey her konuda son derece yardımcı. Ä°l Kültür ve Turizm Müdürlüğü’nden de (0474 212 21 79) bilgi alabilirsiniz.Erzurum’da nereleri görelim?Önümüzdeki hafta Erzurum’a seyahat edeceÄŸiz. Nereleri görmeli, nerede kalmalı ve nerelerde yemeliyiz? Tavsiyelerinizi bekliyoruz... Can JaicksTarihi yabana atılacak gibi deÄŸilGenellikle Palandöken’de kayak tatiline gidenlerin içinden geçip gittiÄŸi Erzurum, aslında tarihsel açıdan yabana atılmayacak bir kent. Yaklaşık iki bin metre rakımda, Türkiye’nin en yüksek, aynı zamanda da DoÄŸu Anadolu’nun bu en büyük kentinde detaylı bir ÅŸehir turu için bir gün yeterli. Gezmeye baÅŸlamak için, iÅŸlemeli giriÅŸi ve çinili minaresiyle kentin en güzel yapısı olan Yakutiye Medresesi doÄŸru bir nokta. Medrese, Anadolu’daki kapalı avlulu medreselerin son örneklerinden. Burası bugün Türk- Ä°slam Eserleri ve EtnoÄŸrafya Müzesi (Pazartesi ve çarÅŸamba hariç, her gün 08.00- 12.00 ve 13.00- 17.00 saatleri arasında açık, 0442 235 19 64). Lala Mustafa PaÅŸa Camii, özellikli bir cami deÄŸil ancak özellikle Cuma namazı sırasında burada toplanan seyyar satıcılarla, Erzurum’un en canlı yerlerinden.Kentin en eski camilerinden Ulu Cami, dışarıdan bakıldığında bir kale gibi duruyor. Avlusu ve merkezi bir kubbesi olmayan taÅŸ yapının kemerleri etkileyici. Çarpıcı bir özelliÄŸi de mihrabın yakınındaki, içiçe geçmeli, ‘’kırlangıç örtüsü’’ ahÅŸap kubbe. Caminin taÅŸlarının Horasan’dan getirtildiÄŸi ve padiÅŸahın üç ayrı mezhebin de gönlünü almak için aynı cami içinde üç ayrı mihrap yaptırdığı söyleniyor. Rus Savaşı’nda ambar olarak kullanılan kesme taÅŸ caminin sütunlarındaki kurÅŸun izleri hálá duruyor. ÇİFTE MÄ°NARELÄ° MEDRESEUlu Cami’nin hemen yanında, Erzurum’da, en çok turist çeken, Çifte Minareli Medrese görülebilir. Anadolu’nun en büyük medresesi ve eÄŸitim kurumu olarak tasarlanmış yapının en çarpıcı özelliÄŸi, aynı zamanda ismini de aldığı, artık yıkılmış ÅŸerefelerine kadar yükselebilen, sırlı tuÄŸla ve tuÄŸla ile örülü, otuz metre yüksekliÄŸindeki iki kule- minaresi... Medresenin üzerinde yapım tarihiyle ilgili herhangi bir kitabe bulunmamış olsa da genel kanı 1253’te Selçuklu Sultanı Aláeddin Keykubat’ın kızı Hüdavent Hatun tarafından, Sivas’taki Gök Medrese’nin bir benzeri ve yaşıtı olarak yaptırılmış olduÄŸu. Çifte Minareli Medrese’nin, döneminin en büyük ve cesur din okulu olması hedeflenmiÅŸ ancak MoÄŸol istilası sonucu yapı tam olarak bitirilememiÅŸ. ÖrneÄŸin, medresenin giriÅŸ kapısının sağında görülen, Ä°slam’dan çok, göçer hayata ve ÅŸamanizme ait motifleriyle Orta Asya Türk inancının izlerini taşıyan, çift baÅŸlı kartal, hayat aÄŸacı ve ejderlerden oluÅŸan kabartmanın, soldaki benzer panoda, belirgin bir ÅŸekilde yarım kalmış olması, bunun bir göstergesi. Medrese ile Ulu Cami arasındaki sokaktan girince, bir sol ve bir saÄŸ, sizi yürüme mesafesinde, küçük bir parkın içindeki Üç Kümbetler’e çıkarır. Bunların arasında en eski ve ilginç olanı, Saltuklu Devleti’nin kurucusu Emir Saltuk’a ait. Roma Ä°mparatoru II. Theodosius’un, 5. yüzyılda inÅŸasını baÅŸlattığı kale, aynı zamanda kentin en eski evlerinin olduÄŸu mahallede. Yaklaşık iki bin metre yükseklikteki bir tepe üzerine inÅŸa edilen Erzurum Kalesi’nin (her gün, 08.00- 16.30 saatleri arasında açık) bir İçkale’si ve bunu çevreleyen bir Dışkale’si var. Bugün artık Dışkale’nin surları yıkık durumda ve dört yöne açılan kapılardan geriye sadece isimleri kalmış. Yine de hálá, kapı isimleriyle anılan adresler var; Tebriz Kapısı, Erzincan Kapısı, Gürcü Kapısı ve sonradan açılan Ä°stanbul Kapı ile Yeni Kapı... Son zamanlarına kadar Türkler tarafından kışla olarak kullanılan kalenin içinde, bugün sadece bir mescit ve ona baÄŸlı minaresi var. Åžerefesi yıkılan minare, bugün bağımsız bir Saat Kulesi. Tepsi Minare olarak da adlandırılan Saat Kulesi, ortaçaÄŸlarda gözetleme kulesi olarak kullanılmış ve Osmanlı mimarisinin Barok çağında saat kulesine çevrilmiÅŸ. 65 basamak ve dik bir ahÅŸap merdivenle, kulenin en tepesine çıkmak mümkün. Her ne kadar artık kale, kentin dağın eteklerine doÄŸru geniÅŸlemesiyle birlikte, Erzurum’un en yüksek noktası deÄŸilse de kenti, daÄŸları ve ovanın ihtiÅŸamını seyretmek için en uygun yer.Cumhuriyet Caddesi’nden Menderes Caddesi’ne inerken, Kanuni Sultan Süleyman’ın veziri Rüstem PaÅŸa tarafından, 16. yüzyılın ortalarında yaptırılan Rüstem PaÅŸa Bedesteni (TaÅŸhan, 20.00’ye kadar açık), zenginliÄŸini büyük ölçüde kıtalararası ticaret yolları üzerinde olmasına borçlu bu kent için önemliydi. Hatta 19. yüzyılda, her yıl, mal yüklü tam 40 bin deve buradan geçerdi. Bugün bedestendeki esnafın en önemli geçim kaynağı oltu taşı. Erzurum’un 150 km. kuzeydoÄŸusundaki Oltu’dan çıkarılan taÅŸ, yumuÅŸak ve kolay iÅŸlenebiliyor. YumuÅŸak olmasına raÄŸmen yıpranmıyor ve vücut elektriÄŸini aldığına inanılıyor. Kentin Arkeoloji Müzesi de (Pazartesi hariç, her gün 08.00- 12.00 ile 13.00- 17.00 saatleri arasında açık. 0442 233 04 14) gezilebilir. Mustafa Kemal PaÅŸa’nın Samsun’a çıkışından sonra, kongre için Erzurum’a geldiÄŸinde, Hüseyin Rauf Bey ve diÄŸer arkadaÅŸlarıyla, 9 Temmuz 1919’dan, Kongre sonuna kadar, 52 gün kaldığı konak, bugün Atatürk Evi (Pazartesi hariç, her gün 08.00- 12.00 ile 13.00- 17.00 arası açık. 0442 234 20 37). Kentte hepsi kesme taÅŸtan, yaklaşık yirmi tabya bulunuyor. Kente doÄŸu, kuzey ve güneyden gelecek Rus saldırılarını önlemek için inÅŸa edilen Erzurum tabyaları, 19. yüzyıl savunma yapılarıydı. NEREDE KALINIR / NEREDE YENÄ°RKonaklama için merkezdeki en iyi seçenek daha çok yıldızı hak eden EsadaÅŸ Otel (Ä°ki yıldızlı, 0442 233 54 25). Büyük odalarını tercih edin. Çok turistik olmamasına raÄŸmen Erzurum’un keyifli restoranları var. Kentin 1928’den beri hizmet veren, en köklü ve şık lokantası Güzelyurt Restaurant (Cumhuriyet Cad. No: 42, 0442 234 50 01), Tortum caÄŸ kebabının en ünlü adresi Koç CaÄŸ Kebabı (Kongre Cad. Nazik Çarşı No:8, 0442 218 23 95), birbirine geçiÅŸli sekiz eski Erzurum evinden dönüştürülen yöresel yemekler bulabileceÄŸiniz, otantik Erzurum Evleri (Cumhuriyet Cad. Yüzbaşı Sok., 0442 233 20 31) ve her biri farklı süslenmiÅŸ masalarda mantı, ayran çorbası, yaprak sarma ve su böreÄŸi yiyebileceÄŸiniz Yemekçi Restaurant (AÅŸağı Mumcu Cad. Pelit Meydanı, Erzurum Ä°ÅŸ Merkezi No:68, 0442 235 74 05)... ‘’Erzurum’daydım’’ diyebilmeniz için HemÅŸin Pastanesi’ne (KuloÄŸlu Mah. Bahçe Sok. No:11, 0442 218 41 86) uÄŸramış olmanız gerekir. Yazın viÅŸneli dondurması, her zaman köpüklü ayranı ve sulu yemekleriyle burası bir Erzurum klasiÄŸi. Bir de internet üzerinden tüm Türkiye’ye geleneksel kadayıf dolması satan Muammer Usta ismi (Numune Hastanesi giriÅŸi karşısı, 0442 233 62 82, www.kadayifcimuammerusta.com) aklınızda bulunsun.Â