Hıdırlık Tabyası Neden 70'inci Olmasın?

Hiç gitmemiştim. Hürriyet, Türkiye Seyahat Acenteleri Birliği ve Edirne Belediyesinin düzenlediği ‘Edirne’yi Keşfet’ programı olmasaydı bu her köşesi tarih kokan medeniyetler kentini görme imkânım olmayacaktı. Belediye Başkanı Recep Gürkan ile öyle bir program hazırlanmıştı ki 3 gün 3 gece ayağımızı basmadığımız yer kalmadı.

Nereleri mi gördük? Diğer arkadaşlarım da yazdı, Belediye’de kısa bir bilgilendirmeden sonra Selimiye Camisi ve Türk-İslam eserleri Müzesini ziyaret ettik. Karaağaç’a geçtik, eski Tren Garı, Lozan Anıtı, Lozan ve Milli Mücadele Müzesini gördük. Hıdırlık Tabyası, Sultan II Bayezid Külliyesi, Sağlık Müzesi, Kırkpınar’da temsili güreş, Büyük Sinagog, Bulgar Kilisesi, Eski Cami, Selimiye Arasta Çarşısını gezdik, Fatih Sultan Mehmed’in doğduğu Saray-ı Atik Taş Odalar’da kahve içtik. Bakmayın öyle bir paragrafa sığdırdığıma bu kadar tarihi eserin bir arada olduğu başka bir şehir bulamazsınız. Osmanlı-Türk sanatı ve Mimarlık tarihinin başyapıtlarından olan Mimar Sinan’ın ‘ustalık eserim’ diyerek 80 yaşında yaptığı Selimiye Camii ve Külliyesini UNESCO, 2011’de ‘Dünya Miras Listesi’ne aldı. UNESCO ayrıca Kırkpınar Yağlı Güreş Festivalini de ‘İnsanlığın Somut Olmayan Kültürel Mirasının Temsili Listesi’ne kaydetti. Ancak Edirne’de gezdiğimiz eserler arasında Hıdırlık Tabyasının da UNESCO listesine alınması gerektiğine inanıyorum. Edirne’de ilk istihkâm inşaatlarına, 1829 yılındaki Rus işgali karşısında Divan-ı Hümayun tercümanı Hoca İshak Efendi’nin nezareti altında başlanan ve Balkan Harbi’nde Edirne’yi savunan tabyalardan en büyüğü olan Hıdırlık Tabyasının, 1912 de 1. Balkan Savaşı’ndaki işlevi son derece önemlidir.

Yaklaşık 1800 metreyi bulan ve 55 dönüm arazisiyle yerin altında inşa edilen iç içe geçmiş odaları, Nizamiye, Ana Giriş Binası, Koğuş Binası, Topçu Odaları, Hendek ve Avlu’dan oluşan büyük Tabya Balkan savaşlarında Edirne’nin savunması sırasında Şükrü Paşa tarafından ‘Karargâh’ olarak ta kullanılmış. Bunun için diyorum ki dünyada benzeri olmayan Hıdırlık tabyasının tarihsel önemiyle ‘Birinci derecede Anıtsal Eser’ olması nedeniyle vakit kaybetmeden UNESCO Dünya Miras listesine aday olan alanların muhafaza edildiği ‘Geçici Liste’ye kaydettirilmesi gerekmektedir. Kültür ve Turizm Bakanlığının sorumluluk ve eşgüdümünde hazırlanan geçici listede Dünya Miras Listesine aday gösterilmeyi bekleyen alanların sayısı son ilavelerle 69’a yükseldi. Hıdırlık Tabyası neden 70.ci olmasın? Türkiye UNESCO Dünya Miras Sözleşmesini 1982 yılında onaylayarak taraf oldu. Bu sözleşme uyarınca bütün insanlığın ortak mirası kabul edilen, fevkalade üstün evrensel değere sahip tarihi, kültürel, mimari ve sair anıt yapılar ile özgün tabiat alanlarının tanınması, koruma altına alınması, dünyaya tanıtılması ve gelecek nesillere iyi durumda devredilmesi öngörülüyor. Bence Müze’ye dönüştürülecek olan Hıdırlık Tabyası bütün bu özelliklere sahip tarihi bir yapıt. Bunun için Dünya Mirası listesi adayı olarak ‘Geçici Listeye’ kaydettirilmelidir.