Asmalımescit'te bir Amerikalı

Yerli ve yabancı her çeşit insana rastlayabileceğiniz mahallede çok ilginç hayatlara da rastlamak mümkün. İşte bunlardan birisi Şeyh Bender Sokak'taki 18 no'lu binanın Amerikalı sahibi Nancy Öztürk. Eşi Türk olan ve 26 yıldır Türkiye'de yaşayan Nancy Hanım, tam bir Asmalımescit hayranı.

Beyoğlu Asmalımescit sanat galerileri, antikacıları ve cafe'leri ile cıvıl cıvıl bir semt. Uzun yıllar konsoloslukların, tanınmış ailelerin, hekimlerin, sanatçıların oturduğu, çeşitli lokanta, birahane ve otellerin yer aldığı bu ilginç bölge, son yıllarda yaşadığı terk edilmişlikten kurtulup, tekrar eski canlı kimliğine bürünüyor. Asmalımescit, İstanbul'da sanat ve tarihi yaşatan ender mahallelerden.

Mahalle adını, II. Beyazıt döneminde (1481-1512) Tersane-i Amire Kalafatçıbaşısı Yunus Ağa tarafından cadde üstüne inşa ettirildiğinden dolayı Asma Mescidi diye şöhret kazanan bir mescitten almış. 1898'den çok önceleri ortadan kalktığı belirtilen Asma Mescit'in esas yeri kesin olarak bilinmiyor. Ancak üzerinde ‘‘Haza kabri Mehmed Dede. Sene 99’’ yazan parmaklıkla çevrili bir mezar taşının bulunduğu set bugün hâlâ yerinde. 1993'te setin duvarları sıvatılmış üzerine yeniden demir parmaklık yaptırılmış.

Fikret Adil, Beyoğlu'ndaki bohem hayatı anlatan ‘‘Asmalı Mescit 74’’ adlı kitabında, mahallenin eski semt sakinlerinden ‘‘Macera peşinde vatanını bırakan, hudut haricine atılan, yayan devri aleme çıkan ecnebiler ve barlarda çalışan bütün artisler’’ diye bahseder. Dünya'nın her köşesinden gelmiş ve milliyetlerini ancak pasaportlarına bakarak anlayabileceğiniz bu insanların sürdüğü bohem hayat tarzı mahalleye o zamanlar ayrı bir canlılık kazandırmış. Bu yüzden de ‘‘Asmalımescit’te insan, ancak oraya yerleştikten bir hafta sonra ve sabah 8 ile 16 arası uyuyabilir’’ diyen Adil, günümüz de bile geçerli bir saptama yapmış.

Yerli ve yabancı her çeşit insana rastlayabileceğiniz mahallede çok ilginç hayatlara da rastlamak mümkün. İşte bunlardan birisi Şeyh Bender Sokak'taki 18 no'lu binanın Amerikalı sahibi Nancy Öztürk. Eşi Türk olan ve 26 yıldır Türkiye'de yaşayan Nancy Hanım, tam bir Asmalımescit hayranı. Uzun yıllar, Amerikan Konsolosluğu'na gidip gelirken ara sokaklara dalıp yapıları incelemek, buradaki hayatı gözlemlemek en büyük zevki olmuş. Bir gün bu eski ve görkemli yapılardan birine sahip olmak en büyük arzusuymuş. En sonunda üç sene önce bu hayali gerçekleşmiş. Böylece 18 no'lu binayı satın alıp, restore ettirmiş.

Bu binanın öyküsü ise çok daha ilginç. Eski sahibi Abdülhamit'in sobacıbaşısı Mösyö Franz Thamm adında bir Alman. Merkezi ısıtma sistemleri ve saraya yaptığı çini sobaları ile nam salmış olan Mösyö Tamm, 19. yüzyılda Padişah Abdülhamit tarafından özel olarak İstanbul'a çağrılmış. Bugün binanın Amerikalı sahibinin elinde bulunan Osmanlı tapusu bile tarihi bir değer taşıyor.

‘‘Buraya ilk geldiğimizde tam bir harabe idi’’ diyen Öztürk, binanın içinden torbalar dolusu çöp çıkartmış. O zaman harap ve terk edilmiş bir halde bulunan bu binada bugün bir restoran ve Internet Cafe hizmet veriyor. ‘‘Biz geldikten sonra sokak iyice canlandı. Şimdi sokağın başına bir Jazz Club açmayı planlıyorlar, yanımızda birçok dükkan açıldı’’ diyor, gözlerinin içi gülerek. Anlaşılan, Nancy Hanım böyle bir güzelliğe öncülük etmekten gurur duyuyor.

Nancy Öztürk'ün işlettiği Yağmur Internet Cafe çok renkli bir mekân. Aynı zamanda bir sanat galerisi olarak kullanılan Cafe'de, bir yandan kahvenizi yudumlarken öte yandan Tanzanya'daki sanal arkadaşınızla sohbet edebilirsiniz. Çeşitli kültür festivallerine de ev sahipliği yapan Internet Cafe'de bilgisayar eğitimi de veriliyor. Ayrıca giriş katta gönüllü olarak çalışan Ebru Hanım, burada ingilizce kitapları ücretsiz olarak takas etmenize yardımcı oluyor.

Sanal ortamlarda gezinirken zamanın nasıl geçtiğini bile farketmeyip birden karnınızın zil çaldığını hissederseniz paniğe kapılmayın. Hemen bir alt katta bulunan Şemsiye Restaurant her damak zevkine hitap ediyor. Soya köfte, pazı dolma, kabaklı tavuk, brownie... üstelik hesaplı da. Gruplara indirim, evlere servis var. Şemsiye'yi işleten Gülçin Hanım, eskiden bir sokak aşağıda olduklarını ve oraya haraket getirdiklerini, yeni taşındıkları 18 numaranın da çok kısa zamanda Şeyh Bender Sokağı renklendireceğini söylüyor. Semt sakinlerinin tek bir sorunu var o da kaldırımlara park etmiş arabalar. Yazın sokakları çiçeklerle donatmak ve misafirleri kaldırımlarda ağırlamak onların en büyük özlemi. Yetkililerin en kısa sürede tedbir almasını istiyorlar.

Asmalımescit'in eskiyi solumuş sokakları gerçekten de buram buram tarih kokuyor.