Maçahel’e gitmek için beş neden
Artvin’in Borçka ilçesinde, Gürcistan sınırına bitişik yüksek dağların arasında gizli bir cennet Maçahel. Yolu öylesine sarp ki kış aylarında erişmek zor. Baharda dünyaya kapılarını açıyor. Avrupa’nın sayılı yaşlı ormanlarından birine, nadir bitki ve hayvan çeşitliliğine sahip.
Bu özellikleri nedeniyle 2005’te UNESCO tarafından Dünya Biyosfer Rezervi alanları arasına alındı. Fotoğrafçı Faruk Akbaş, 10 yıldır bölgedeki köylerin dört mevsimini fotoğraflıyor. Yeni yayımlanan kitabı Maçahel’de bölgeyi doğası ve kültürüyle tanıtıyor. İşte Akbaş’a göre, Maçahel’e gitmek için beş neden....
HALKI
Toksanız bile sofraya oturmalısınız
Bir gün Maçahel’in yaylalarından birinde çadır kuruyorduk. Tam işimizi bitirip rahat nefes alacakken yaşlı bir adam geldi. “Siz bizi rezil mi edeceksiniz” diye çkıştı. “Hayırdır amca” dedik. Ne olduğunu anlamaya çalıştık. Olur ya, birinin mültüne izinsiz girmiş, tavuğuna kışt demişizdir. “Burada bu kadar ev varken çadır mı kurulur” demez mi? Ne cevap vereceğimizi şaşırdık. Manzara çok güzel, biz çadırı isteyerek kurduk, desek de boş. Bizi kolumuzdan tuttuğu gibi evine götürdü. İkram izzet faslını oraya gidenler zaten bilir, siz de gidince öğrenirsiniz. Toksanız bile yiyeceksiniz. o birbirinden güzel kokuları alınca tokluk kimin aklına geliyor ki? O zaman atasözü devreye giriyor ve tok sofra kurutuyor. Maçahel’de her gittiğimiz yerde benzer davarnışı gördük. Tarzları, amcanın yaptığı gibi ilk önce biraz ters gelse de, Maçahelliler öylesine konuksever, öylesine içten ki....
MUTFAK KÜLTÜRÜ
Az malzemeyle çok lezzet
Maçahel’de mutfak kültürü geleneksel yapısını koruyor. Doğal ürünlerle, doğal kaplarda hazırlanan yemekler, yine doğal yöntemlerle pişiriliyor.
Yörede genellikle ahşap kap kacak kullanılır. Yemek yine ahşap sofrada yenir. Yaz kış evin ortasında yanan kuzinenin başı, ailenin buluşma yeridir. Mutfaktan yayılan scaklık, diğer odaları da ısıtır. Maçahel’in geleneksel yemeklerinde, tatlılarında öğütülmüş ceviz yoğun olarak kullanılır. Başlıca geleneksel ürünler arasında cad (mısır ekmeği), papa (üzüm, erik ve dağ çileğiyle yapılan bir yemek), malahdo (cevizli fasulye), lobyo palay (barbunyalı karalahana), kalaco (haşlanmış mısır unu ve peynirle yapılıyor), punçhula (sütle yapılan bir yemek), karalaha sarması, kuymak (mısır unu ve kaymakla yapılıyor) sayılabilir. Yerel lezzetleri TEMA Konukevi’nde, Katamize, Bumbulay gibi pansiyonlarda tadabilirsiniz.
GÖLLERİ
Mavinin böylesi
Doğu Karadeniz bölgesi uzun bir buzul dönemi yaşamış. Karçal Dağları’nın zirvelerine doğru, bu dönemden izler taşıyan, göz kamaştırıcı buzul gölleri bulunuyor. Yaylaların üstünde kalan buzul göllerine kimi zaman iki, üç saati bulan yürüyüşle ulaşılıyor. Bu nedenle herbiri el değmemiş güzellikler. Aynı zamanda geleceğin su rezervleri. Fakat küresel ısınmadan etkileniyorlar, su seviyeleri düşüyor. Masklava (Yıldız), Naçadirev, Ziyaret, Kuyruklugöl, Sakisravo, Sadaraco, Maçahel çevresindeki en güzel göller. Bu göllerin çevresi hazirandan kasıma rengarenk çiçek bahçesi.
ORMANLAR
Büyüleyici çeşitlilik
Maçahel’de ormanlar 400 metre irtifadan başlar, 2100 metreye kadar tırmanır. Bu ormanlarda Avrupa, Sibirya, İran gibi çok geniş bir coğrafyanın elementleri bir arada görülebilir. Kısa mesafeler içinde orman dokusu değişir. Yürürken çok farklı bitkilere rastlarsınız. Bu ormanların en önemli özelliklerinden biri insan etkisinden büyük oranda korunmuş olmaları, diğeri ise çok sayıda anıt ağacı içermeleridir.
ÇİÇEKLER VE BAL
Bal Festivali ağustosta
Maçahel dünyaca ünlü bitki örtüsünü dağlarla çevrili olması sayesinde koruyor. Kuzeyde Acara, Geyik, Mezivnis, , kuzeybatıda Mezunda, kuzeydoğuda Gonan, Kara, doğuda Mereta, Devtoban, 3200 metrelik Lekoban, 3650 metrnelik Karçal, güneyde Küçük Yayla, batıda Heba dağıyla çevrili. Bu dağlar karlar eridiğinde orkideler, zambaklar, dağgülleri ve binbir çiçekle donanıyor. Her çiçeğin bir dönemi var. Birkaç haftada bir çiçeklerle birlikte renkler de değişiyor. Bu manzarayı görmek için dağlara tırmanmaya değer. Bölgenin Kafkas arıları ballarını bu çiçeklerle yapıyor. Bölgenin ünlü balı kestane ve dağ güllerinden yapılan, hafif acı olan ve küçük miktarda yenebilen özel bir tür. Alçaklarda ıhlamur ve diğer çiçeklerden yapılan daha yumuşak, acı olmayan ballar bulunuyor. Maçahel’de her yıl ağustosun ikinci hafta sonunda Bal Festivali düzenleniyor. Burada yılın en iyi balı seçiliyor. Ağaçtan karakovan indirme gösterisi yapılıyor. Yaşları 50-80 arasında değişen Macahel Yaşlılar Korosu konser veriyor. Açılan standlarda ahşap oyma el işleri, kar yürüyüşünde kullanılan hedik alabilirsiniz.