10 soruda Irak Kürdistanı

1-Irak’taki yeni komşumuz ‘Kürdistan’ kim?
Irak’ın 18 vilayeti var. Bunlardan Duhok, Süleymaniye ve Erbil, Kürdistan bölgesini oluşturuyor. Yaklaşık beş milyonluk nüfusu var. Başkent Erbil. Kürtler, Amerikan işgalinden sonra Irak’ta avantajlı bir konuma geçtiler.  2003’ten beri de Kürtler her daim ileriye gidiyor. Erbil, son 4-5 yıldır Ortadoğu’nun en fazla yatırım çeken şehirlerinden biri haline geldi. Her yerde inşaatlar var, AVM’ler ve büyük oteller yapılıyor. Bütün dünya bankaları buraya girmek için uğraşıyor. 

 2- Ekonomi yalnızca petrol gelirine mi dayalı?
Evet. Kürdistan’ın petrol dışında ürettiği başka şey yok ama petrol para ve istikrarı getiriyor. Şu an dünya üzerinde tam verimle petrol çıkarılmaya başlanmamış yalnızca bir-iki nokta kaldı. Bunlardan biri Kürdistan. 45 milyar varillik rezerv tespit edildi. Günlük 200 bin varil petrol çıkarılıyor. Hâlâ açılmamış sahalar var. Üretime başladıklarında petrol geliri daha da artacak.

3- Başkent Erbil’de ne yenir?
Erbil, ‘yeni Dubai olma’ iddiasında adeta bir küçük Amerika. Sürekli inşaatlar yükseliyor. Büyük bir uluslararası toplum yaşıyor. Şehirde yöresel Irak yemeği servis eden çok restoran var ama AVM’lerin içinde dünya mutfağı yapan modern kafeler de açılmaya başladı. Bunların bir kısmını Türkler işletiyor. Uzakdoğu mutfağından ürünler de geliyor.�

4-Gece hayatı var mı?
Hem yemek yiyip hem içki içilebilen restoranlar Hıristiyan mahallesi Ainkawa’da bulunuyor. Bu sektörde Lübnanlılar aktif. Mekânlarında ‘arak’ içilip güzel mezeler yeniyor. Eğlence hayatı da çok hızlı gelişiyor. Kadın-erkek bir arada oturulabilen modern restoranlar Erbil’in merkezinden ziyade dış çeperdeki Ainkawa’da. Merkezde hâlâ ‘aile salonu’ konsepti hâkim.

5- Kültür-sanat faaliyetleri ne durumda?
Ekonomik gelişme çok hızlıyken kültürel ve sosyal alandaki ilerleme daha yavaş. Erbil’in ilk sinema salonu geçen yılın sonunda açıldı. Dört salonluk sinemada ‘Skyfall’ ve ‘Hobbit’ gibi filmler gösteriliyor. Tiyatro da var ama çok popüler değil. Bu arada film yapmak isteyenlerin sayısı da artıyor. Konserler de sık oluyor. Kürtler müzik ve dansı çok seviyor. Özellikle İbrahim Tatlıses gibi Türk sanatçılara ilgi büyük. Türk televizyonları da popüler. Özellikle ‘Kurtlar Vadisi’, ‘Adını Feriha Koydum’ ve ‘Dila Hanım’ dizileri çok izleniyor.

6- Kadınlar ekonomik ve sosyal hayatta aktif mi?
Evet. Kadın bakan ve milletvekilleri var. Kadınları sokakta, pazarda, yolda araba kullanırken görebilirsiniz ancak buna rağmen kadına karşı şiddetin önüne geçilemiyor. Şiddet olayları çok. Daha geçen hafta Erbil’de 12 yaşında bir kız intihar etmiş halde bulundu. Namus cinayeti olduğuna dair şüpheler var. 2012’de 89 kadın öldürüldü. 357 kadın kendini yaktı. Şiddet gören kadınlar arasında ‘kendini yakma’ eylemi yaygın. Aileler hastanelerde bu durumu saklamak için “Tüp patladı” diyor.

7- Kürdistan’da çok Türk var mı?�
Ticaret Bakanlığı Kürdistan’da binden fazla Türk firması olduğunu açıkladı. Bunların bazıları büyük inşaat ve enerji firmaları ama çok sayıda küçük işletmeci de var. Yalnızca Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nden değil, Türkiye’nin her yerinden Erbil’e gelip kasap, fırın veya bakkal açıyorlar.

8-Erbil’in uçuş trafiği nasıl?
Çok güzel ve modern bir havaalanı var. Şu anda günde 15 uçak kalkıyor ama sefer sayıları sürekli artıyor. Viyana, Londra veya Beyrut gibi birçok şehre direkt uçuşlar var. Ayrıca İstanbul aktarmalı da her yere gidebiliyorsunuz. Uçaklar her daim dolu. Çoğunluk ticaret için geliyor ama üniversiteler arası ortak projeler veya kültür-sanat faaliyetleri için gelenler de var.

9-Turizm var mı?
Erbil’e özellikle Irak’ın güneyinden turist olarak geliyorlar. Oradaki şiddetten kaçıp nefes almak isteyenler tatilde Erbil ve Süleymaniye’ye geliyor. İranlı turistlerin sayısı da az değil. Gelince Erbil Kalesi’ni görmek gerekiyor. Ayrıca Yezidilerin kutsal kenti Laleş de en etkileyici yerlerden biri. Doğa turizmi için dağlar ve şelale olan Revanduz’a gidilebilir.

10-En çok hangi diller konuşuluyor?
Kürdistan’da hem devlet okulları hem de özel okullarda azınlıklar kendi dillerinde eğitim alabiliyor. Örneğin Türkmenlerin kendilerine ait çok başarılı okulları var. Türkiye’den gelen Kürtler çocuklarını bu Türkmen okullarına veriyor. Bu okullarda anadilde eğitim alan çocuklar Türkçe eğitim görüyor, aynı zamanda Kürtçe, Arapça ve İngilizce de öğreniyorlar.