Bakü-Ceyhan hattında 70 bin km yol, 400 saatlik çekim yaptılar

Ä°ki aşık, akÅŸam saatlerinde Erzurum’un bir kahvesinde oturmuÅŸ türkü söylüyor: BittiÄŸinde bayram olur Bakü Ceyhan boru hattı / Çabuk gel Bakü-Ceyhan boru hattı. Bu ‘içli’ sahneyi Mehmet Binay ve ekibinin çektiÄŸi Bakü-Ceyhan Boru Hattı (BTC) belgeselinde izledim. NTV’nin eski diplomasi ve enerji muhabiri Binay, 22 aydır dünyanın en büyük boru hattı projelerinden birinin öyküsünü belgeselleÅŸtirmek için çalışıyor. BP’nin saÄŸladığı 600 bin dolarlık bütçeyle hazırlanan film yaz aylarında bitecek. Ekip bugüne kadar 300’ü aÅŸkın uçak yolculuÄŸu, 70 bin km’nin üstünde yol yaptı. Åžu anda ellerinde 400 saatlik bir görsel arÅŸiv var. Filmin Discovery Channel’da yayımlanması planlanıyor. Mehmet Binay ne doÄŸulu bir aileden geliyordu ne de doÄŸuda eÄŸitim görmüştü. Ama ne hikmetse Hazar bölgesini, özellikle de Azerbaycan’ı hep ikinci vatanı kabul etmiÅŸti. Mezuniyet tezi Hazar bölgesi üstüneydi. Hem tezi için hem de bu bölgeye karşı duyduÄŸu önüne geçilmez meraktan sık sık Orta Asya’ya gitti. Yerel dilleri öğrenmeye çalıştı. Binay ÅŸu anda Gürcüceyi orta düzeyde, Azerice’yi ise su gibi konuÅŸuyor.Bir süre Almanya’da kaldıktan sonra Türkiye’ye döndüğünde NTV’nin kapısını çaldı. Nuri ÇolakoÄŸlu’na yapmak istediklerini anlattı. Haber programı AteÅŸ Çemberi’ni hazırlamaya baÅŸladı. AteÅŸ Çemberi, NTV’nin gözde programlarından biri oldu kısa zamanda. Binay, program için 20’ye yakın ülkeyi gezdi, enerji ÅŸirketlerinin en üst düzey yetkilileriyle yüzlerce röportaj, Bakü-Ceyhan Boru Hattı konulu pek çok özel program yaptı. Tam Hazar Bölgesi ve AteÅŸ Çemberi anılarını kitaplaÅŸtırmak üzere kolları sıvamıştı ki BP’den Bakü-Ceyhan Boru Hattı’nın belgeselini çekmesi için teklifi geldi. Hálá niye Binay, diye sormuyorsunuzdur umarım. Bu kadar satırdır anlatıyoruz.BP’NÄ°N KURALLARINA GÖRE80 KM’YÄ° GEÇMEK YASAK2 Mart 2003. Mehmet Binay, boru hattının ilk çekimi için Azerbaycan’a gitti ve sol elinde yer belirleyen GPS (Global Positioning System) cihazı, saÄŸ elinde de haritayla neredeyse Indiana Jones titizliÄŸinde boru hattının geçeceÄŸi yerleri tespit etti. Bu tarih, belgeselin de baÅŸlama tarihiydi.Binay, belgesel için kurduÄŸu ekiple birlikte inÅŸaat öncesinde, Hazar Denizi’nin ortasından Ceyhan’a kadar önce tüm boru hattı güzergahını görüntüledi. BP’nin işçilere ve mühendislere tahsis ettiÄŸi ciplere atlayıp, kimi zaman yerleÅŸim yerine rastlamadan yüzlerce kilometre gittiler. 0 irtifadan 2800 metreye çıkıp, indiler. Otelin olmadığı yerde ÅŸantiyelerde ve işçilerin kaldığı kamplarda kaldılar. Bu arada BP’nin koyduÄŸu sıkı kurallar altında çalıştılar. Mesela 80 kilometreden fazla hız yapmadılar, uzun yolda 1,5 saatte bir mola verdiler. Ani fren yaptıklarında bile kaydettiler.Bu uzun seyahat süresince karşılaÅŸacakları en önemli meseselerden biri de saÄŸlık koÅŸullarıydı şüphesiz. Aşılara ve önlemlere karşın Binay birçok kez yataÄŸa düştü. En çok da mide ve bağırsak rahatsızlıklarından.Aynı gün Erzurum’un soÄŸuÄŸunda ve Adana’nın kavurucu sıcağında çekim yapmanın zorluklarını yaÅŸadılar. Bir de haÅŸeratla mücadele bu serüvende geniÅŸ bir yer tuttu. Ekibin muhabiri BaÅŸak OÄŸuz’u Azerbaycan’da ensesinden bir örümcek ısırdı. Kamp doktorunun verdiÄŸi ilaçla hayatı kurtuldu. Neyse ki daha vahim bir olay yaÅŸanmadı.1500 NEHÄ°R, 400 KÃœSURKASABA DOLAÅžTILARBinay ve ekibinin çektiÄŸi belgesel, boru hattının yapımını anlatan teknik bir film deÄŸil. Bakü’den Ceyhan’a boru hattıyla deÄŸiÅŸen bir bölgenin hikayesi. Ä°nÅŸaat 1500’ün üzerinde nehirden, dik yamaçlardan ve 400 küsur yerleÅŸim yerinden geçiyor.Gazeteci ekip için en ilginç öyküler ve görüntüler, öncelikle inÅŸaatın zorlandığı yerlerden çıkıyor. Ä°nÅŸaat ekibindeki işçiler, mühendisler, UzakdoÄŸu’dan Güney Amerika’ya 70 milletten.Hat inÅŸaatında çalışan işçiler, sürekli dünyayı geziyor. Bu proje bitince baÅŸka bir inÅŸaatta çalışmak üzere yola çıkacaklar. Hayat öyküleri ilginç, yaptıkları iÅŸ ilginç.Hattın geçtiÄŸi köylerde yaÅŸayanların hayatı ve hissettikleri de belgeselin diÄŸer önemli bölümünü oluÅŸturuyor. Ekip köylülerle yüzlerce röportaj yaptı. Dertlerini, isteklerini uzun uzun anlattılar.Tabii bir de boru hattı projesinin sosyal yanını oluÅŸturan ve hattın geçtiÄŸi bölgelerdeki yerleÅŸim bölgelerine çeÅŸitli destek projeleri yaratmaya dayalı Toplumsal Yatırım Projeleri kısmı var iÅŸin. Proje kapsamında Ardahan’dan Erzincan’a kadar yüzlerce köye su götürüldü, yolları düzeltildi, köprüler yapıldı. Köylü kadınlara hijyen eÄŸitimi verildi. Binay ve ekibi hepsine tanıklık etti.Â