Paris’in büyüleyici müzik tapınakları

“Başlangıçta bu proje çok tartışılmıştı, ‘Paris şehir merkezine çok uzak, kimse gitmez’ diyorlardı. Ama biz Müzik Sitesi’nden biliyorduk ki, müzik tutkunu insanlar sadece Paris’in merkezinde oturmuyor. Paris’in banliyöleri de o insanlarla dolu!”

Paris Müzik Sitesi (Cite de la Musique) - Paris Philharmonie başlığıyla çıktıkları serüven hakkında heyecanla konuşuyor Philippe Provensal. Sıradan halkla ilişkiler temsilcilerine hiç benzemiyor, bize özel yaptığı basın gezisi boyunca hep çok heyecanlı.

Kendisi de Paris Sorbonne Üniversitesi Müzikoloji mezunu, dolayısıyla bir müzik tutkunu! “Daha önce bağlı olduğumuz Paris’in prestijli konser salonu Pleyel’den buraya geçerek belli bir dinleyiciyi kaybettiğimiz kesin ama burada daha fazla ve yeni bir seyirci kazandık. Üstelik sadık bir seyirci bu, bir kez değil sürekli geliyor” diyor.

Paris Philharmonie’nin öncelikli konusu klasik, caz ve dünya müzikleri ekseninde prestijli konserler düzenlemek. Ama asıl ilginç olan hafta sonları ailelere ve çocuklara yönelik eğitici konserlerle atölyeler, aktiviteler, konferanslar… Bir aylık bebekten yetişkinlere çok sayıda atölye düzenleniyor burada. Bunlardan biri ‘Demos’ projesi. Farklı Fransız şehirlerine de yaydıkları bu projeyle bir enstrümana dokunmadan önce, konservatuvardaki gibi sayısız solfej yapmanız gerekmiyor. Tersine, seçtiğiniz enstrüman hemen elinize veriliyor.

On dakikada piyanonun tuşuna dokunmayı, keman yayıyla ses çıkarmayı öğreniyorsunuz. “Başta çıkan ses çok güzel değil muhakkak ama bir süre sonra bir melodi oluşuyor. Üstelik enstrümanı sizin gibi eline az önce almış arkadaşınızla uyum içinde çalmanız isteniyor ki bu çok güzel bir duygu yaratıyor.

Müziğe duyguyla ulaştığınız zaman bir daha bırakmıyorsunuz zaten.” Provensal’a göre çocuklarla çalışmadaki bir hoşluk da, çocukların Mozart gibi bir bestecinin yanı sıra, bir Doğu melodisine, mesela anne baba yabancıysa onların geldiği ülkenin melodilerine de aynı yatkınlıkta olup, bu melodileri söyleyebilmeleri...

Yaşanan sosyal sorunlar nedeniyle Fransa’da ‘zor mahalleler’ diye anılan, büyük şehirlerin çevresindeki kenar mahallelerde yaşayan öğrenciler, bölgelerindeki örgütler aracılığıyla bu aktivitelere ulaşıyorlar. “Hayatında tek bir klasik müzik notası duymamış çocuklar bir anda kendilerini müziğin içinde bulup enstrümanlarını ellerinden bırakmıyorlar.”

Demos projesi öylesine başarılı olmuş ki üç yılın sonunda öğrencilerin yüzde 70’ten fazlası konservatuvara kaydolmuş. İlginç bir diğer proje ise ‘katılımcı konserler’.

Kurumun prestijli orkestralarınca verilecek konserlerin, mesela Mozart’ın ‘Sihirli Flüt’ünün bir bölümü atölye ile çocuklara öğretiliyor. Konser sırasında şef birden seyirciler arasındaki çocuklara dönüp o bölümü onlara söyletmeye başlıyor. Böylece anne babaların da çok etkilendiği, muhteşem bir hava çıkıyor ortaya!

Parislilerin bahar ve yaz aylarında tıklım tıklım doldurduğu Villette Parkı içinde, düz çizgilerden oluşmayıp bakılan noktaya göre bambaşka cepheler sunan yepyeni, atılımcı mimarisiyle de çok gündeme geldi Paris Philharmonie.

Fransa’da ve dünyada büyük projelere imza atan mimar Jean Nouvel’in Villette Parkı’ndaki kuşlardan esinlenerek 340 bin kuş motifiyle süslediği, güzel havalarda halka açık çatısıyla; en koyudan en parlağa kontrast yaratan grisiyle bu metal yapı için ‘21. yüzyılın mimarisi’ diyorlar. Tamamen içinde bulunduğu bitkisel çevre göz önüne alınarak tasarlanan bu yenilikçi mimarinin bir iddiası da bir konser için en ideal imkanları sunması muhakkak.

‘Büyük Salon’ olarak anılan konser salonunun duvardan kopuk, uçar gibi görünen balkonları, duvar ile balkonlar arasındaki boşluk sayesinde zirveye ulaşan akustik kalitesi, konserin klasik ya da güncel müzik olup olmamasına göre değiştirilebilen sahne ve koltuk düzeniyle Paris Philharmonie, dünya müzisyenlerinin de ilgisini çekmiş.

Tümüyle kutu içinde kutu şeklinde düzenlenen ve yüzlerce kazık üzerine oturtulan bina, dışarıdan gelebilecek her türlü ses ve titreşimden de arındırılmış. Hareketli hali sayesinde 2400 kişiden 3 bin 650 kişiye çıkarılabilen koltuk sayısı, en arkadaki seyirciyle şef arasındaki sadece 32 metrelik mesafe ve böylece sağlanan sahneye yakınlık duygusu ile yine akustik temelli tasarlanmış çok sayıdaki prova salonu da yabancı filarmonilerin dikkatinden kaçmamış.

“Londra Filarmoni’nin müzisyenleri de kendi binalarında bu kalitede ve bollukta çalışma alanı istemeye başladılar” diyor Provensal.

Jean Nouvel’in, “Paris’teki Montmartre ve Buttes Chaumont tepelerine bir üçüncüsünü ekledim” dediği ve bugün Parislilerin güzel havalarda çatısına akın akın çıkıp Paris manzarasına baktığı, bir vadi gibi düzenlenmiş basamaklardan da bahçeye indiği yenilikçi yapı, bu yepyeni müzik projesinin habercisi adeta. “Eskiden çok pahalı konser salonları, kıyafet zorunluluğu vs. vardı.

Ya da konservatuvarda piyanoya dokunmadan önce üç yıl solfej almak gerekiyordu. Bütün bunlar insanları müzikten uzaklaştırıyordu. Biz projemizle müziğin küçükler, büyükler, özürlüler, hastalar, kısacası herkes için olduğunu ve üstelik pahalı olmadığını göstermek istedik.

Her yaşa ve duruma yönelik atölyeler çocuklar için 8, yetişkinler için 10 Euro. Konserlerde ise 10 Euro’luk yerler hep var. Böylece ortalama konser fiyatını yüzde 20 düşürmeyi de başardık.”

Paris Philharmonie’de sergiler de açılıyor. Başlangıçta açılan David Bowie, Marc Chagall sergilerini 29 Ocak 2017’ye kadar sürecek Beethoven sergisi izlemiş. 4 Nisan-24 Ağustos arası ise Bob Marley eksenindeki ‘Jamaica Jamaica’ sergisi görülebilecek.

Bu arada belirtelim: Paris Philharmonie’deki bazı konserlerin canlı yayınlarını ya da video kayıtlarını kurumun internet sitesinden seyredebilirsiniz: www.live.philharmoniedeparis.fr

Paris Philharmonie’nin hemen yanında bulunan ve onunla tamamen işbirliği halinde çalışan yirmi iki yıllık Müzik Sitesi de çeşitli atölyeler, mini konserler ve konferanslarla müzikseverlerin uğrağı. Sitede, 4 bin enstrümandan oluşan bir Müzik Müzesi de bulunuyor.

Bir araştırma ve restorasyon laboratuvarı da mevcut müzeyi serbest dolaşabileceğiniz gibi, sürekli düzenlenen rehberli gezilerle de gezebiliyorsunuz.