Bu duvara tırmanmak her babayiğidin harcı değil

Kış aylarında daÄŸcılar çaresiz deÄŸil. Kışın zor koÅŸullarında becerilerini sınırsızca sınamak isteyen daÄŸcılar buz tırmanmaya yöneliyor. Kimi zaman yüzlerce metre yükseklikteki buz duvarlarına tırmanmak için malzemeyi en ince detayına kadar düşünmek gerekiyor.Çünkü daÄŸcı Tunç Fındık’ın tabiriyle ‘Çok soÄŸuk ortamdasınız. Ãœstelik tamamen buzla temas halindesiniz. Önleminizi almazsanız kendinizi tehlikeye atarsınız.’ Fındık hem Türkiye’de AladaÄŸlar ve Kaçkarlar’da hem de Fransız Alpleri’nde buz kulvarlarına tırmanmış bir isim. BaÅŸarılı daÄŸcı, Avrupa ve ABD’de yapay buz kuleleriyle yarışmaların da düzenlendiÄŸini anlatıyor. Ancak, Türkiye’de daÄŸcılar buz duvarı bulmak için kendi çabalarıyla uÄŸraÅŸmak zorunda. Kış aylarından bahara geçilirken donmuÅŸ ÅŸelalelere rastlanıyor. DoÄŸu Anadolu bölgesinde ekspedisyona gidildiÄŸinde her an bir duvarla karşılaÅŸmak mümkün. Veya bu iÅŸe yatkın bir sponsor bulup her yıl Courchevel’de, Valle di Daone’deki yarışmalara katılmak.50 metre yüksekliÄŸinde dimdik buzdan bir duvar düşünün. Ardından 50 metrelik bu dümdüz duvara tırmanmanın nasıl bir heyecan olduÄŸunu tahayyül edin. Çok soÄŸuk bir havada buza kazmanızı vuruyor, çivili ayakkabınızı duvada saplıyorsunuz. O sırada eliniz kayıyor. Öyle ya, özel eldivene karşın buzu kavramak çok zorlu bir iÅŸ. Duvarın tepesine ulaÅŸmak artık göstereceÄŸiniz beceriye baÄŸlı. Çünkü buz tırmanma hem ince bir dikkat hem de sıkı bir hazırlık istiyor. Elbette buz tırmanmayı ancak uygun malzemeyi tedarik ettikten sonra gerçekleÅŸtirilebilirsiniz. Türkiye’de buz tırmanmanın öncülerinden biri de Tunç Fındık (32). Dünyanın en yüksek zirvesi Everest’e tırmanmış üç Türk daÄŸcıdan biri olan Tunç Fındık buz tırmanmayı birçok kez tecrübe etmiÅŸ. Her türlü daÄŸcılık faaliyetine katılmış usta bir daÄŸcı hüviyetiyle buz tırmanmaya bulaÅŸmadan yapamamış. ‘İlk kez bundan 12-13 yıl önce birkaç arkadaşımla birlikte Ankara yakınlarındaki Işık Dağı’nda donan bir ÅŸelaleye tırmanmıştık. Yaklaşık 15 metrelik buz duvarında ilk kez bu tecrübeyi tattık. Daha sonra daÄŸcılıkla uÄŸraÅŸan her sporcu gibi elime her fırsat geçtiÄŸinde buz tırmanışı yaptım.’ Buz tırmanışı daÄŸcılığın en zor dallarından birisi. Hem sıkı bir eÄŸitimden geçmek gerekiyor hem de tırmanış yapılan buz duvarının özelliklerini tanımak ÅŸart. Öncelikle kaya tırmanışı eÄŸitimi almak gerekiyor. Bir daÄŸcı ancak bu temel eÄŸitimin üzerine buz tırmanışının püf noktalarıyla eÄŸitimini pekiÅŸtirdikten sonra buz tırmanışı yapmaya hazır hale geliyor. Türkiye DaÄŸcılık Federasyonu dönem dönem buz tırmanış eÄŸitimi veriyor. Bu konuda tecrübeli eÄŸitmenler genç daÄŸcı adaylarına kaya tırmanışıyla buz tırmanışı arasındaki farkı öğretiyor. Buradaki püf noktası kışın çok soÄŸuk ortamda yapılan buz tırmanma sırasında daha fazla araç gerece ihtiyaç duyulması. ÖrneÄŸin kaya tırmanmada kullanılan aletlerin yanı sıra buz duvarına tırmanmayı kolaylaÅŸtıracak sivri kazma, buz vidası, kramponlu ayakkabılar vazgeçilmezler arasında yer alıyor.TÃœRKÄ°YE’DE DONMUÅž ÅžELALE BULMAK ZORTunç Fındık, Ankara’daki ilk tecrübesinden sonra buz tırmanışı yapmayı bırakmamış. Ancak, Türkiye’de kolay kolay buz duvarı bulamamaktan yakınıyor. Bu nedenle iki sene Van sınırları içindeki Muradiye yakınlarında donan Yezidi Åželalesi’ne rastladıklarında çok sevinmiÅŸ: ‘Bir daÄŸ tırmanışı için DoÄŸu Anadolu’ya gitmiÅŸtik. Muradiye yolu üzerindeki Yezidi Åželalesi’nin donduÄŸunu görünce hemen malzemeleri çıkarttık. Yanımda arkadaÅŸlarım KürÅŸat Avcı ve Efecan Aytemiz olduÄŸu halde 50-55 metre yüksekliÄŸindeki buz duvarını tırmanıverdik. Ama Türkiye’de sadece buz tırmanmak niyetiyle ekspedisyona gitmek mümkün deÄŸil.’ Fındık haklı çünkü Türkiye coÄŸrafi açıdan çok güneyde kaldığından buzula pek rastlanmıyor. Buz tırmanışı yapacak ortamı bizzat gidip bulmak gerekiyor. Kıştan bahara geçerken donmuÅŸ ÅŸelaleleri bulmak daÄŸcılara düşüyor. Yüksek daÄŸların etekleri de buz duvarlarına ulaÅŸmak diÄŸer bir yöntem. Bu uÄŸurda uzun yol tepmek gerekiyor. AladaÄŸlar veya Kaçkarlar gibi yüksek 3-4 bin metrelik daÄŸlardaki buz duvarları daÄŸcıları bekliyor. Böylece daÄŸcı gerçek bir buz duvarında yeteneklerini konuÅŸturabilir. ÖrneÄŸin Avrupa’da Alpler’in yamaçlarında ya da Asya’da Himalayalar’ın eteklerinde yüzlerce metrelik hatta bir kilometreyi aÅŸan buz kulvarları bulunuyor. Bu dimdik kulvarlara tırmanıp sonra da iniÅŸi tamamlamak tecrübeli bir daÄŸcının bile neredeyse tüm bir gününü alıyor.Buz tırmanma zevkini yurtdışında da yaÅŸamış Tunç Fındık. Altı yıl önce yine daÄŸcı arkadaÅŸlarıyla Ä°skoçya’nın yolunu tutmuÅŸ: ‘Orada daÄŸlar alçak ama çok soÄŸuk hava yüzünden buz duvarlarına sık rastlanıyor. Nevis Dağı’nda böyle kışın donmuÅŸ buz duvarlarına tırmanmanın keyfini çıkardık. Ama gerçek bir buz tırmanışı için ABD’ye ve Avrupa’ya gitmeniz gerek. Fransa’da Chamonix ve Courchevel’de, ABD’de Colorado’da özellikle Kayalık DaÄŸları civarında rehberler eÅŸliÄŸinde heyecanlı tırmanışlar yapabilirsiniz. Avrupa’daki yarışmalarda özel buz kuleleri ve duvarları oluÅŸturuyorlar. Bu yarışmalarda sporcular hem hıza hem de zorluÄŸa göre deÄŸerlendiriliyor.’TUNÇ FINDIK’TAN 5 TAVSÄ°YEDaÄŸcılık bilginize güvenseniz bile buz tırmanışı eÄŸitimi alın!Ä°lk buz tırmanışınızı tecrübeli bir daÄŸcı veya bir rehber eÅŸliÄŸinde yapın!Gerekli buz tımanışı malzemesini eksiksiz edinmeyi asla ihmal etmeyin!Tırmanış yapacağınız ortamın çok soÄŸuk olduÄŸunu asla unutmayın!Kaya ve buz tırmanışının birbirinden çok farklı olduÄŸunu aklınızdan çıkarmayın!ZORLU SPORA DETAYLI MALZEME12, 13 veya 15 diÅŸli krampon. Ağırlığı yaklaşık bir kiloya ulaÅŸan bu kramponlar ayakkabının altına takılıyor (solda).Buz duvarına tırmanışı kolaylaÅŸtıracak aletlerin arasında keskin uçlu buz kazması ve buz vidaları da var.Emniyet için özel tırmanma ipi ve kaskDüşen ufak buz parçalarından korunmak için gözlükSoÄŸuÄŸa ve buza karşı su geçirmez giysiler ve eldivenTÃœRKÄ°YE’DE NEREDE YAPILIR?Kıştan bahara geçerken AladaÄŸlar’da eriyen karlardan oluÅŸan buz duvarlarına rastlamak mümkün. Karadeniz Bölgesi’nde Kaçkarlar’da eÄŸitim bile verilebilen buz duvarları bulunuyor. Yine Erzincan ve Kemaliye yöresinde kış aylarında donmuÅŸ ÅŸelalelere rastlanıyor. Ayrıca, Uludağ’ın kuzey yamacında donmanın çok olduÄŸu dönemlerde buz duvarları oluÅŸtuÄŸu biliniyor. NASIL DOÄžDU?Temeli daÄŸcılığa dayanan ilk buz tırmanma yarışı 1912’de Brenva buzulu üzerindeki Courmayeur’de düzenlendi. Ancak, buz tırmanışının temel tekniÄŸini ortaya çıkaran Ä°ngiliz daÄŸcı Oscar Eckenstein, 1908’de daÄŸcı botuna eklenmek üzere kramponu tasarladı. 1960’larda Fransız daÄŸcı Yvon Chouinard’ın buz kazmasını tasarlaması da bir dönüm noktasıydı. Sovyetler BirliÄŸi’nde 1970’lerde her yıl buz tırmanma yarışları yapılırdı. Avrupa’daki yarışmaların merkezi ise Fransa’daki kayak merkezi Courchevel’di. En usta tırmanıcılar her yıl buradaki 40 metrelik yapay buz kulesinde bir araya gelirdi. 1999’da dört ayak üzerinden düzenlenen bir turnuva baÅŸladı. Ertesi yıl bu turnuva Dünya Kupası’na dönüştü. Dünya Åžampiyonası’nı 2004’te erkeklerde Harry Berger ve kadınlarda Ines Papert kazandı.2004’ÜN ÅžAMPÄ°YONLARI BERGER VE PAPERTERKEKLER ZORLUK DÄ°SÄ°PLÄ°NÄ°1. Harry Berger Avusturya 16.0 puan 2. Yevgeni KrivoÅŸeyçev Ukrayna 16.0 3. Samuel Anthamatten Ä°sviçre 9.0 4. Mauro Bole Ä°talya 8.0 + 5. Aleksandır Matveyev Rusya 6.2 + ERKEKLER HIZ DÄ°SÄ°PLÄ°NÄ°1. Aleksandır Matveyev Rusya 20’10’2. Nikolay Çved Rusya 21’50’3. Ä°gor Fayzulin Rusya 22’20’ 4. Urs Odermatt Ä°sviçre 22’70’ 5. Yevgeni KrivoÅŸeyçev Ukrayna 22’80’ KADINLAR ZORLUK DÄ°SÄ°PLÄ°NÄ°1. Ines Papert Almanya 10.1 puan 2. Natalya Kulikova Rusya 7.2 3. Kirsten Buchmann Almanya 7.1 + 4. Ksenia Sdobnikova Rusya 7.1 5. Anna Torretta Ä°talya 7.1KADINLAR HIZ DÄ°SÄ°PLÄ°NÄ°1. Natalia Kulikova Rusya 38’70’2. Maryam Filipova Rusya 38’90’ 3. Yulya Oleynikova Rusya 42’40’ 4. Ines Papert Almanya 44’40’ 5. Marina RaÅŸitova Rusya 45’80’Â