Orkun Ün
Müge AKGÜN
Uğur VARDAN
Reha ERUS
Son Güncelleme:
And Dağları’ndaki vikunyalar, efsane kumaşçının korumasında
İspanyolca vicuna yazılıyor, vikunya okunuyor. Deve familyasından çok şirin bir hayvan. Güney Amerika’nın And dağlarında yüksek steplerde sürüler halinde yaşıyor. Lamaya benziyor ama çok daha küçüğü. Tüylerinden dünyanın en kaliteli iplikleri yapılıyor.
Nesli tükenmek üzereyken, yine dünyanın en kaliteli kumaşlarını dokuyan, kaşmirleriyle meşhur efsane İtalyan kumaşçı Loro Piana tarafından koruma altına alınmış. Peru hükümetiyle imzalanan bir protokolle, "And Dağlarının Prensesi Vicuna" çoğalmaya başlamış. Bir ipek kadar ince ve yumuşak tüyleri için artık öldürülmüyor. Geçen hafta Roma’da, Loro Piana ailesinin son temsilcileri, iki kardeş Sergio ve Pier Luigi Loro Piana ile vikunyaların dünyasına bir seyahat yaptık.
Bir yılda 5 bin kilo vikunya, 10 milyon kilo kaşmir ve 500 milyon kilo yün üretiliyor. Gerisini siz değerlendirin. Bize gelir değil prestij sağlıyor vikunyalar.
Kumaş üreticisi olarak vikunyanın sizler için önemi ne?
- Bu sevimli havanların tüylerinden elde edilen iplikten eski çağlarda sadece İnka kraliyet ailesi faydalanabiliyordu. 14. yüzyılda Peru, Bolivya ve Arjantin’in yüksek dağlarında 1 milyon vikunya yaşıyordu. İspanyol işgalci Francisco Pizarro’nun bölgeye gelmesiyle bir katliam başladı. "Yeni dünyanın ipeği" diye bilinen vikunya tüyü çok kıymetliydi. Yüzyıllar geçtikçe ve silahlar tüfeğe dönüştükçe vikunyaların nesli tükenmeye başladı. 1960’ta yapılan bir sayımda 5000’e kadar düştüğü anlaşıldı. Bir panik yaşandı. Kalan vikunyaların Peru’daki Pampa Galeras’ta milli parkta toplanması kararlaştırıldı. Ama bu proje bir maliyet gerekiyordu. Peru hükümeti vikunyaların bakımını sağlamak için tüylerinden yararlanma yolunu seçti, bir ortak aradı. İşte bu aşamada babamız devreye girdi ve Peru hükümetiyle bir anlaşma yaptı. Masrafları karşılığı vikunyanın tüylerini satın almaya başladı.
Peru hükümetiyle yaptığınız bu anlaşmanın şartları neler?
-1994’ten beri Peru’da ihaleyle kazandığımız bir koruma parkı var. Lucanas’taki o parkın 2100 hektarını satın aldık. Şimdi koruma alanını genişletiyoruz. Parkın bir bölümünü daha alacağız. Yani vikunyaların hiçbiri artık kıymetli tüyleri için öldürülmeyecek. Şu anda 150 bin kadarlar. Ama 20 yıl sonra tekrar eski nüfuslarına yani 1 milyona ulaşabilecekler.
Vikunya tüyü neden bu kadar kıymetli?
- Vikunya şu anda dünyadaki en değerli iplik tüyüne sahip. Bakın yün demiyorum, sizin Ankara keçinizinki gibi tiftik demiyorum. Vikunyanınki tüy. Bu tüyler iki yılda bir kırkılıyor. Bunu geleneksel bir törenle yapıyoruz. Yaşadıkları doğal koruma alanında bir ayinle hepsini bir araya getiriyoruz. Bir vikunyadan her iki yılda sadece 250 gram tüy kırkılıyor. İlk kaba işlemeyi yerinde yerliler yapıyor. Burada tüyler firesiyle 120 grama kadar düşüyor. Sonra bunları balyalarla İtalya’ya getirip işliyoruz.
Kaşmirle kıyaslayabilir miyiz?
-Arada kıyaslanmayacak kadar fark var. Örneğin bir merinos koyunundan yılda iki kilo yün kırkılıyor, vikunyadan söylediğim gibi iki yılda bir sadece net 120 gram. Kaşmir 10’sa vikunya 1’dir. Düşünün kaşmir kumaşı 15 mikrondur. Bu rakam vikunyada 12-13’e kadar düşer. Yani işlenebilecek en ince kumaş. Bu nedenle ürünleri pahalıdır. Ama müşterisi sırada bekler.
Mesela bir kazak için kaç vikunyanın ipliği gerekli?
-En az altı. Bir palto için 35-36.
Cironuzun ne kadarı vikunya ipliğinden geliyor?
-Yüzde 1 (bir) desem inanır mısınız? Biz bu hayvanların neslinin tükenmesini engellemeye, onları doğaya kazandırmaya çalışıyoruz.
BİR VİKUNYA PALTO 20 BİN EURO
Loro Pana’nın vikunya kumaşından ısmarlama olarak yaptığı bir şal 1200-1300, V yaka bir kazak 1700, palto ise yaklaşık 20 bin Euro civarında.
12 YIL YAŞIYOR
Vikunyanın boynu uzun, bacakları ince, başı küçük, kulakları dik ve yumuşak. 50 kilo civarında. Soğuk iklime çok dayanıklı. 4000 -6000 metre yükseklikte yaşıyor ve otla besleniyor. Gebelik süresi 11 ay sürüyor ve bir tek yavru doğuyor. Yavru doğduktan 15 dakika sonra koşmaya başlıyor. Ömürleri ortalama 12 yıl. Ürkek bir hayvan olan vikunya sürü halinde yaşıyor.
104 MAĞAZADAN BİRİ İSTANBUL’DA
Loro Piana’nın geçen yılki cirosu 430 milyon Euro idi. Loro Piana bir moda evi değil. Kumaş üzerine odaklanmış bir tekstil şirketi. Ama terzileri de var. Ismarlama takım, gömlek, ceket, pantolon, kravat, palto, battaniye dikiyorlar. Dünyada 104 mağazaları var. Bunlardan biri de İstanbul Nişantaşı’nda. Sergio ve Pier Luigi Loro Piana şöyle diyorlar: "Bir yıldan beri İstanbul’dayız. Çünkü Loro Piana’nın çok Türk müşterisi var. Milano’ya veya Paris’e gelip ürünlerimizi alır veya ısmarlarlardı. Biz onların ayağına gitmeyi uygun bulduk."
Bir yılda 5 bin kilo vikunya, 10 milyon kilo kaşmir ve 500 milyon kilo yün üretiliyor. Gerisini siz değerlendirin. Bize gelir değil prestij sağlıyor vikunyalar.
Kumaş üreticisi olarak vikunyanın sizler için önemi ne?
- Bu sevimli havanların tüylerinden elde edilen iplikten eski çağlarda sadece İnka kraliyet ailesi faydalanabiliyordu. 14. yüzyılda Peru, Bolivya ve Arjantin’in yüksek dağlarında 1 milyon vikunya yaşıyordu. İspanyol işgalci Francisco Pizarro’nun bölgeye gelmesiyle bir katliam başladı. "Yeni dünyanın ipeği" diye bilinen vikunya tüyü çok kıymetliydi. Yüzyıllar geçtikçe ve silahlar tüfeğe dönüştükçe vikunyaların nesli tükenmeye başladı. 1960’ta yapılan bir sayımda 5000’e kadar düştüğü anlaşıldı. Bir panik yaşandı. Kalan vikunyaların Peru’daki Pampa Galeras’ta milli parkta toplanması kararlaştırıldı. Ama bu proje bir maliyet gerekiyordu. Peru hükümeti vikunyaların bakımını sağlamak için tüylerinden yararlanma yolunu seçti, bir ortak aradı. İşte bu aşamada babamız devreye girdi ve Peru hükümetiyle bir anlaşma yaptı. Masrafları karşılığı vikunyanın tüylerini satın almaya başladı.
Peru hükümetiyle yaptığınız bu anlaşmanın şartları neler?
-1994’ten beri Peru’da ihaleyle kazandığımız bir koruma parkı var. Lucanas’taki o parkın 2100 hektarını satın aldık. Şimdi koruma alanını genişletiyoruz. Parkın bir bölümünü daha alacağız. Yani vikunyaların hiçbiri artık kıymetli tüyleri için öldürülmeyecek. Şu anda 150 bin kadarlar. Ama 20 yıl sonra tekrar eski nüfuslarına yani 1 milyona ulaşabilecekler.
Vikunya tüyü neden bu kadar kıymetli?
- Vikunya şu anda dünyadaki en değerli iplik tüyüne sahip. Bakın yün demiyorum, sizin Ankara keçinizinki gibi tiftik demiyorum. Vikunyanınki tüy. Bu tüyler iki yılda bir kırkılıyor. Bunu geleneksel bir törenle yapıyoruz. Yaşadıkları doğal koruma alanında bir ayinle hepsini bir araya getiriyoruz. Bir vikunyadan her iki yılda sadece 250 gram tüy kırkılıyor. İlk kaba işlemeyi yerinde yerliler yapıyor. Burada tüyler firesiyle 120 grama kadar düşüyor. Sonra bunları balyalarla İtalya’ya getirip işliyoruz.
Kaşmirle kıyaslayabilir miyiz?
-Arada kıyaslanmayacak kadar fark var. Örneğin bir merinos koyunundan yılda iki kilo yün kırkılıyor, vikunyadan söylediğim gibi iki yılda bir sadece net 120 gram. Kaşmir 10’sa vikunya 1’dir. Düşünün kaşmir kumaşı 15 mikrondur. Bu rakam vikunyada 12-13’e kadar düşer. Yani işlenebilecek en ince kumaş. Bu nedenle ürünleri pahalıdır. Ama müşterisi sırada bekler.
Mesela bir kazak için kaç vikunyanın ipliği gerekli?
-En az altı. Bir palto için 35-36.
Cironuzun ne kadarı vikunya ipliğinden geliyor?
-Yüzde 1 (bir) desem inanır mısınız? Biz bu hayvanların neslinin tükenmesini engellemeye, onları doğaya kazandırmaya çalışıyoruz.
BİR VİKUNYA PALTO 20 BİN EURO
Loro Pana’nın vikunya kumaşından ısmarlama olarak yaptığı bir şal 1200-1300, V yaka bir kazak 1700, palto ise yaklaşık 20 bin Euro civarında.
12 YIL YAŞIYOR
Vikunyanın boynu uzun, bacakları ince, başı küçük, kulakları dik ve yumuşak. 50 kilo civarında. Soğuk iklime çok dayanıklı. 4000 -6000 metre yükseklikte yaşıyor ve otla besleniyor. Gebelik süresi 11 ay sürüyor ve bir tek yavru doğuyor. Yavru doğduktan 15 dakika sonra koşmaya başlıyor. Ömürleri ortalama 12 yıl. Ürkek bir hayvan olan vikunya sürü halinde yaşıyor.
104 MAĞAZADAN BİRİ İSTANBUL’DA
Loro Piana’nın geçen yılki cirosu 430 milyon Euro idi. Loro Piana bir moda evi değil. Kumaş üzerine odaklanmış bir tekstil şirketi. Ama terzileri de var. Ismarlama takım, gömlek, ceket, pantolon, kravat, palto, battaniye dikiyorlar. Dünyada 104 mağazaları var. Bunlardan biri de İstanbul Nişantaşı’nda. Sergio ve Pier Luigi Loro Piana şöyle diyorlar: "Bir yıldan beri İstanbul’dayız. Çünkü Loro Piana’nın çok Türk müşterisi var. Milano’ya veya Paris’e gelip ürünlerimizi alır veya ısmarlarlardı. Biz onların ayağına gitmeyi uygun bulduk."