Selin Irmak KAÇMAZ
Ayşegül DOMANİÇ YELÇE
Mehmet Üstündağ
Esra ERDOĞAN
Son Güncelleme:
Boudhanath Stupası’nı 27 Mayıs’ta görmelisiniz
Elif Köksal, Nepal’de 11 sene yaşadı, öğretmenlik yaptı, kafatası ve omurgayı rahatlatarak merkezi sinir sistemini dengelemeye yarayan bir terapi olan Kranio-sakral’ı öğrendi. “Katmandu’da Ev Hali” adlı kitabı mart ayında Metis’ten yayımlandı. Şimdi Bodrum’un Kadıkalesi Köyü’ndemi bir çiftlikte yaşıyor. Köksal, her yıl mayıs dolunayında Nepal’in, Katmandu şehrindeki Budist tapınağı Boudhanath Stupası’nda kutlanan Buda’nın doğum gününü anlattı.
Daha önce nerelere seyahat ettiniz?
- 13 sene Asya’da yaşadım: Tayland, Nepal’de öğrenci oldum, öğretmenlik yaptım. Bu arada Hindistan’a gidip geliyordum. Geçen sene Lübnan dağlarında bir meditasyon kampına yemek pişirmek için gittim; Ortadoğu’da aklım kaldı. Avrupa’yı, Amerika’yı da biraz gördüm, insan bütün yeni şehirlerde mutlu oluyor. Dünya hoş karşılaşmalarla, iyi insanlarla dolu, her yer aynı ilginçlikte.
Boudhanath Stupası neden önemli?
- Stupa, içine girilmeyen Budist tapınağı anlamına geliyor. Boudhanath, ülkenin en büyük şehri Katmandu’nun kuzeydoğusunda, Tibet Mahallesi’nin ortasında yükseliyor. Tibet Budistleri için ülke dışındaki en kutsal mekan, hac yeri. Üzerindeki Buda’nın gözleri, “karma”mızdan, yani ektiklerimizi biçmekten kaçamayacağımızı temsil ediyor. Gözlerin ortasındaki çizgi, burun gibi, hem de Nepalce 1 sayısı şeklinde; her şeyin bir olduğunu anlatıyor. Etrafını saat yönünde ve tek sayıda turlar atarak tavaf ettiğimizde karma temizlediğimize ve dileklerimizin yerine geleceğine inanılıyor. Öğle vakti tenha olan Stupa’nın etrafında her gün sabahları ve akşamüstleri Tibet’ten, Butan’dan, Nepal’in dağ köylerinden hacılar ve rahipler ellerinde tesbihlerle ve dua tekerlekleriyle yürüyor. Bu, dünyanın en egzotik görüntülerinden biri.
Bu bölgeye nasıl gitmeyi önerirsiniz?
- Katmandu’ya uçakla gidebilirsiniz, vizeyi orada, kapıda alıyorsunuz. Bir vesikalık fotoğraf yeterli. Dubai aktarmalı uçan çok ucuz firmalar var. Boudhanath, şehirden yürüme mesafesinde, havaalanına yakın. Şehir merkezinde Ratnapark’tan kalkan dolmuşlarla ya da taksiyle de gidebilirsiniz. Boudha (Boğda) derseniz herkes anlar.
Konaklama seçenekleri?
- Stupa’nın etrafında her keseye göre kalacak yer var. Beş yıldızlı Hyatt’tan, Shechen manastırının bahçesinde misafirhaneye kadar... Manastırda kahvaltı dahil tek kişi 15, çift kişi 20 TL. Şehirde daha ucuz pansiyonlar bulunuyor. 27 Mayıs’ta Tibet Mahallesi’nin otelleri doluysa, turistik Thamel’de çok seçenek var.
ŞERPA KADINLARIN HALAYI
Buda’nın doğum günü nasıl kutlanıyor?
- Bu sene 27 Mayıs, Tibet takvimine göre Buda Jayanti. Yani Buda’nın aydınlandığı ve öldüğü gün. O gün iyiliklerin, duaların, dileklerin gücünün sayısız kere katlandığına inanılıyor. Tibetliler çok egzotik görünecekler o gün, yabanlıklarını giyinip Boudhanath’ın üzerinde ve etrafında şarkı söyleyecekler, dans edecekler. Hem erkekler de hem kadınlar dans ederken kollarından çok uzun elbise yenlerini savuracaklar zarafetle. Everest Dağı’ndan gelen şerpa kadınlar ejderha ve turna kuşu desenli ipek brokar yabanlıklarını giyinip Stupa´nın üzerinde çok ağır ritmli, mırıl mırıl şarkılı, kafa sesiyle bağırmalı, ayakları yere vurmalı, hep beraber sallanarak yerinde saymalı halaylar çekecek. Hava kararırken Stupa’nın üzeri kandillerle, ışıklarla sarılacak, gökyüzünde dolunay, karşıya baktığınızda Himalayalar görünecek. Etrafta tereyağı kandili tezgahları kurulacak, 10 kuruşluk bir kandil yakıp dilek dileyebileceksiniz. Akşamüstünden itibaren orada olmaya bakın, mümkünse sabah da, çünkü saat 22.00’den sonra şenlik erken biter.
Siz neler yaşadınız?
- Boudhanath’a her zaman giderdim, çok güzel bir yerdir. En çok Buda Jayanti, Tibet yeni yılı, kışın Lhosar gününde görmeye değer. Kime bakacağınızı şaşırırsınız... Saçlarında kocaman turkuvaz taşları örülü Tibetli kadınlar, rahipler, secde ederek Stupa’yı tavaf eden hacılar... Herkes çok ilginç görünür gözünüze.
Manastırlardan bahseder misiniz?
- Tibet mahallesi Boudhanath’da elli kadar Tibet ve Şerpa Budist manastırı var. Hatta Tibet’in Budizmden önceki dini olan Bön manastırı bile bulabilirsiniz. Kapılar sabah ve saat 15.00’ten sonra açılır, içeri girip rahiplerin davullu, şarkılı ayinlerini seyredebilirsiniz. 40 dakikalık yürüyüşle vadideki en büyük Budist manastırı Kopan’ı ziyaret edebilirsiniz. Bahçesi feng-shui ilkelerine göre düzenlenmiştir. Lokantasında karnınızı doyurabilirsiniz. Yılın bazı dönemlerinde odalarında kalınabiliyor, çok huzurludur.
Şehirde yemek sorunu yaşadınız mı?
- Stupa’nın kenarındaki Stupa View, Saturday Cafe ve New Orleans Cafe’nin yemekleri güzeldir. Tibetlilerle beraber yemek isterseniz arka sokaktaki Yak lokantasına gidin. Çin usulü dev tavaların altında ve içinde yanan ateşte pişer yemekler. Müthiş bir lokantadır ve kişi başına hesap asla 10 TL’yi bulmaz. Aynı bölgedeki Batılı Budizm öğrencilerinin tercih ettiği Double Dorje’yi de tavsiye ederim. Tibetliler ne yiyorsa ondan ısmarlayın. Stupa’nın kenarında burgulu girissini (kapse) satar ev kadınları, elinizde kapseyle de dolaşabilirsiniz.
Peki bu mevsimde hava nasıl olur?
- Mayıs sonu sıcaktır. Haziran ortasında muson başlar, eylül sonuna kadar her gün yağmur yağar.
- 13 sene Asya’da yaşadım: Tayland, Nepal’de öğrenci oldum, öğretmenlik yaptım. Bu arada Hindistan’a gidip geliyordum. Geçen sene Lübnan dağlarında bir meditasyon kampına yemek pişirmek için gittim; Ortadoğu’da aklım kaldı. Avrupa’yı, Amerika’yı da biraz gördüm, insan bütün yeni şehirlerde mutlu oluyor. Dünya hoş karşılaşmalarla, iyi insanlarla dolu, her yer aynı ilginçlikte.
Boudhanath Stupası neden önemli?
- Stupa, içine girilmeyen Budist tapınağı anlamına geliyor. Boudhanath, ülkenin en büyük şehri Katmandu’nun kuzeydoğusunda, Tibet Mahallesi’nin ortasında yükseliyor. Tibet Budistleri için ülke dışındaki en kutsal mekan, hac yeri. Üzerindeki Buda’nın gözleri, “karma”mızdan, yani ektiklerimizi biçmekten kaçamayacağımızı temsil ediyor. Gözlerin ortasındaki çizgi, burun gibi, hem de Nepalce 1 sayısı şeklinde; her şeyin bir olduğunu anlatıyor. Etrafını saat yönünde ve tek sayıda turlar atarak tavaf ettiğimizde karma temizlediğimize ve dileklerimizin yerine geleceğine inanılıyor. Öğle vakti tenha olan Stupa’nın etrafında her gün sabahları ve akşamüstleri Tibet’ten, Butan’dan, Nepal’in dağ köylerinden hacılar ve rahipler ellerinde tesbihlerle ve dua tekerlekleriyle yürüyor. Bu, dünyanın en egzotik görüntülerinden biri.
Bu bölgeye nasıl gitmeyi önerirsiniz?
- Katmandu’ya uçakla gidebilirsiniz, vizeyi orada, kapıda alıyorsunuz. Bir vesikalık fotoğraf yeterli. Dubai aktarmalı uçan çok ucuz firmalar var. Boudhanath, şehirden yürüme mesafesinde, havaalanına yakın. Şehir merkezinde Ratnapark’tan kalkan dolmuşlarla ya da taksiyle de gidebilirsiniz. Boudha (Boğda) derseniz herkes anlar.
Konaklama seçenekleri?
 |
- Stupa’nın etrafında her keseye göre kalacak yer var. Beş yıldızlı Hyatt’tan, Shechen manastırının bahçesinde misafirhaneye kadar... Manastırda kahvaltı dahil tek kişi 15, çift kişi 20 TL. Şehirde daha ucuz pansiyonlar bulunuyor. 27 Mayıs’ta Tibet Mahallesi’nin otelleri doluysa, turistik Thamel’de çok seçenek var.
ŞERPA KADINLARIN HALAYI
Buda’nın doğum günü nasıl kutlanıyor?
- Bu sene 27 Mayıs, Tibet takvimine göre Buda Jayanti. Yani Buda’nın aydınlandığı ve öldüğü gün. O gün iyiliklerin, duaların, dileklerin gücünün sayısız kere katlandığına inanılıyor. Tibetliler çok egzotik görünecekler o gün, yabanlıklarını giyinip Boudhanath’ın üzerinde ve etrafında şarkı söyleyecekler, dans edecekler. Hem erkekler de hem kadınlar dans ederken kollarından çok uzun elbise yenlerini savuracaklar zarafetle. Everest Dağı’ndan gelen şerpa kadınlar ejderha ve turna kuşu desenli ipek brokar yabanlıklarını giyinip Stupa´nın üzerinde çok ağır ritmli, mırıl mırıl şarkılı, kafa sesiyle bağırmalı, ayakları yere vurmalı, hep beraber sallanarak yerinde saymalı halaylar çekecek. Hava kararırken Stupa’nın üzeri kandillerle, ışıklarla sarılacak, gökyüzünde dolunay, karşıya baktığınızda Himalayalar görünecek. Etrafta tereyağı kandili tezgahları kurulacak, 10 kuruşluk bir kandil yakıp dilek dileyebileceksiniz. Akşamüstünden itibaren orada olmaya bakın, mümkünse sabah da, çünkü saat 22.00’den sonra şenlik erken biter.
Siz neler yaşadınız?
- Boudhanath’a her zaman giderdim, çok güzel bir yerdir. En çok Buda Jayanti, Tibet yeni yılı, kışın Lhosar gününde görmeye değer. Kime bakacağınızı şaşırırsınız... Saçlarında kocaman turkuvaz taşları örülü Tibetli kadınlar, rahipler, secde ederek Stupa’yı tavaf eden hacılar... Herkes çok ilginç görünür gözünüze.
Manastırlardan bahseder misiniz?
- Tibet mahallesi Boudhanath’da elli kadar Tibet ve Şerpa Budist manastırı var. Hatta Tibet’in Budizmden önceki dini olan Bön manastırı bile bulabilirsiniz. Kapılar sabah ve saat 15.00’ten sonra açılır, içeri girip rahiplerin davullu, şarkılı ayinlerini seyredebilirsiniz. 40 dakikalık yürüyüşle vadideki en büyük Budist manastırı Kopan’ı ziyaret edebilirsiniz. Bahçesi feng-shui ilkelerine göre düzenlenmiştir. Lokantasında karnınızı doyurabilirsiniz. Yılın bazı dönemlerinde odalarında kalınabiliyor, çok huzurludur.
Şehirde yemek sorunu yaşadınız mı?
- Stupa’nın kenarındaki Stupa View, Saturday Cafe ve New Orleans Cafe’nin yemekleri güzeldir. Tibetlilerle beraber yemek isterseniz arka sokaktaki Yak lokantasına gidin. Çin usulü dev tavaların altında ve içinde yanan ateşte pişer yemekler. Müthiş bir lokantadır ve kişi başına hesap asla 10 TL’yi bulmaz. Aynı bölgedeki Batılı Budizm öğrencilerinin tercih ettiği Double Dorje’yi de tavsiye ederim. Tibetliler ne yiyorsa ondan ısmarlayın. Stupa’nın kenarında burgulu girissini (kapse) satar ev kadınları, elinizde kapseyle de dolaşabilirsiniz.
Peki bu mevsimde hava nasıl olur?
- Mayıs sonu sıcaktır. Haziran ortasında muson başlar, eylül sonuna kadar her gün yağmur yağar.