Otomobilin altın çağından örnekler

1969 Rolls Royce Silver Shadow; dünya da bir ya da iki tane olan manyetolu, kolla çalıştırılan 1923 yılında yapılmış Avion Voisin; 1952 Pontiac Star Chief; 1937 tarihli iki kişilik spor Lincoln; üstü açık 1920 Stude Baker.... Sabri Artam Vakfı Otomobil Müzesi'nde 150'ye yakın klasik, antika otomobil bulunuyor. Bütün otomobiller çalışır vaziyet.

Çengelköy'den yukarı, Ümraniye'ye çıkan yolun üzerinde bir otomobil müzesi var. Geniş ana caddenin solunda, üç katlı bir binada yer alıyor. Otobüs durağının adı da 'Müze'. Müze bu yılın başında açıldı.

Müze tarih içinde otomobillerin gelişmesi için yapılan çalışmaları, teknik gelişmeleri, motorların ve dizaynların geçirdiği evrimi gösterme amacçıyla kurulmuş. Bu amaçtan yola çıkılarak sportif gezi amaçlı üretilen nadir modeller, hatta sanat eseri olarak imal edilen modeller bile bir araya getirilmiş.

Müze Müdürü Çetin Soytürk'ün verdiği bilgilere göre müzede 150'ye yakın otomobil bulunuyor. Önemli bir özellik olarak bütün otomobiller çalışır vaziyette. Hatta yekunu 3-6 milyar arasında tutan Temmuz 1999 trafik pulları bile alınmış. Otomobiller kimi zaman Klasik Otomobil Kulübü'nün düzenlediği, Bodrum-İstanbul, Kuşadası-İstanbul gibi turlara katılıyor. Amaç değerli, eski ve güzel klasik otomobilleri çalışır halde ileriki yıllara taşımak. Her gün bakımları yapılıyor. İki yılda bir yağları değiştiriliyor. Müzenin kendi restorasyon bölümü de var. Burada çalışan ustalar, vakit bulduklarında, bakım için dışarıdan getirilen klasik otomobillerle de ilgileniyor.

Sabri Artam Vakfı Otomobil Müzesi, Avrup'anın ilk on otomobil müzesi arasında yer alıyor ve henüz yeni açılmış olmasına karxşın ülke içinde de büyük ilgi topluyor. Soytürk'ten dinleyelim: ‘‘Yaşlı bir bey geldi. Adı Muammer Antan. 1952 Pontiac Star Chief model bir otomobille geldi. 34 EL 109. Otomobilini müzeye bağışladı. İlk sahibiymiş. Yıllar boyu sadece kendi kullanmış. Otomobili aldığı yıl 1952; bize verdiği tarih 1999. Ayrılırken çömelip tamponundan öptü.’’

Müzedeki otomobiller zaman zaman sokağa çıkıp, çeşitli rallilere de katılıyor. Müzedeki en değerli parçalardan biri olan 1928 Fiat 509, bizim ziyaretimiz sırasında böyle bir ralli için İtalya'daydı örneğin.

2.5 tonluk arabaları, 12 metre yukarıya taşıyabilecek modern bir asansöre de sahip müzeyöneticilerinin geleceğe yönelik projeleri arasında 'Otomobil Güzellik Yarışması' yapmak da var. En güzel otomobil yarışması ‘‘Concours D'Eyegance’’ın 25-26 Eylül 1999 tarihlerinde yapılması planlanıyordu, ama bu proje şimdilik belirsiz bir tarihe ertelenmiş durumda.

Arabaların önemlice bir kısmı Türkiye'den toplanmış. Ancak koleksiyon salt bununla sınırlı değil. Müze yöneticileri Almanya ve İsviçre başta olmak üzere Avrupa'nın çeşitli ülkelerinde yapılan otomobil açık arttırmalarını izliyor ve çeşitli otomobilleri satın alıp müzeye getiriyor. İstanbul'da düzenlemek istedikleri, otomobil müzayedesi ise bürokratik engellere takıldıkları için gerçekleşememiş.

Müze Müdürü Çetin Bey'in bütün hayatı otomobiller. Otomobil tutkusunun, gençliğinde Fenerbahçe'de başladığını söylüyor. 1970'lerin başı. Amerikan otomobillerine karşı özel bir merakı var: Mustang, Transam, Chevrole... Ha*li vakti yerinde olanlar Amerika'dan son moda otomobiller getirtiği; otomobillerin arka makaslarının kaldırılıp, geniş tekerlekler takılarak, geceyarısından sonra Bağdat Caddesi'nde yarıştırıldığı yıllar: Göztepe ışıklardan köprü girişine kadar. Kaybeden kimi zaman otomobilinin anahtarını bile veriyor bu yarışlarda. İşte böyle bir ortamda serpilmiş Çetin Bey'in otomobil tutkusu ve iş sonunda müze kurmaya kadar varmış.

İstanbul'da ha*len üç otomobil müzesi bulunuyor. Mehmet Arsay'ın İkitelli'deki müzesi, Koç Müzesi ve Ayşe Ataman'ın Seyrantepe'deki müzesi.

Şu günlerde tadilat dolayısıyla kapalı olan müzenin 1 Eylül'den itibaren ziyaretçilere açılması planlanıyor.

Sabri Artam Vakfı Otomobil Müzesi. 0216. 316 68 63. Bosna Bulvarı 104. Çengelköy.

Seçme örnekler

1969 Rolls Royce Silver Shadow, İran Şahı'nın arabası, 30 bin kilometrede, kapıları alüminyüm.

1920 Stude Baker, üstü açık, o dönemde Stutdebaker'a 'üstübekar' deniyordu. Bu otomobilde ön iki tekerleğin tam ortasında kaportanın ucunda bir derece var. 15 cm yüksekliğinde. Sürücü oturduğu yerden hararetin yükseldiğini bu termometreden görüyor.

1965 hakiki 300 Mercedes; tüm parçaları orijinal.

Dünya da bir ya da tane tane olan Avions Voisin le Corbusien, manyetolu, kolla çalıştırılıyor, 1923 yılında yapılmış.

1955 Mersedes 300 SL orijinal, Almanya'da bir açık arttırmadan alınmış.

İki kişilik spor Lincoln, 1937 yapımı.

1933 Aero, Çek otomobili, bir zamanlar Pal Traş bıçaklarını yapan fabrikanın ürettiği bir otomobil.