Kral Yolu üzerinde antik bir kent Sivrihisar

Az gittik uz gittik, dere tepe düz gittik derken, yolumuz Nasreddin Hoca’nın doÄŸduÄŸu, EskiÅŸehir’in küçük ÅŸirin ilçesi Sivrihisar’a düştü. Hocanın 28 yaşına kadar imamlık yaptığı ÅŸehirden kimler beslenmemiÅŸ ki! Frig kralı eÅŸek kulaklı Midas’tan, bütün varlıkların doÄŸurucusu ana tanrıça Kibele’ye kadar birçok efsanevi isme yurt olmuÅŸ burası.Atatürk de Ankara dışında ilk Bakanlar Kurulu’nu burada toplamış. Bu hafta taÅŸtan sokakları, eski evleri, geleneksel kıyafetli halkıyla ve yöresel yemekleriyle baÅŸtan sona kadar Sivrihisar’ı sunuyoruz keÅŸfi ve tarihi sevenlere.Ankara, EskiÅŸehir ve Ä°zmir yollarının kesiÅŸme noktası üzerinde duran Sivrihisar, dikkati ilk önce, mızrak gibi göklere kadar uzanan yüksek, sivri kayalıklarıyla çekiyor. Ä°smini de bu kayalıklar veriyor ÅŸehre. Kayalıklar arasında, taÅŸtan sokakları ve eski evleri sadece görünen yüzü. Kökeni Anadolu’da ilk Türk uygarlığı olan Etiler’e kadar dayanan ÅŸehir, buram buram tarih kokuyor. Tipik Anadolu ÅŸehirlerinin bütün özelliklerini barındıran Sivrihisar, ünlü kral Midas’ın da memleketi.Etiler devrinde Sallpa olan adı, milattan önce 700 yıllarında Frigler’in yerleÅŸme yeri olunca Spalya’ya dönüşmüş. Åžehrin bir diÄŸer özelliÄŸi, o dönemin meÅŸhur Kral Yolu’nun üzerinde bulunması. Kral Yolu, ilçe sınırları içindeki Pessinus’tan geçiyor. Åžehrin 10 kilometre güneyinde bulunan Pessinus, ÅŸimdilerde geçimi tarım ve hayvancılığa dayanan Ballıhisar Köyü. KÄ°BELE’NÄ°N BÃœYÃœK TAPINAÄžIHıristiyanlığın yayılışına kadar, dini inanışın temeli olan ve yeryüzündeki bütün varlıkların doÄŸurucusu olarak bilinen ulu ana tanrıça Kibele’nin büyük tapınağı Sivrihisar sınırları içerisinde. GeçmiÅŸi milattan önce 3 bin 500’lere dayanıyor. Ana Tanrıça, ÅŸehir ilkbahara girerken, büyük tapınağı ziyarete gelenlerle birlikte diz çökerek ve kollarını açarak Arayit Dağı arkasından sabahın ilk ışıklarını beklermiÅŸ. Ä°lkbaharda bitkilerin yeni baÅŸtan canlanışı kutlanır ve vahÅŸi musikinin kışkırtıcı ezgileri duyulurmuÅŸ. Pessinus’u ortaya çıkarmak için ilk kazı çalışmaları 1967 yılında yapılmaya baÅŸlandı. Çalışmaları Belçika’dan Gant Ãœniversitesi yürütüyor. Mabet, tiyatro, çarşı, nemropol, mermer su kanalları ve bir kısım bina temelleri ortaya çıkarılmış. Helenistik ve Roma çağına ait olan bu yapılardan yalnızca mabet kalıntıları Frig uygarlığına kadar uzanıyor. Bazı kalıntılar açık hava müzesinde sergileniyor. Kalıntıları ve kazı çalışmaları sonrasında belirginleÅŸen ÅŸehri, hiçbir engelleme ile karşılaÅŸmadan görmek mümkün.Eti ve Frig uygarlıkların yanı sıra Roma, Bizans ve Anadolu Selçuklu gibi önemli uygarlıklara da ev sahipliÄŸi yapan Sivrihisar’da, bu dönemlere ait kalıntılar da var.67 AÄžAÇ SÃœTUNLU ULU CAMÄ° Ä°lçedeki en önemli eserlerden biri, ÅŸehir merkezindeki Ulu Cami. 1275 yılında Mevlana’nın müritlerinden Eminiddin-i Mikail tarafından yaptırılan yapı, Anadolu’nun en büyük ahÅŸap direkli camilerinden. Çatısını 67 adet aÄŸaç sütun tutuyor. ÇeÅŸitli geometrik ÅŸekillerin ahenkli bir birleÅŸiminden oluÅŸan minberi ise ÅŸaheser sanat eseri olarak nitelendiriliyor.Ulu Cami’nin kuzeyine düşen ve 1327 - 1328 yılları arasında Melik Åžah tarafından, kardeÅŸi Sultan Åžah için yaptırılan AlemÅŸah Kümbeti, Anadolu Selçukluları’ndan Necibiddin Mustafa’nın karısı adına yaptırdığı HoÅŸkadem Camii ve 1492 yılında Åžeyh Baba Yusuf tarafından yaptırılan KurÅŸunlu Camii ÅŸehrin diÄŸer önemli tarihi eserleri.GÖRKEMLÄ° ERMENÄ° KÄ°LÄ°SESÄ°Ä°lçenin havasını deÄŸiÅŸtiren önemli tarihi eserlerden biri görkemli yapısıyla bir Ermeni kilisesi. Ä°ki tarafında çan kulelerinin yer aldığı kilisenin en dikkat çeken tarafı giriÅŸ üzerinde bulunan melek kabartmaları. Yakın bir zamanda çalınma tehlikesi atlatan kabartmaların bir bölümü belediye tarafından özenle saklanıyor. NASREDDÄ°N HOCA’NIN DOÄžDUÄžU ÅžEHÄ°RSivrihisar, ÅŸehirle bütünleÅŸmiÅŸ ve ilçenin medar-ı iftiharı olan Nasreddin Hoca’nın da doÄŸum yeri. Türk halk mizahının büyük filozofu Nasreddin Hoca, 1208’de Sivrihisar’ın Hortu Köyü’nde doÄŸdu. Köyün adı 1999’da Nasreddin Hoca olarak deÄŸiÅŸtirildi. Hoca’nın evi halen burada varlığını sürdürüyor. Ä°ki katlı ev, belediyeden anahtarı alınarak gezilebiliniyor. Hortu Köyü Sivrihisar’a 26 kilometre uzaklıkta.Köyde, Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından bir de temsili Nasreddin Hoca evi yaptırılmış. Bu ev de halka açık.Hoca’nın doÄŸduÄŸu evin Sivrihisar’da, türbesinin ise AkÅŸehir’de bulunması iki ilçe arasında, Hoca’yı sahiplenme yönünde, sürekli bir tartışma ve gerginlik konusu olmuÅŸ. Sivrihisar Belediye BaÅŸkanı YaÅŸar YurtdaÅŸ, ÅŸair Arif Nihat Asya’nın ÅŸu dizeleri ile aradaki buzları eritmek istediÄŸini söylüyor: ‘Bir beÅŸik kalmış Sivrihisar’da. AkÅŸehir’de bir mezar. Sayesinde akraba olmuÅŸlar AkÅŸehir’le Sivrihisar.’ANADOLU’DAKÄ° Ä°LK BAKANLAR KURULUBakanlar Kurulu Anadolu’da ilk kez Sivrihisar ZaimaÄŸa Konağı’nda, Atatürk’ün katılımıyla toplanmış. Konak, ÅŸehrin merkezinde yer alıyor. Restorasyon için Kültür ve Turizm Bakanlığı çalışmalara baÅŸlamış. Sivrihisar’da tarihi yapıların büyük bölümü ÅŸehir merkezi etrafında. Çok fazla efor sarfetmeden hepsini gezip görebilmek mümkün. EÄŸer gelmiÅŸken biraz da spor yapalım diyorsanız, ilçenin sivri kayalıkları tırmanmak için ideal. Kayalıklar üzerindeki Kayasaat’e tırmanarak buradan bölgeye kuÅŸbakışı bakabilirsiniz.NASIL GÄ°DÄ°LÄ°RAnkara, Ä°zmir ve EskiÅŸehir yollarının keÅŸiÅŸme noktası olan Sivrihisar EskiÅŸehir’e 95, Ankara’ya 133, Ä°stanbul’a 700 kilometre uzaklıkta. Ä°lçenin kendisine ait otobüsleri yok. Yol üzerinde bulunduÄŸu için Ankara’dan ve EskiÅŸehir’den kalkan ÅŸehirlerarası otobüsler sizi Sivrihisar’a ulaÅŸtırıyor. NEREDE NE YENÄ°RÄ°lçe’nin geleneksel yiyeceklerinin başında, un ve suyla yapılan, içerisinde tavuk etinin de yer aldığı arap aşı geliyor. Bamya çorbası ve kelem dolmasını da deneyebilirsiniz. Bu yiyecekleri restoranların mönüsünde bulmak zor, fakat istendiÄŸi takdirde yapabiliyorlar.Canlı Alabalık - Ballı Gözleme: Sivrihisar-Ankara Yolu 4. kilometre.Tel: (222) 711 28 42Ufuk Pide: Sulu yemek-ızgara ve pide çeÅŸitleri mevcut. Süleyman Demirel Bulvarı. Tel: (222) 711 40 11Sürel Lokantası: Sulu yemek, ızgara ve pide çeÅŸitleri. Ordu Caddesi. Tel: (222) 711 41 69TSOF Dinlenme Tesisleri: Sivrihisar-Ankara Yolu 2. kilometre. Tel: (222) 712 51 35Sezer Pide: Sulu yemek, ızgara ve pide çeÅŸitleri. Süleyman Demirel Bulvarı. Tel: (222) 711 28 12NEREDE KALINIRTSOF Tesisleri: Sivrihisar-Ankara yolu 2. kilometre. Tel: (222) 712 51 35.Nasreddin Hoca Oteli: Süleyman Demirel Bulvarı. Tel: (222) 711 40 11.Hamamkarahisar Kaplıcaları: Åžifalı kaplıca suyu olan havuzlar ve konaklama yerine sahip. Tel: (222) 567 32 01.ÖNEMLÄ° TELEFONLARKaymakamlık: (222) 711 40 24.Belediye BaÅŸkanlığı: (222) 711 40 35.Emniyet Müdürlüğü: (222) 712 59 80.Bölge Trafik: (222) 712 53 50.AÇIKLAMAGeçen hafta yayınladığımız ‘Tarlabaşı-Kurtuluş’ ile ilgili gezi yazısında, Tarlabaşı’nda müzesi bulunan Polonyalı ÅŸair Adam Michkiewicz’in hayatı ve eserleriyle ilgili olarak verdiÄŸimiz bilgiler Taha Toros’un ‘GeçmiÅŸte Türkiye-Polonya Ä°liÅŸkileri’ adlı kitabından alınmıştır. Okurlarımızın dikkatine sunarız. Â