Kapadokya’nın az bilinenleri

Otuz milyon yıl önce Erciyes, Hasan ve Melendiz Dağları’nın volkanik patlamaları sonunda ortaya çıkan Kapadokya’nın anlamı Hitit dilinde "Güzel atlar ülkesi" ama güzel atlar mı doğanın yarattığı güzel sanatlar ülkesi mi insan bir türlü karar veremiyor. Güneşin, rüzgarın, karın, donun, zamanın, insanın elbirliğiyle oluşmuş olan volkanik tufa kökenli şekiller, verimli topraklara da mineralleriyle katkıda bulunmuşlar ve bağcılık ile meyvacılık bölgenin binlerce yıldır geçim kaynağı olmuş. Baharda, Avcılar’daki manzara noktasında durup, aşağıdaki Göreme’ye baktığınızda menekşe ve zambakların arkasındaki vadi hayaller aleminden çıkmış bir kare gibi görünüyor. Sabah erken kalkmayı sevmeseniz bile Kapadokya’yı güneş doğarken bir balonun sepetinden seyretmek çok keyifli. Mevsim kışsa, beyaz örtü Kapadokya’ya öyle yakışır ki, ta Erciyes’ten Hasan Dağı’na bir öyküye kahraman olur tüm bölge. O yüzden bir sabah güneşi gökyüzünde karşılayın. Gecesinde ise yerin altına kazılmış bir mağarada neyin büyüleyici sesi eşliğinde dönen semazenleri seyredin. Onlar yerini folklorculara bırakırken, "Yaşadıklarım acaba gerçek mi?" sorusu kafanızı kurcalayıp duracak.

Ben Kapadokya’da Ürgüp, Göreme ve Avanos üçgeninin dışına da çıkmayı severim. Sinasos’taki Old Greek House Oteli ve ev yemeklerine bayılırım. Mübadele öncesi kasabanın en zengini olan Rum ailenin duvarındaki resmin bir benzerini daha önce New York’taki Metropolitan Müzesi’nde görmüş olmak şaşırtır beni. "Geçti Bor’un pazarı sür eşeği Niğde’ye" atasözündeki, Bor’un yanından geçer, Tyana’ya (Kemerhisar) giderim. O tarihi su kemerleri ve onlarla bağlantılı olan 3. yüzyıldan kalma orijinal Roma havuzunun asırlardan sonra hálá çok iyi durumda olması şaşırtır

beni.

Bir köy evinin sıcaklığına sığınmak istediğimde, Tyana Guest House’da gecelerim. Eski adı Nahita olan Niğde’de güzel bir otel vardır. Şehirdeki restoranlarda karnımı doyurur, kaleye çıkar, camileri ve müzeyi gezerim. Niğde yakınındaki Gümüşler Manastırı çok az insanın paylaştığı bir sır gibidir. Uçhisar’ın ilerisindeki Kılıçlar vadisinden ya da Kızıl Çukur’dan Çavuşin’e tarihin içinden yürürüm. Kayalara kazılan inanç ve yaşama dair izler bana medeniyetin bazen geçmişte kaldığını düşündürtür. Her daim büyülendiğim Ihlara vadisinde kar çamur demez yürürüm, Belisırma da, Selime de kayalara yazılmış tarihle bütünleşirim, Tanrının bu ülkeyi kayırdığına ve olağanüstü bir coğrafyaya oturttuğuna inanırım.

Güzelyurt’un adı üstündedir, sokakları tarih kokar ve ne gariptir ki insanlar bu Güzelyurt’un bu güzelliklerinden habersiz yaşarlar. Trekking için ideal olan Ortahisar Kapadokya’nın adeta bir özeti gibidir. Ben Göreme Açık Hava Müzesi’ndeki kalabalık yerine biraz daha gerisinde bulunan, Turist Hotel’in yanından sapılarak gidilen Aşk Vadisi’ni tercih ederim, o kocaman peri bacalarının arasında kaybolurum. Burada, kendini dünya nimetlerinden arındırıp, dine adayan inanç sahiplerini düşünürüm.

ANATOLIAN HOUSES

Mağaraları mesken tutmuş oteller Göreme’yi daha da cazip hale getiriyor. Bu ilçede çok kısa bir süre sonra dünyanın en iyi dizayn otellerinden biri olacak bir tesis var. Anatolian Houses isimli otel, beş peri bacasına serpiştirilmiş, birbirinden farklı döşenmiş, bir kısmı 70 metrekare olan, 19 suitten oluşuyor. Odalarda, otelin koleksiyoner sahibinin, bazıları 5000 yıllık olan, Hititlerden Romalılara, çok farklı medeniyetlere ait tarihi eserler, yerlerde ise ışıklandırılmış camekanlar içinde transparan ipek halılar var. Her odada, plazma tv, kocaman bir jakuzi, iki duş ve iki lavabo bulunuyor. Mekanda ışıklandırma özel olarak ledlerle sağlanmış, yemekler ise bir harika, tam hedonistlere göre. Oteldeki odalardan bazıları dört bölümden oluşuyor, hepsinde koskocaman jakuziler var, bazılarında da bir peri bacasının altına jakuzileri yerleştirmişler, ambians olağanüstü. Bahçedeki çeşmelerden ise şarap akıyor. Otelin sahibi Hasan Kalcı çocukken eşekle turist gezdirip bu işlere girmiş bir Kapadokyalı ama benim diyen mimara taş çıkartır.

Daha önce açtığı otel dünyanın en iyi 50 dizayn otelinden biri seçilmişti. 0-384-2712463. www.anatolianhouses.com

Kapadokya’da nerelere gitmeli

UÇHİSAR

Kayseri’den Kapadokya’ya gelirken, bu eski ticaret yolu üzerinde karşınıza önce 1249 yılında yapılan ve şu anda Mevlevi gösterileri için kullanılan Sarıhan çıkıyor, ardından Avanos’u geride bırakarak ay yüzeyini hatırlatan Kapadokya’ya giriyorsunuz, eğer Nevşehir üzerinden geliyorsanız önce Uçhisar karşılayıp aklınızı başınızdan alıyor. Adı üzerinde tam uçta yer alan bir kale bu. Aşağıdan bakıp, kameralarınıza hapsediyorsunuz milyonlarca yılın yarattığı eseri. Tavsiyem, kaleye çıkıp günü batırmak. Altınızda olağanüstü yer şekilleri ve güneşin giderayak yaptığı ışık oyunları, elinizde bir kadeh Kapadokya şarabı, yaşamın güzelliğine için.

GÖREME

Göreme, UNESCO’nun dünya kültürel mirası listesinde yer alan Kapadokya’nın en hareketli ilçesi. Oteller, pansiyonlar, restoranlar, otantik dükkanlar, aradığınız her şey burada mevcut. Göreme Açık Hava Müzesi’ne en yakın yerleşim olduğundan 1980’lerden sonra turizm alanında bu ilçede büyük gelişmeler olmuş. Dünyevi işleri bir yana bırakıp kendilerini dine adayıp, inzivaya çekilen ilk Hıristiyanlar Kapadokya’yı merkez seçip, yüzlerce kaya parçasını oyarak kilise ve manastırlarını yaratmışlar. 1923’deki nüfus mübadelesine kadar bölgede yaşayan Anadolu Hıristiyanlarının kiliseleri Kapadokya’nın dört bir köşesine yayılmış durumda. Göreme Açık Hava Müzesi’nin en görkemlisi, müzeyle otopark arasında yer alan Tokalı kilise.

ÜRGÜP

1923 yılındaki nüfus mübadelesine kadar ağırlıklı olarak Rumların yaşadığı ilçede bir kısmı turistik işletme haline çevrilmiş çok güzel eski taş binalar var. Eskiden insanların yaşadığı ve uzun zamandır boş olan mağara evler, şimdi restore edilip turizmin hizmetine sunuluyor. 700 metrelik tünelden geçerek, ilçenin üzerinde yer alan Temenni tepesine çıkıp, manzaranın tadını çıkarabilirsiniz.

AVANOS

Ürgüp’ten Avanos’a giderken geçilen Derbent vadisi ilginç şekillerle dolu. Deveye benzeyen kaya parçası ise en çok fotoğrafı çekilen şekillerden biri. Biraz ilerideki Zelve vadisi Göreme Açık Hava Müzesi kadar ilginç olmasa da kilise, manastır ve bir camiye ev sahipliği yapıyor. Zelve’ye giderseniz, Direkli, Balıklı, üzümlü ve Geyikli kiliseleri görmeyi ihmal etmeyin. Hemen yakınındaki Paşabağları ya da eski adıyla Rahipler vadisi ilginç peri bacalarıyla dolu. Yanındaki tepeye çıktığınızda, kameranızla çok güzel görüntüler yakalayabilirsiniz. Paşabağları’ndan ana yola çıktığınızda sola saparsanız, Vaftizci Yahya kilisesinin olduğu Çavuşin’e varıyorsunuz. 5. yüzyıldan kalma yapıda, daha sonraki döneme ait çok güzel freskler var.

YERALTI ŞEHİRLERİ

Kapadokya, bazıları 20 bin kişi alabilecek büyüklükte, 40 civarında yeraltı şehrine ev sahipliği yapıyor. Bulunan arkeolojik eserler bu şehirlerin ilk olarak Hititler zamanında düşmanlardan korunmak maksadıyla kullanıldığını gösteriyor. Yeraltı şehirlerinde, oturma, yatak ve erzak odaları, şarap üretim bölümleri, dini eğitim verilen okullar, kiliseler, havalandırma boşlukları, ahırlar, mutfaklar var. Havalandırma boşluklarından kafanızı uzattığınızda, yeraltında ne kadar derine indiklerini görüp, eski zaman insanlarına hayranlık duyuyorsunuz. Yeraltı şehirlerinde yürürken belli yerlerde tüneller çok dar, eğer klostrofobiniz ve eğilerek yürüme probleminiz varsa, sadece ilk katına bir girip, gördüğünüzle yetinin. Kapadokya’daki yeraltı şehirlerinden en gözde olanlar Kaymaklı ve Derinkuyu. Kaymaklı Nevşehir’e daha yakın, ondan dokuz kilometre daha uzakta bulunan Derinkuyu ise daha büyük. Derinkuyu sekiz katlı ve 55 metre derinliğe kadar iniyor.

NEREDE KALINIR

Museum Otel Adı üzerinde bir müze esintileri taşıyor, manzarası müthiş, tüm bölgeye tepeden bakıyor. Kadınlar yönetimi ele geçirmiş, hepsinde güleryüz, ellerinden geleni yapıyorlar. Otantik dekorasyonlu odaların bir kısmı mağaralardan oluşuyor. 0-384-2192220 www.museum-hotel.com Lykia Lodge Bölgenin eskilerinden ama hálá bir klasik, açık büfesi harika. 0-384-2139945 www.lykialodge.com

Karlık Evi Sıcak bir ortama ve güzel bir manzaraya sahip. Sanatsever sahibiyle sohbet ayrı bir keyif. 0-384-2192995 www.karlikevi.com

Fairy Chimney Inn Bir Alman antropoloğun sahibi olduğu harika bir peri bacası. 0-384-2712655 www.fairychimney.com Göreme House Şirin mi şirin, ev havasında 13 odalı bir tesis. Kahvaltısı ve manzarası muhteşem. 0-384-2712060 www.goremehouse.com Sacred House Kapadokya mimarisi ve ortaçağ şatolarının inanılmaz kombinasyonu. 0-384-3417102 www.sacred-house.com Esbelli Evi Zevkli döşenmiş eski evlerle, taşa oyulmuş evlerin güzel bir örneği. 0-384-3413395 Alkabris Ortahisar’da sıcak mı sıcak bir mekan, sahibi profesyonel rehber Sait Kazuk’la sohbet çok keyifli. 0-384-3433433 www.alkabris.com Grand Hotel Niğde 0-388-2327000 wwwgrandhotelnigde.com

Tyana Guest House Kemerhisar, 0-388-3293065. www.tyanaguesthouse.com

NE YENİR?

Belisırma Restaurant Ihlara vadisinde suyun kenarından yürürken Belisırma köyünde karşınıza çıkıyor. Fırında alabalık yerken ayaklarınızı Melendiz ırmağında serinletmek ister misiniz? 0-382-4573057 Saruhan Restaurant Niğde 0-388-2322172 Elai Restaurant Eski bir Kapadokya evi, harika yemekler, önde ise görkemli bir Kapadokya ve Erciyes manzarası. 0-384-2193181. www.elairestaurant.com Şömine Restaurant Servis de fiyatlar da iyi. Testi kebabı bölgenin ve restoranın spesiyalitesi. Restoranın sahibi Argeus seyahat acentası aynı zamanda bölgede her türlü başarılı tutistik organizasyona imzasını atıyor. 0-384-3418442 www.argeus.com.tr Old Grek House Ürgüp yakınındaki Sinasos’da bulunan bu restoran aynı zamanda ufak bir otel. Ev yemekleri çok lezzetli.0-384-3535306 www.oldgreekhouse.com

Alaturca Lonely Planet rehber kitapları tarafından Türkiye’nin en iyi restoranlarından biri seçildi. Dekorasyon ve servis, yemeklerle yarışacak düzeyde. 0-384-2712882.