Antarktika ayağınıza geldi

Bu yıl insanoğlunun Güney Kutbu’na ayak basışının 100. yılı. Bundan 100 yıl önce, Norveçli Roald Amundsen’in 20 Ekim 1911 günü başladığı Güney Kutbu’na erişim yolculuğu, zor doğa şartlarına rağmen 14 Aralık 1911 tarihinde kutup noktasına varması ile gerçekleşti. Ondan 13 gün sonra yola çıkan Robert F. Scott, Güney Kutbu’na vardığında ise Amundsen’in kendisinden beş hafta önce oraya ayak bastığını anladı. Scott’un hissettiği acı, günlüğünde açık bir şekilde görülüyordu: “Olabilecek en kötü şey oldu. Bütün hayallerim yıkıldı. Allahım, burası korkunç bir yer.” Scott ve ekibi dönüş yolculuğuna başladılar. Scott günlüğüne son notunu düştüğünde, geriye sadece üç kişi kalmıştı. Bir istasyonun 28 kilometre uzağında, 9 gün ve gece boyunca çadırlarında mahsur kalmışlardı: “... son not: Allah’ım ekibimin başına bir şey gelmesin.” Scott ve ekibinin donmuş bedenleri, not ve eşyalarıyla birlikte, İngiltere’den gönderilen araştırma ekibi tarafından bulundu. Ve keşif tarihinden bu yana Antarktika, çok sayıda bilimsel araştırmanın merkezi oldu.

DÖRT TIRLA GETİRİLDİ

Güney Kutbu’nun keşfinin 100. yılı dolayısıyla, dünyada yalnızca iki sergi açıldı. Biri Washington’daki National Geographic Gallery’nin 400 metrekarelik alana kurulan ve Roald Amundsen ve Robert F. Scott‘ın kutba varış serüvenlerini konu alan sergi. Diğeri de Natural History Museum’dan Türkiye’ye taşınan ‘Ice Station Antarctica’. İngiltere’den 4 tır aracılığıyla taşınıp, Akbatı AVM’deki 850 metrekarelik alana kurulan serginin önemi, 100 yıl önce Güney Kutbu’na ayak basan bilim adamlarının serüvenleri ile başlayan Antarktika hikâyesinin dünü ve bugününü işliyor olması.

PENGUEN KUSMUĞU KOKUSU DA VAR

‘Ice Station Antarctica’ sergisine adım atarken, sizi doğaya saygılı boyalar kullanılarak yapılan rengarenk penguenler karşılıyor. Sonra bekleme alanında dört dakikalık bir ön bilgilendirme videosu gösteriliyor. Sergiyi gezmeye başladığınızda ise, önce ‘buz kâşifi’ çocuklar Antarktika’da araştırmalar yapan bilim adamları gibi bir güzel giydiriliyorlar. Duvarlara asılı panolar, Antarktika’daki hayvan ve penguen türleri ile ulaşım yolları hakkında bilgi veriyor. Daha sonra, bilim adamlarının yaz mevsimlerinde kullandıkları çadırlardan birini inceliyor, onların yaşamlarına bir nevî tanık oluyorlar. Sonra -10 derece sıcaklıktaki odadan geçerek, bir parça da olsa Antarktika soğuğunun tadına bakıyorlar. Bir parça diyoruz, zira Antarktika’da hava sıcaklığı yaz mevsimlerinde bile en çok -20 dereceyi gösteriyor. Kışın ise -70 dereceyi buluyor.

Antarktika’da yazın dört bilim adamı çalışırken, kışın sayıları bine düşüyor ve hepsi zor hava şartlarına dayanabilmek için sayıları 30’u bulan istasyonlara kapanıyorlar. Sergide bu istasyonların bir kopyasına da yer veriliyor. Çocuklar, istasyona girip bilgisayarlarda birbiriyle mesajlaşarak, üstlendikleri görevleri yerine getirmek için yola koyuluyor, bilim adamlarının çektikleri amatör videoları izleme fırsatı buluyorlar. Ardından, oyun teknolojisi kullanılarak hazırlanmış videolarda su altındaki doğayı incelemeye alıyor ve Antarktika’daki hayvan türlerini görüyorlar. Hatta, penguen kusmuğu kokusunu bile duyabiliyor ki, serginin en ‘içten’ kısmı bu nokta.

Istanbul Exhibitions Yönetim Kurulu Başkanı Yalçın Balcı
BELLEKLERDE İZ BIRAKACAK

Sergi, ilkokul çocuklarının belleklerinde iz bırakmak, Antarktika’nın varlığına dair farkındalık yaratmak ve iklim değişikliğinin etkilerini ortaya koymak adına Türkiye’ye taşındı.

ANTARKTİKA HAKKINDA BİLMEDİKLERİNİZ

* Antarktika’da zaman mefhumu yok. Her biliminsanı kendi ülkesinin saatini kullanıyor. 
* Dünyadaki uzay araştırmalarının yüzde 99’u Antarktika’da yapılıyor.
* Dünyaya düşen meteorların yüzde 80’i Antarktika’ya düşüyor. 
* Antarktika, dünyadaki en kuru, en rüzgarlı ve en soğuk havaya sahip.
* Antarktika’nın bir diğer ismi ‘Kristal Çöl’.
* Yazın 6 ay aydınlık, kışın ise 6 ay karanlık geçtiği Antarktika’da yaz ve kış olmak üzere iki mevsim yaşanıyor.
* Antarktika’nın yüzde 98’i antarktik buz kitlesiyle kaplı. Buz kitleleri ise ortalama 1.6 km kalınlığında. 
* Antarktik yarımada son 50 yıl içinde 3 derece ısındı. 
* Antarktika kıtası dünyadaki buzun yüzde 90’ını temsil ediyor. Dolayısıyla, dünyadaki temiz suyun yüzde 70’i burada bulunuyor. 
* Antarktika, herhangi bir ülkeye ve sınıra dahil olmadığı için, burada yapılan dünyanın geçmişi, bugünü ve yarını ile ilgili birçok araştırma ve buluş, tüm dünya ile ücretsiz olarak paylaşılıyor.