İran’da bir Türk şehri: Tebriz

İran’da yaklaşık 37 milyon Türk yaşıyor. Benim ise İran’da Erdebil’den sonra ikinci durağım Türklerin yaşadığı, aynı zamanda İran’ın en büyük dördüncü şehri olan Tebriz oldu. Tebriz, tarihi baharat yolu üzerinde kurulu bir şehir olmasından ötürü birçok medeniyetin ve kültürün merkezi olmuş. 350 yıl önce yaşanan büyük deprem sonrası birçok tarihi eserini kaybetse de, şehir tarihin izlerini saklı ara sokaklarda ve beklenmedik yerlerde göz önüne seriyor.

Detaylara geçmeden önce İlk olarak bilmeniz gereken çok eskiye dayanan bir âdet hakkında bilgi vermek istiyorum. Taaroof, İranlıların nezaket âdeti. Bir dükkâna ya da pazara girdiğinizde, parayı uzattığınız an ilk olarak kalsın ya da konuğumuz ol cevabını alırsınız. Bu laf günlük hayatta nezaketen söylenen bir jesttir. Gerçek olarak algılayıp parayı vermemezlik yapmayın…

Güvenli bir şehir mi?

Bugüne kadar birçok ülke, sayısız şehir dolaştım fakat insanlarının bu kadar sıcak ve misafirperver olduğu çok az coğrafya gördüm. Gözünüz kapalı istediğiniz saatte şehri dolaşabilir, unuttuğunuz değerli bir eşyanızı size yetiştirmek için koşarak arkanızdan gelen insanlarla karşılaşabilirsiniz.

Tebriz’de hangi dil konuşuluyor?

İran’da anadil Farsça fakat Tebriz’de halkın nerdeyse tamamı Türkçe konuşuyor. Bu Türkçe tabii ki bizim konuştuğumuz dilden farklı bir aksanda ama rahatlıkla anlaşabiliyorsunuz. Hatta bir süre sonra aksana alışıp kelimeleri aynı şekilde söylemeye başlıyorsunuz.

Hayat Tebriz’de pahalı mı?

Doların alıp başını gittiği şu günlerde bile yaşam gerçekten bu şehirde çok ucuz. Yemek, toplu taşıma, çay ya da nargile keyfi yapmak, neredeyse Türkiye fiyatlarının üçte birine tekabül ediyor.

İnsanlar nasıl giyiniyor?

Tebriz sokaklarında dolaşırken ya da bir yere gittiğimde, hiçbir zaman şeriat kurallarıyla yönetilen bir ülkede olduğumu düşünmedim. Kadınlar çok şık giyimli, başlarına taktıkları tülbentler bile bir moda aksesuarı olarak gözüküyor. Erkeklerde ise şort ve kolsuz tişört dışında giyim normal.

Yemek, çay ve nargile kültürü

Bu şehir de en mutlu olduğum şey yemek olsa gerek. Genel olarak İranlılar pilav ve ete önem gösteriyorlar. Tadılması gereken lezzetler arasında; Binab kebabı, görme sabzı, dizi (abguşt), Tebriz köftesi, fesenjan, ve yüzlerce çeşit pilav ve ilginç meyveleri sayabiliriz. Meyve ve dondurma karışımlı içecekler çok popüler. Ekmek istediğiniz zaman ise size Sangak adında bizim pide olarak tanımladığımız bir lavaş türü geliyor. Nargile ise çay ve kahve gibi sık tüketiliyor. Sipariş ettiğiniz nargilenin yanına hemen bir demlik çay geliyor ve bu ikilinin ücreti ise 6 Tümen (3.75 TL)

Şehir merkezinde yer alan Gök Cami, dünyanın en büyük kapalı çarşısı olan Tebriz Bazaar, Arg of Tebriz, Tarihi Belediye Binası, Azerbaycan Müzesi, Qajar Müzesi ve Tebriz’e 50 km uzaklıktaki Kandovan Volkanik köyü görmeniz gereken başlıca yerler. Bunlar haricinde şehrin sokakları, birden karşınıza çıkan küçük ve etkileyici meydanları, gezmeye ve keşfetmeye değer.

İran’ın genel sıkıntısı olan internet üzerinden otel ve kalacak yer bulma problemi Tebriz’de de mevcut. Maalesef hostel kültürü şehirde yok. Oteller ise genel olarak pahalı. Eğer otel lüksü aramıyorsanız, şehir merkezine 2.5 km uzaklıkta bulunan ve sadece şehir dışından gelenlerin kalabildikleri kamp alanında ücretsiz olarak kalabilirsiniz. Sadece çadırınızın olması yeterli. Kamp içerisinde; duş, ücretsiz elektrik, içme suyu, kapalı çadır alanları ve güvenlik görevlisi bulunmaktadır. Bunu haricinde kalma ihtiyacınızı kısa süre karşılayabilmek adına couchsurfing üzerinden sizlere evini açacak bir sürü Tebrizli bulabilirsiniz.