Kraliçe II. Elizabeth’in 90. doğum gününde oradaydık

Kraliçe II. Elizabeth’in 90. doğum günü nedeniyle Britanya topraklarındayız. 1996’da Willam Wallace rolüyle İngiltere Kralı’na isyan eden Mel Gibson işkenceyle öldürülürken ‘özgürlük’ diye bağırıyor ve Cesur Yürek (Braveheart) filmiyle en iyi film, en iyi yönetmen dahil beş Oscar alıyordu. 20 yıl sonra Edinburgh Kalesi önünde dururken William Wallace ile göz göze geliyorum. Yanındaki Robert the Bruce ile birlikte tüm şehre yukardan bakan kalenin nöbetçisi gibiler.

1305 yılında İngilizler tarafından idam edilen Wallace’a İskoçlar sahip çıkmış. Kale zamanında Romalılara, daha sonra İngilizlere karşı koruma sağlamış. Güneşli ve o bölge için sıcak bir hava yakalamanın mutluluğu içinde içeri girdiğimde muhteşem bir kent manzarası ile karşılaşıyorum. Kaledeki dev topların çevrili olduğu bu görüntüde ortaçağda yaşıyor izlenimi veren binalar, deniz ve ‘yeşil’ var. Kalenin en eski bölümü 12’nci yüzyılda yapılan Aziz Margaret Şapeli. Hemen ilerisinde IV. James tarafından 1511 yılında inşa edilen Büyük Salon’un orijinal çatısı göz alıyor.
Kaledeki kışlalar, seremoni odaları, hapishaneler, kuleler ile askeri giyim kuşam ve mumdan yapılmış savaş mizansenleri ortaçağı yaşatıyor. İskoçlar, Birinci Dünya Savaşı’ndan günümüze dek ölen askerlerin isimlerinin yazılı olduğu defterleri Savaş Müzesi ismi verilen ayrı bir binada saklıyor. Saat 13.00’te büyük bir gürültü duyarsanız korkmayın. Limanda saatin kaç olduğunu anlatmak için kullanılan ‘One O’Clock Gun’ (Saat 1 Topu) sembolik olarak hâlâ ateşleniyor.

Kaleden çıkarak kentin ana caddesi Royal Mile’de yürümeye başlıyorum. Kalenin sağında adı İskoçya ile özdeşleşmiş viskinin tarihinin anlatıldığı The Scotch Whisky Experience var. Tadım için özel yapılmış bizim klasik ‘ince belli’yi andıran ve devrildiğinde içkinin dökülmediği bardak dikkat çekici. Açılmamış binlerce viski şişesinin bulunduğu koleksiyonu da burada görmek mümkün.

Edinburgh, Sean Connery, Harry Potter’ın yazarı J. K Rowling, Sherlock Holmes’ün yazarı Arthur Conan Doyle ve telefonun mucidi Alexander Graham Bell gibi birçok ünlünün doğduğu veya yaşadığı şehir. Üniversiteleriyle, her yıl ağustos ayında düzenlenen geleneksel Edinburgh Festivali’yle tam bir kültür kenti. Gotik binalar insanın içini ürpertiyor.

Gayda seslerinin yükseldiği sokaklardaki hediyelik eşya satan dükkânlar hareketli. Yünlü ve kaşmir şallar, battaniyeler, İskoç klanlarıyla ilgili hediyelikler, şapkalar, İskoç eteği kiltler turistler tarafından ayrıntılı bir şekilde inceleniyor. Bu hediyeliklerin yanında Kraliçe’nin 90. yaşgünü nedeniyle yapılan özel eşyalar dükkânlarda yer buluyor. İngilizlere karşı savaşan William Wallace ile Robert the Bruce’u onurlandıran İskoçya’da bu kraliçe sevgisinin bir nedeni var.

Edinburgh’da kraliyet etkisi

William Wallace ve Robert the Bruce İngilizlere karşı savaşmış olsa da İskoçya 1707 yılında İngiltere ile birleşti ve Büyük Britanya Krallığı kuruldu. Halk, 2014’te yapılan referandumda İngiltere’den ayrılmayı reddetti. Kraliçe II. Elizabeth’in eşi Philip Mountbatten, Edinburgh Dükü unvanını taşıyor.
Edinburgh’un ana caddesi Royal Mile’in sonunda İskoçya Parlamentosu ve Britanya Hükümdarlığı’nın resmi konutlarından Holyroodhouse Sarayı bulunuyor. 21 Nisan-16 Ekim tarihleri arasında halka açık olacak sarayda Kraliçe için özel olarak hazırlanmış koleksiyon dikkatimi çekiyor. Mavi renklerin hâkim olduğu takım sadece Holyroodhouse da değil diğer saraylarda ve internette (royalcollectionshop.co.uk) de satılıyor.
Koleksiyonun ilham kaynağını ise İskoçya’da değil İngiltere’de, Kraliçe’nin gerçek doğum günü etkinliklerine ev sahipliği yapan Windsor Sarayı’nda buluyorum. 18’inci yüzyılda Sevr’de yapılan ve çevresindeki motifler nedeniyle keklik gözü (œil-de-perdrix) ismiyle anılan porselen takımı Windsor Sarayı’nda sergileniyor.

Kraliçe II. Elizabeth’i görmek

Windsor Sarayı demişken Kraliçe II. Elizabeth, doğum günü için Berkshire kasabasında dışarı çıktığında oradaydım. Yoğun güvenlik önemleri altında girilen alanda birçok milletten insanla karşılaştık. Ama özellikle kırmızı yağmurluklu Endonezyalılar, belki de giydiklerinin etkisiyle, en kalabalık grup gibi duruyordu. Britanya’nın en uzun süre tahtta kalan hükümdarı ve tarihte en uzun süre hüküm süren kraliçe olan II. Elizabeth halkın arasında dolaşırken coşku en üst düzeydeydi. Kraliçe’nin doğum günü Britanya’da iki kere kutlanıyor. Bu yıl 21 Nisan’daki gerçek doğum gününün yanı sıra bir de 10-12 Haziran’da resmi kutlamalar yapılacak. 11-16 Mayıs tarihleri arasındaysa Kraliyet Windsor At Şovu, Kral Edward’ın çay partisi ve Kraliçe’nin ‘90. Yaşgünü Yarışı’ var. 5 Haziran’daysa sokak partisi gerçekleştirilecek.
Britanya’da Kraliçe’yi görmek gerçekten zor. Ancak mutlaka kraliyet ailesini görmek istiyorsanız bunun kesin olduğu tek yer Londra’daki Madame Tussauds Müzesi. Kraliyet ailesinin balmumu heykellerinin arasındaki boşluklara yerleşip fotoğraf çektiriyorlar. Bense dünya liderleri arasındaki Atatürk’ün balmumu heykelini görüp gururlanıyorum.

Saraylarda değil yatta Türkçe

Kraliyetin halka açık olan bütün saraylarında sesli tur rehberi hizmeti bulunuyor. Maalesef makinedeki diller arasında Türkçe seçeneği yok. Bunun tek istisnası krallığa ait konforlu bir yat. Kraliçe II. Elizabeth’e 1954’ten 1997’ye kadar aralıksız hizmet eden Britannia yatı emekli edildikten sonra Edinburgh’da müzeye dönüştürülmüş. Yatın ismi sadece arkadaki büyük çanda yazıyor. Bu yat yalnızca tatil için değil aynı zamanda resmi davetler için de kullanılmış. Kraliçe II. Elizabeth’in yatak odasında sadelik dikkat çekici. Basit bir şekilde dekore edilmiş. Yatta sadece bir tane çift kişilik yatak bulunuyor. Prens Charles 1981’de Lady Diana ile evlenirken bu yatağın siparişini vermiş. Yattan çıktığımda yağmurlarıyla ünlü Britanya’da İstanbul’dan beri yanımda taşıdığım şemsiyeyi hiç kullanmadığım aklıma geliyor. Yüzüme bir gülümseme yerleşiyor. Artık dönüş vakti...

(Bu seyahat İngiltere turizm ofisi ‘VisitBritain’ aracılığıyla yapıldı. Londra ve Edinburg’daki turistlik yerler hakkında bilgileri almak için visitbritainshop.com adresine girebilirsiniz.)