Doğal sit alanlarında tehlike

Resmi Gazete’nin 12 Ağustos tarihli sayısında doğal sit alanları ile ilgili önemli bir karar yayımlandı. Karar, doğal sit alanlarında planlanan HES projelerinin gerçekleştirilmesine yönelik Çevre ve Şehircilik Bakanlığı bölge komisyonlarına gelen başvuruların değerlendirilmesinde uyulacak ilkeleri kapsıyor. İlke kararları, kanun ve yönetmeliklerin ardından gelen bağlayıcı bir başka düzenleme.
Karara göre, ‘ekolojik temelli bilimsel araştırma raporu’ sonucunda; bölgesel, ulusal veya dünya ölçeğinde olağanüstü ekosistemleri/türleri bulunduran, özgün ekosistem yapısına sahip, doğal alanların ekolojik bütünlüğünü sağlayan ve besin zinciri içinde yer alan kritik türleri barındıran doğal sit alanlarında HES yapımına izin verilmeyecek. Yine bilimsel rapor sonucunda, küresel ve ulusal ölçekte dar yayılımlı, kritik, nesli tehdit ve tehlike altında endemik tür veya türlerin üreme ve beslenme, yaşama ve göç yolu alanlarını içeren veya jeolojik ve jeomorfolojik açıdan istisnai özellikte olan doğal sit alanlarında da HES yapımına izin verilmeyecek.

ADINDAN BELLİ

Ancak kararın devam eden bölümlerinde, doğal sit alanlarında yeniden değerlendirme yapılıncaya kadar, bu özellikleri bünyesinde barındırmayan birinci, ikinci ve üçüncü doğal sit alanlarında tarımsal su ihtiyaçlarının dikkate alınması ve biyolojik çeşitliliğin devamının teminat altına alınması şartıyla buralarda HES yapımı taleplerine izin verileceği belirtiliyor Yine ‘kesin korunacak’ hassas alanlarda HES projelerinin gerçekleştirilemeyeceği kararda vurgulanıyor.

Çevreci avukat Alp Tekin Ocak, çıkarılan ilke kararının ‘doğal sit alanlarından HES projelerinin nasıl gerçekleştirilebileceğine’ dair bir karar olduğunu belirterek şunları söyledi: “Bu ilke kararının kırılgan ekosistemler açısından bir yıkım getireceğini söylemek yanlış olmaz. Doğal sit alanları, istisnai özelliklere sahip oldukları için zaten koruma statülerine sahip. Doğallıkları gereği buralara enerji yapıları yapamazsınız. Bakanlığın bu kararı, zaten olağanüstü özelliklere sahip bu bölgelerde, olağanüstülüğe istisnai hal arayarak, ‘olağanüstü’ hal taşımayan sit alanlarında HES yapımının önünü açıyor. Olağanüstü özelliklere sahip Fırtına Vadisi, Alakır Vadisi gibi yerlerde HES yapımı için yol arama çalışması.”

SON KALEYE DE GİRİLDİ

Dersim Kültürel ve Doğal Miras Koruma Girişimi’nden çevreci avukat Barış Yıldırım ise yeni çıkarılan düzenleme ile ilgili şunları anlattı: “Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu’na göre, doğal sit alanlarında hiçbir şekilde baraj, HES, inşa edilememekte. Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Yüksek Kurulu’nun 19 Haziran 2007 tarihli ‘Doğal Sitler, Koruma ve Kullanma Koşulları İlke Kararı’na göre bugüne kadar 1., 2., 3. derece doğal sit alanlarında HES inşa edilemiyordu. Fakat Resmi Gazete’de yayımlanan yeni ilke kararına göre, doğal sit alanlarında HES inşasına olanak tanınmış. Bu ilke kararıyla Türkiye’de HES savunması için son kale olarak değerlendirilebilecek doğal sitlere de girilmiştir.”