36 saatte Aarhus
Eğitimle özdeşleşen küçük Danimarka sahil şehirlerinden Aarhus’da yaşayan her yedi kişiden biri üniversite öğrencisi. Şehir kültür kurumları açısından pek çok metropolü kıskandıracak kadar zengin. Anıtsal mimari örnekleri, yeniden işlevlendirilen yapılarıyla 2017’nin Avrupa Kültür Başkenti unvanını taşımayı hak ediyor. Limanda sürdürülen restorasyon tasarımcılara, barlara, restoranlara yeni alanlar açılmasını sağladı. Yürüyerek gezilebilecek canlı kent merkezi çatılardaki sanat işlerinden arka sokaklarına keşfetmeye değecek pek çok detayla dolu. Üstelik Kopenhag’dan trenle ulaşmak üç saat bile sürmüyor.
Cuma
15.30
Sanata dalış
10 katlı sanat müzesi ARoS’un çatısına rengârenk bir bölüm yerleştirilmiş. Çember şeklinde, şeffaf… Hemen Instagram fotoğraflarınıza ekleyebileceğiniz bu alan Olafur Eliasson tarafından tasarlandı. ‘Gökkuşağı Panoramanız’ adını taşıyor. Şehri renkli camların ardından 360 derece izlemek mümkün. Alt kattaki ‘Kimse Ada Değildir-Şeytan Ayetleri’ başlıklı politik esinli sergi 7 Ocak’a kadar açık. Girişteki ‘9 Alan’ adlı loş galerideki James Turrell’in kırmızı ışıklı enstalasyonları, İsviçreli sanatçı Pipilotti Rist’in oturma odası atmosferindeki görsel-işitsel çalışmasını mutlaka görün. Giriş 75 TL.
18.30
İskandinav tabağı
İskandinav mutfağında yerel ve mevsimlik malzemeler kullanılır. Bu yaklaşım Restaurant Haervaerk’in temel felsefesi. Ahşabın egemen olduğu sıcak yemek salonunun tavanında kurutulmuş etler asılı, masadaki çatal, bıçak deri kılıflarda, fiks mönü her gün değişiyor. Proşütto salamı sarılmış kraker, lardo salamıyla sarılmış yemlik bitkisi, yaban mantarlı Belçika çöreği gibi başlangıçlara Aarhus’un güneyindeki çevre dostu şaraphanelerden Vinhuset Kvist & Vitus’un elma şarabı eşlik ediyor. Ana yemekte beş yaratıcı seçenek mevcut. İşte bir örnek: Kuru fırınlanmış pancar turşusu garnitürlü at salamı yanında havyar ve enginar gevrekleriyle süslenmiş bir kâse Kudüs enginarı (ortalama 250 TL).
22.00
Butik biranın cazibesi
Danimarka’nın dünya piyasasında etkili biraları sadece başkentte üretilmiyor. Kanıtı geçen şubatta, eski limanın yanındaki motor atölyesinin restorasyonuyla bara dönüştürülen HantWerk’te bulabilirsiniz. Bira mönüsü zor bulunan türlerden oluşturulmuş. Jutland bölgesindeki mikro biracılardan Humleland’ın narenciye aromalı Blondines Kusine’sini bile tadabilirsiniz burada. Damağınızı şenlendirmeye Mig & Olsnedkeren’de devam edebilirsiniz. Geçen yıl açılan, aykırı dekorasyona sahip barın 20 fıçısından Olsnedkeren’in Jyske Dollars’ı gibi biralar akıyor.
Cumartesi
10.00
Kahve sohbeti
Parke taş döşeli güzel bir sokaktaki tuğla binada yıllardır ismine layık kahveler sunuyor Great Coffee. Ödüllü barista Soren Stiller Markussen’in işlettiği bu depo benzeri kahveci duvarlarındaki kahve kavurma oranı tabloları, beş farklı filtre yöntemi, espresso mönüsüyle özel bir mekân. RS28, yakınlardaki bir başka huzurlu kafe. Karşılama dostça, latte’ler köpüklü, bilgili barista’lar kahveler hakkında ayrıntı vermekte cömert.
11.00
Geleceğin kitaplığı
Sanal çağda kitaplıkların önemi konusunda şüpheye düşenler Dokk1’i görmeli. Kent kitaplığı kısa süre önce rıhtımdaki yeni fütüristik binasına taşındı. Duvarları cam kaplı yedigen yapının tasarımcısı Danimarkalı mimarlık firması Schmidt Hammer Lassen. Dış mekân sanat ürünleriyle süslenmiş. Çocuk bahçesinin bulunduğu çatısından liman manzarası izlenebiliyor. Kültürel etkinlik, sergi, toplantı mekânları da kitap kurtlarının hizmetinde. Restoranı akşamları da açık…
12.30
Müthiş smorrebrod
Şehrin önde gelen Michelin yıldızlı şeflerinden Wassim Hallal, Danimarkalıların klasik ekmek dilimi üstü açık sandviçi smorrebrod’e kendi yorumunu getirdiğinde Aarhus’lular yeni lezzeti hemen keşfetti. Nehir manzaralı gözde mekânlardan F-Hoj’daki lüks kafenin çörek, pasta, çikolata ürünleri de kışkırtıcı. Küçük salondaki masalardan birine kurulup yarım düzine Danimarka çavdarlı smorrebrod’dan seçiminizi yapın. Mönüye yeni eklenen tavuk salatalı, elmalı, üstünde hardal gezdirilmiş kızartılmış tavuk şeritli (40 TL) smorrebrod’lar kadar püreli, çıtır salam, karamelize soğan ve su tereli ‘aşk ateşi’ de (40 TL) cazip.
14.00
Danimarka tasarımları
Danimarkalı tasarımcılar yıllardır ev dekorasyonunda söz sahibi. 20’nci yüzyıl ortasındaki işlevsel Wegner, Jacobsen tasarımlarından güncel Muuto, Hay tasarımlarına pek çok seçenek var. Kopenhag kökenli ev dekorasyonu mağazası Paustian’a gidin; rıhtım yakınındaki 19’uncu yüzyıldan kalma tren istasyonundaki mağazasında geçmişten geleceğe, yerli – yabancı pek çok yaklaşımı bir arada göreceksiniz. Çocuğunuza hediye alacaksanız Poul Henningsen’in enginar şeklindeki masa lambası ya da kolay taşıyabileceğiniz çocuk evi boyutu Eames iskemlesi, Kay Bojesen’in sallanan ahşap maymununu seçebilirsiniz.
16.30
Kültür merkezi
Aarhus, kültür başkenti unvanına yaraşır şekilde, eski yük treni alanını kültür merkezine dönüştürdü. Godsbanen’a ressam, seramikçi, heykeltıraş, yazar, gösteri sanatçıları davet edildi, stüdyolar yaratıcı faaliyette bulunanlara verildi. Program açıklama zahmetine katlanmadan yıl boyunca sürekli etkinlik düzenleniyor: Sokakta sanat pazarı, yemek ve bira festivalleri, bitpazarı… Cazdan hip-hop’a konserler veriliyor. Rengârenk gecekonduların bulunduğu Institut for (X)’i de mutlaka gezin. Ahşap atölyeleri, graffiti malzemeleri satanlar, bitki satıcıları, seyyar tezgâhlar ve vejetaryen kafe sizi bekliyor.
20.00
Hygge Cenneti
Danimarkalıların geleneksel renkli, desenli, yün kazak, atkı, çoraplarının yarattığı sıcaklık duygusu ‘hygge’yi yaşayabileceğiniz en güzel mekânlardan biri Vesterlauget Madbodega. Eskiciden toplanmış izlenimi veren mobilyaları, ahşap masaları, şamdanlarıyla ev izlenimi yaratan restoran sabahları geleneksel İngiliz kahvaltısı, öğlen smorrebrod servisi yapıyor. Akşam mönüye tek ana yemek ekleniyor. Mesela yulaf, bezelye, anasonlu kaburga sarma (porchetta) ya da baharatlı, mercimekli, yabani havuçlu Danimarka çiftlik tavuğu (49 TL). Tatlı olarak ravent otu, lor peyniri, cevizli tart (25 TL) güzel bir seçim olabilir. Harika yerel biraları, içkileri de eklediğinizde mükemmel bir ‘hyggelig’ akşamı olabilir.
11.00
Yaratıcı kupalar
Minyatür küvetlerde servis edilen kokteylleri merak ediyor musunuz? Öyleyse Gedulgt’e rezervasyon yaptırın. Canlı ve samimi atmosferli, gözden uzak girişe sahip, mönüsünde yaratıcı içkiler bulunan bar geçen ocakta açıldı. İsmini American Beauty filminden alan bol köpüklü küvet kokteyli, çayla aromalandırılmış cin, kaymak, yeşil limon, limon, yumurta beyazı ve akasya balıyla hazırlanıyor, kırmızı gül yapraklarıyla sunuluyor (75 TL). Can Can, daha mütevazı bir seçenek: cin, yeşil limon ve zencefil birası (49 TL).
Pazar
10.00
Buzul gibi site
Sabah yürüyüşünde sıra dışı konutlara göz atın. Isbjerget (buzdağı) kentin anıtsal mimari yapılarından. Deniz kıyısındaki bu etkileyici yapı grubu beyaz cepheleri, sivri çatıları, üçgen formların hâkim olduğu mimarisiyle dikkat çekici. Bu site limanın kuzeyinde yeni yapılanan Doğu Aarhus semtinin öncü yapılarından.
12.30
Yemek seçenekleri
Çoğunluk La Cabra Coffee’ye hafif kavrulmuş kahvesi için gidiyor. Oysa yemekler daha iyi bir gerekçe. Latin Mahallesi’ndeki bu popüler kafenin mönüsünde sade ürünler ağırlıkta: Izgara sandviçler, ekmekle peynirin harika uyuşumundan lezzet alan avokadolu tost… Mübalağasız ve harika lezzetleri seviyorsanız ikincisini seçin. Kafenin fırınında pişirilmiş ekşi maya çavdar ekmeğinin arasındaki peyniri Arla Unika inek sütünden yapıyor. Gammel Knas, 24 ay dinlendiriyor. Çeşitlilik arayanlar geçen yıl açılan Aarhus Street Food’u deneyebilir. 30 tezgâhta ördekli burgerlerden yumurtalı Uganda dürümüne, bánh mì sandviçine ne ararsanız var.
13.30
Tarih dersi
Moesgaard Müzesi’nin üç yıl önce taşındığı yeni binası koleksiyonu kadar dikkat çekici. Henning Larsen Mimarlık tasarımı yapı doğanın içinden kayak atlama pisti gibi yükseliyor, çatısı çim kaplı. Aarhus merkezinden 18 numaralı otobüsle 30 dakikada ulaşmak mümkün. Prehistorik Çağ’dan Viking dönemi kurban töreni objeleri, simgelerle süslü taşlar, 2300 yıllık mumyalanmış köpek gibi pek çok tarihi eser sergileniyor. Giriş 80 TL. Binanın terası yazın piknik, yemek, manzaralı yürüyüş, kışın kayak için kullanılıyor.
Nasıl gidilir?
Kasımın ilk haftasında THY, İstanbul’dan Aarhus’a bir aktarmalı, gidiş-geliş 1460 TL’den başlayan fiyatlarla uçuyor. Kopenhag uçuşları 800 TL’den başlıyor. Aarhus’a 30 dakikada bir kalkan trenlerin tek yön bileti 210 TL.