Kökeni 'Oğuz Türkleri'ne dayanan köy: Çalçakırlar

Çalçakırlar’da, 1987 yılından bu yana Cem Ayinlerinin ve dinsel uygulamaların gerçekleştiği bir de Cemevi (Meydanevi) bulunuyor. Cemevinde; post, çerağ, taht-ı Muhammed, küre, niyaz taşı gibi geleneksel Bektaşi simgeleri yer alıyor. Çalçakırlılar, Bektaşi kimliklerinin yanında, kendilerinin “Oğuz Türk’ü” olduklarını her fırsata belirtiyor ve çevrelerinde köyün kurucusu Çakır Bey’in adından dolayı “Çakır Yörük’ü” olarak da tanındıklarını söylüyor. Denizli yöresi yerel kültürün nitelik ve nicelik açısından en seçkin öğelerinden birisi olan Çalçakırlar, Bektaşi öğretisi ile Türk kültürünün iç içe geçtiği yapıların çeşitkenlik gösterdiği bir sosyolojik galeri özelliği taşır.

Bektaşiliğin temel kurum ve argümanları olan Muharrem ayı gelenekleri, nevruz kültürü, hıdrellez kutlamaları, Çalçakırlar Bektaşilerinin sosyal, kültürel ve inançsal dünyalarında büyük önem verdikleri pratikler. Özellikle hıdrellez kutlamaları Çalçakırlar köyünde, kalabalık kitleler hâlinde, çevre halkından büyük katılımlarla gerçekleştiriliyor. Hıdrellez şenlikleri geleneksel olarak Dümülcü Sultan adlı türbenin çevresinde gerçekleştiriliyor. Hıdrellez günü türbede toplanılarak kurbanlar kesiliyor, lokmalar hazırlanıyor ve dualar ediliyor. Ertesi gün ise köydeki bir diğer kutsal mekân olan Gaip Erenler’de, benzer hıdrellez etkinlikleri yapılor.

Çalçakırlar köyünde Anadolu Alevi-Bektaşi kültürünün yaygın geleneklerinden türbe kutsama ve buna bağlı oluşan adak geleneği, adak kurbanı ritüeli de canlılığını koruyor. Büyük bir ustalık ve incelikle yapılan taş evlerin bulunduğu köyde; Dümülcü Sultan, Gaip Erenler, İmze Dede ve Çat Dede adlı dört türbe bulunuyor. Dört mekân da köylülerce kutsal kabul edilerek sık sık ziyaret ediliyor. Dümülcü Sultan Türbesi özellikle askere giden gençler tarafından ziyaret edilen ve adak adanılan bir mekân. Askerlik hizmetini tamamlayarak köye dönen gençler, türbede kurban keserek adaklarını yerine getiriyor.

Çalçakırlar köyünde Bektaşiliğin iç yapılanışı ile bağlantılı dedebaba, halifebaba, baba, derviş, muhib şeklindeki yetki paylaşım piramidi, orijinal hâliyle işlemekte. Köyde Bektaşiliğin, kutbu sayılan dedebabaya bağlı bir halifebaba, iki baba, dört derviş ve muhibler yaşamakta. Köy’de bir de cami bulunmakta. Caminin özelliği ise minaresinin olmaması. Köy halkı geçimini tarım ve hayvancılıktan kazanıyor. Çalçakırlar, pekmeziyle de ünlü bir köy. Çalçakırlılar için içerisinde bulunduğumuz Muharrem Ayı, ayrı anlam ifade ettiğinde bu ay içinde köye ziyaretçi sayısı da artıyor.